Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin 25 Eylül’de bağımsızlık referandumuna gideceğini duyurması dünyanın tepkisini çekti. Başkentler Erbil’in bu kararına karşı çıkıp ‘Bağdat ile diyalog’ çağrısı yaparken Ankara da “Vahim bir hata olur” açıklamasıyla kararı eleştirdi.
Dünya başkentleri, 25 Eylül 2017’de bağımsızlık referandumu düzenleyeceğini duyuran Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ne tepki gösterdi. Kerkük, Tuzhurmatu ve bazı kritik kentlerin de dahil edileceği belirtilen oylama kararını eleştiren Ankara “Vahim bir hata olur” sözleriyle Erbil yönetiminin kararına karşı çıktı. Dışişleri Bakanlığı’dan yapılan açıklamada toprak bütünlüğünün ve siyasi birliğinin muhafaza edilmesi Türkiye’nin Irak politikasının temel ilkelerinden olduğu, bu ilkenin bölgede kalıcı istikrar, barış, güvenlik ve refahın önkoşulları arasında yer aldığı belirtildi.
Bağımsızlık referandumu ile Kerkük’teki bayrak krizine ilişkin daha önce gerekli uyarıların yapıldığı bildirilen açıklamada “Referandum kararının vahim bir hata teşkil edeceğini düşünüyoruz” denildi. IŞİD’le mücadelede önemli mesafe kaydeden ve bu mücadelede yakında başarıya ulaşacağı görülen Irak’ın önündeki en önemli meselenin bu örgütün neden olduğu derin insani, siyasi, ekonomik ve sosyal tahribatı gidermek olduğu vurgulanan açıklamada “Irak halkının içinde bulunduğu bu olağandışı koşullarda, üstelik statüsü tartışmalı bölgeleri de içerecek şekilde yapılacak bir referandumun halkın iradesini yansıtmaktan uzak kalacağı açıktır. Irak’ı oluşturan tüm farklı unsurlar arasında uzlaşı, diyalog ve kapsayıcılık ruhuyla hareket edilmesine ihtiyaç bulunmaktadır” görüşüne yer verildi. Öte yandan AK Parti Diyarbakır Milletvekili Galip Ensarioğlu da referandum kararını Erbil merkezli K24 televizyonuna değerlendirdi. “Kararı Kürdistan’da yaşayan halk verir” diyen Ensarioğlu, herkesin buna saygı göstermesi gerektiğini savundu. Çeşitli başkentlerden de IKBY’nin bağımsızlık referandumu kararına tepkiler geldi.
ABD: MEŞRU ÖZLEMİ ANLIYORUZ
(Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert) ABD olarak birleşik, istikrarlı, demokratik ve federal bir Irak’ı destekliyoruz. Irak Kürdistanı’nın meşru özlemlerini anlıyor ve takdir ediyoruz. Kürdistan bölgesindeki yetkililere önceliklerden kaçınılacağına yol açacağı için endişelerimizi aktardık. Bu öncelikler, IŞİD’in yenilgiye uğratılması, yerinden olmuş kişilerin geri dönüşü, ekonomik krizden kurtulmak ve bölgenin iç siyasi uyuşmazlıklarını gidermek.
IRAK: BU ADIMI KABUL ETMİYORUZ
(Irak Hükümet Sözcüsü Saad el Haddithi) Bağımsızlık yönünde Kürtlerin atacağı tek taraflı bir adımı kabul etmiyoruz. Hiçbir parti, diğer partilerden izole olarak, kendi başına Irak’ın geleceğine karar veremez. Irak anayasal olarak demokratik ve tam bağımsızlığa sahip federal bir ülkedir. Irak’ta bir taraftan gelecek herhangi bir önlemin anayasayı temel alması lazım.
RUSYA: DİYALOGLA ÇÖZÜLSÜN
(Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova) Irak’ın birliği ve toprak bütünlüğünü destekliyoruz. Bağımsızlık referandumu konusu dün ortaya çıkmadı, çok uzun zamandır konuşuluyordu. IKYB ile Bağdat yönetimi arasındaki mevcut sorunların yapıcı diyalog yoluyla çözülmesi gerektiğini düşünüyoruz.
ALMANYA: DOĞRU BİR YOL DEĞİL
(Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel) Bağımsızlık referandumu kararını endişeyle izledik. Irak’ın birliğini tehlikeye düşürmek ve yeni sınırlar çizmeyi istemek doğru bir yol değil. Bu, Erbil ve aynı zamanda Bağdat’taki zaten zor ve istikrarsız durumu daha da arttırır. Tarafları uzlaşı ve diyaloğa çağırıyoruz. İSTANBUL
TÜRKMENLER KAYGILI
IKBY’nin bağımsızlık referandumu kararına Türkmenler de tepkili. Irak Türkmen Cephesi Başkanı Erşet Salihi “Türkmenlerin yoğunlukla yaşadığı bölgenin bu referanduma katılmasını kesinlikle kabul etmeyeceğiz” dedi. Referandum kararını ‘tehlikeli’ ve ‘riskli’ olarak değerlendiren Salihi “Kürtler, uzun yıllardır verdikleri mücadele sonucunda elde ettikleri önemli kazanımları da bu riskli adımla kaybedebilirler” yorumunu yaptı. Türkmen bölgelerini referanduma katılmasının yeni bir çatışma tehlikesini ortaya çıkarabileceği uyarısında bulunan Salihi, Türkmenler ve Arapların Kerkük için özel referandum talebinde bulunacağını söyledi.
