Enerji uzmanları ve akademisyenler, İtalyan Eni şirketinin Mısır açıklarındaki Zohr bölgesinde keşfettiği doğalgazın, Doğu Akdeniz'de daha önce gaz bulan İsrail'i gölgede bırakacağı görüşünde birleşiyor
[Karar]
Mısır ile İsrail arasında Hüsnü Mübarek döneminde yapılan ve darbeyle işbaşına gelen Sisi yönetiminde devam ettirilmesi için çaba gösterilen gizli enerji anlaşmaları geçen yıl ortaya çıkmıştı.
Hüsnü Mübarek döneminde imzalanan anlaşmalarla İsrail yıllarca Mısır'ın enerji kaynaklarını sömürdü. Darbeyle işbaşına gelen Sisi yönetimi ise bu anlaşmaların devamı için çaba gösteriyordu
Yıllarca, dünya fiyatlarının çok altına satılan Mısır doğalgazı aracı Mısırlı işadamlarının ve İsrail'in ekmeğine yağ sürdü. Bu anlaşmalar, aslında Mısır'ın kaynaklarının sonunu getiriyordu.
İsrail gizli servisinin dünyadaki büyük operasyonları ucuza kapatılan Mısır doağgazı ile finanse ediliyordu
Önemli bir gaz ihracatçısı konumunda olan Mısır'ın imzaladığı anlaşmalar ülkedeki enerji sektörünü harap ediyordu, daha önce Mısır'a ait olan rezervler bir bir İsrail'in eline geçmişti.
Şimdi ülke, gerçek bir enerji sıkıntısıyla karşı karşıya ve İsrail de, Mısır'ın kendisine sunduğu fiyatların çok üzerinde bir fiyatla satıcı olmaya hazır
Sisi de tam da bu ortamda, Tel Aviv'le arayı iyi tutarak, kendi kariyerini güvence altına alma peşinde
2014'ün başında Mısırlı şirketlerin yabancı tedarikçilerden gaz ithal etmesininin önünü açan bir düzenleme geldi.
İsrail gazını Mısır'daki LNG tesislerine göndermek için İsrail'den yeni boru döşenebilir veya var olanların yönü değiştirilebilir. Olası senaryo ise bu. İsrail'in Mısır hükümeti'ne 2000'de imzalanan anlaşmaya uymama sebebiyle açmış olduğu 8 milyar dolarlık dava da bunu sağlamak için elindeki en büyük koz.
İsrail'i gölgede bırakacak
Enerji uzmanları ve akademisyenler, İtalyan Eni şirketinin Mısır açıklarındaki Zohr bölgesinde keşfettiği doğalgazın, Doğu Akdeniz'de daha önce gaz bulan İsrail'i gölgede bırakacağı görüşünde birleşiyor.
Atlantik Konseyi Global Enerji Merkezi Kıdemli Uzmanı ve ABD'nin eski Bakü Büyükelçisi Matthew Bryza, keşfedilen 850 milyar metreküplük doğalgaz sahası Mısır'ın iç ihtiyacından çok çok fazla
Atlantik Konseyi Global Enerji Merkezi Kıdemli Uzmanı ve ABD'nin eski Bakü Büyükelçisi Matthew Bryza, yaptığı açıklamada, İtalyan enerji şirketi Eni'nin pazar günü Mısır açıklarında keşfettiğini açıkladığı 850 milyar metreküplük doğalgaz sahasının Mısır'ın sadece iç ihtiyacını karşılamakla kalmayacağını, ülkenin LNG tesisleri vasıtasıyla ihtiyaç fazlası gazı sıvılaştırarak diğer pazarlara da iletebileceğini belirtti.
Bryza, son keşfin İsrail'in Leviathan sahasından çıkacak gazı sıvılaştırmak için, Mısır'daki LNG tesislerinden birini işleten İspanyol Fenosa ile yaptığı mutabakat anlaşmasını zora düşüreceğini ve dolayısıyla İsrail'in elindeki gazı satmak için yeni yollar aramak zorunda kalacağını dile getirdi.
Bryza, Mısır'ın gaz ihraç etmeye başlaması durumunda en avantajlı yolun, gazın bir boru hattıyla Kıbrıs ve İsrail'e iletilmesi ardından da Türkiye'ye ulaştırılması olduğunu ifade etti
Bryza, "İsrailli ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi yetkilileri, kendi aralarındaki bölgeden ihraç edilecek doğalgazın önce Türkiye'ye oradan da Avrupa'ya, müşterek olarak geliştirilecek bir boru hattı ile iletmenin, stratejik ve ticari açıdan daha karlı olduğunun farkında" diye konuştu.
Bryza, Mısır'ın boru hatları yerine LNG tesislerini aktif hale getirerek gaz ihraç etme alternatifini de ekonomik açıdan değerlendirebileceğini dile getirdi.
Uluslararası LNG pazarının önümüzdeki 5 yılda, Avusturalya ve ABD gibi yeni oyuncuların sunacağı doğalgaz arzı ile dramatik bir değişim geçireceğini hatırlatan Bryza, İsrail örneğinde de görüldüğü gibi büyük ölçekli doğalgaz keşiflerinin ekonomik ve stratejik artılar sunmakla beraber siyasi çekişmeler de doğurabileceğini anımsattı.
"Zohr keşfi İsrail'in Mısır'a gaz satışı hayallerini bitirebilir"
Brookings Enstitüsü Enerji Güvenliği İnsiyatifi Direktörü Dr. Tim Boersma ise Zohr sahasındaki rezervlerin kanıtlanmasının ve işletime alınmasının ardından, Mısır'ın yakın gelecekte büyük miktarlarda doğalgaz üretmeye tekrar başlayabileceğini ifade etti.
Mısır'ın doğalgaz talebi ve tüketimi hala yüksek miktarda, üretilecek gazın büyük bir kısmı da yine iç pazarda tüketilecek, "sahanın işletilmesinde başarılı olunur ise İsrail ve Güney Kıbrıs'ın Mısır'ın iç pazarına gaz satma hayalleri bitebilir
Boersma da Mısır'ın ihtiyacından fazlasını satmak için mevcut LNG terminallerini tercih edebileceği değerlendirmesinde bulundu.
Mısır ve İsrail süreç içinde Türkiye ile iş birliğine gidecektir
Yakın Doğu Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ata Atun, Zohr bölgesinde bulunan gazın İsrail, Mısır ve Kıbrıs Rum yönetimi ortaklığının önemini azaltacağını kaydederek, "Türkiye’nin önemli bir alıcı oluşu, Orta Asya gazı ile Rus gazının Türkiye üzerinden geçerek Avrupa’ya gidecek olması gibi nedenler, Mısır ve İsrail’i süreç içinde Türkiye ile işbirliğine zorlayacaktır" dedi.
Mısır gazı için en uygun taşıma biçiminin ise Türkiye'ye yapılacak boru hatları olduğunu ifade eden Atun, İran’ın nükleer çalışmalarını uluslararası denetime açmasından sonra piyasaya İran doğalgazının da giriş yapacağını hatırlatarak, bölgedeki üç dişli rakibin fiyatları ile baş edebildiği sürece Mısır gazına öncelikle Ürdün, Türkiye ve Avrupa Birliği'nin alıcı olacağını vurguladı.
Atun, İsrail'in ise kendi Münhasır Ekonomik Bölgesi içinde bulduğu doğalgazı, Azerbaycan ve Rusya gazı ile rekabet edebilmek için Türkiye üzerinden gönderme olasılığından başka bir seçeneğe sahip olmadığını belirtti
Atun, "Mısırın da, kendi doğalgaz sahasına yaklaşmış ve ucu AB’ye kadar uzanan bir boru hattının kendisine sağlayacağı finansal kazançları, kendi politik kazanç ve siyasi çekişmelerine değişmek istemesi en doğru hareket olacaktır" diye konuştu.
İtalyan enerji şirketi Eni pazar günü Mısır açıklarında 850 milyar metreküp büyüklüğünde, değeri 1 trilyon liraya yaklaşan bir doğalgaz keşfi yaptığını açıklamıştı. Bölgede daha önce de İsrail açıklarında Amerikan Noble enerji tarafından 500 milyar metreküplük Leviathan sahası keşfedilmiş, bu gazın uluslararası pazarlara iletilmesi için Mısır'ın atıl durumdaki sıvılaştırma tesislerinin kullanılabileceği belirtilmişti.
