Trump yönetiminin ilk NATO toplantısı, Avrupa için hayal kırıklığına dönüştü. NATO’nun bir numaralı gündem maddesi olan Rus tehdidini önemsemeyen ABD Başkan Yardımcısı Pence, ittifak üyelerinden daha fazla harcama yapma talebini sürdürdü.
Almanya’da bu yıl 53’üncüsü düzenlenen Münih Uluslararası Güvenlik Konferansı’nın ikinci günü geride kaldı. Doğu Avrupa’da Rusya ile NATO arasındaki gerilimin arttığı ve Moskova’nın en büyük tehdit olarak görüldüğü bu dönemde, Washington’ın bu durumu önemsememesi dikkat çekti. ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence’in de katıldığı konferansta gündem, yine Avrupalı NATO ülkelerinin ittifaka harcadığı paraydı. Almanya Başbakanı Angela Merkel ile de bir görüşme gerçekleştiren Pence, ardından yaptığı konuşmaya Avrupa ülkelerine güvence vererek başladı: “Başkan Trump adına bugün size temin ederim ki Amerika Birleşik Devletleri NATO’ya sıkıca bağlıdır ve transatlantik ittifaka karşı yükümlülüklerimizi sarsılmaz bir biçimde yerine getireceğiz.” Buna karşın Pence, Avrupalı NATO üyelerinin savunma harcamalarını artırma talebini yineledi. ABD’nin en önemli NATO partneri olmaya devam edeceğini vurgulayan Pence Avrupa ülkelerini savunma harcamalarını artırmaya çağırdı. Avrupalıların yükü paylaşma sözünü tutmadığını vurgulayan Pence, bunun ‘ittifakın altını oyduğunu’ belirtti, “Daha fazlasını yapmanın zamanı geldi” diye konuştu. Haftaiçi ilk kez NATO müttefiklerine seslenen ABD Savunma Bakanı James Mattis de bir uyarıda bulunmuş, “Amerikalılar sizin çocuklarınızın güvenliği için sizden daha çok endişe duyamaz” demişti. Daha önce NATO’yu ‘modası geçmiş’ olarak tanımlayan ABD Başkanı Trump, Avrupa ülkelerinin harcamalarını artırması konusunda ısrarcı. NATO’da her üye ülkenin 2024 yılına kadar gayrisafi yurtiçi hasılasının en az yüzde 2’sini savunmaya harcaması konusunda mutabakat bulunuyor. ABD’de bu oran yüzde 3,6, Avrupa ülkelerinin büyük çoğunluğunda ise yüzde 1,5’in altında. Türkiye içinse bu oran yüzde 2 civarında. Halihazırda NATO’nun maliyetinin yaklaşık yüzde 70’ini ABD üstleniyor.
53’üncü kez Uluslararası Güvenlik Konferansı’nın düzenlendiği Münih’te protestolar da vardı. Bazı eylemciler, ABD Başkanı Trump’ın seçim sloganı olan “Amerika’yı yeniden büyük yap”a gönderme olarak “Sevgiyi yeniden büyük yap” pankartları taşıdı.
Öte yandan Pence’in konuşmasında Rusya’ya değinmemesi dikkat çekti. Avrupa medyasına yansıyan yorumlarda, Pence’in konuşmasının, Trump’ın Rusya’ya yönelik sıcak mesajları nedeniyle ortaya çıkan endişeyi gideremediği belirtildi. ABD Savunma Bakanı Mattis geçen günlerde Rusya ile askeri işbirliği yapılmayacağını söylemişti. Rusya’nın 2014 yılında Kırım’ı ilhak etmesi ve Ukrayna’da devam eden iç savaşa müdahil olması nedeniyle Batı dünyası ile Moskova arasındaki ilişkiler gergin durumda. ABD’de ise seçim sürecinden bu yana Rusya ile ilişkileri geliştirmeyi vaadeden Başkan Trump’ın bu tavrı, Avrupa’da endişelere neden oluyor.
Bu arada Almanya Başbakanı Merkel’den de Rusya’ya ilginç bir çağrı geldi. Merkel, Moskova’ya “İslami teröre karşı işbirliği yapmayı” önerdi. ‘İslami terör’ ifadesini kullanması dikkat çeken Merkel, Münih Güvenlik Konferansı’nda yaptığı konuşmada uluslararası işbirliğinin önemine değindi. “Ortak çok taraflı yapılar için mücadele etmenin yararlı olduğu kanaatindeyim” diyen Merkel hiçbir devletin dünyadaki zorluklarla baş etmeyi tek başına başaramayacağını vurguladı. Avrupa Birliği gibi uluslararası yapıların bu açıdan yeterli olmadığını belirten Almanya Başbakanı, bu yapıların daha güçlü ve krizlere daha dayanıklı hale getirilmesi gerektiğini belirtti. Merkel konuşmasında ayrıca İslami otoritelere de bir çağrı yaparak İslamı, terörizmden kesin bir dille sınırlandırmalarını istedi. Almanya Başbakanı Merkel, Batılı siyasetçilerin bunu İslami otoriteler gibi yapmasının mümkün olmadığını belirtti. Münih Güvenlik Konferansı’nda yaptığı konuşmada Almanya’nın yüzde ikilik hedefe bağlı olduğunu ve bu hedefe ulaşmak için çaba göstereceğini söyledi. Buna karşın Merkel, daha önce bütçeyi yüzde 8’den fazla artırmanın mümkün olmadığını ifade etmişti. Savunma bütçesini yüzde 8’in üzerinde artırmadığı takdirde Almanya’nın 2024’e kadar yüzde ikilik hedefi tutturması da mümkün olmayacak.
MÜNİH KONFERANSI GÜNLÜĞÜ
ÇATLAK SES MCCAİN: TRUMP’IN EKİBİNDE SIKINTI VAR
Münih’teki konferansa ABD yönetimi adına katılan Başkan Yardımcısı Mike Pence ve Savunma Bakanı James Mattis, Avrupa ülkelerine güvence vermeye yönelik açıklamalar yaparken, aykırı ses Cumhuriyetçi Senatör John McCain’den geldi. Parti içinde ABD Başkanı Donald Trump’ın en büyük muhaliflerinden biri olan McCain, Trump’ın ekibinin uyumsuzluk içinde olduğunu söyledi. Trump’ın Avrupa’ya yönelik ‘çelişkili mesajlar verdiğini söyleyen McCain, bunun uyumsuzluk yüzünden kaynaklandığını ve yeni yönetimin ‘yapacak daha çok işi olduğunu’ belirtti.
SİBER SALDIRILAR NATO’YA DA UZANDI
Münih güvenlik Konferansı’nda gündemde yer bulan konulardan biri de Rusya’nın başka ülkelerdeki seçim süreçlerinde siber saldırılar ve yalan haberler yoluyla müdahale ettiği iddialarıydı. Özellikle önümüzdeki aylarda seçime gidecek Fransa ve Almanya’d abu faaliyetler endişe konusu olurken, Rusya’nın ‘siber’ faaliyetlerinin NATO’ya da uzandığı öne sürüldü. NATO’nun askeri komite lider Petr Pavel, Rusya’nın Doğu Avrupa’daki NATO faaliyetlerini karalamaya yönelik yalan haberler yaptığını söyledi. Alman askerlerinin Litvanya’da kadınlara tecavüz ettiği şeklindeki haberleri hatırlatan Pavel, önümüzdeki dönemde bu tip yayınların artabileceği uyarısını yaptı. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, iddiaların gerçeklere dayanmadığını söyledi.
STOLTENBERG LAVROV’LA GÖRÜŞTÜ
Rusya, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in Münih Güvenlik Konferansı’nda Rusya ve NATO’nun ilişkilerinin geliştirilmesini görüştükleri bildirildi. Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “53. Münih Güvenlik Konferansı’nda Rusya Dışişleri Bakanı Sergy Lavrov NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile bir araya geldi. Görüşme sırasında Rusya ve NATO’nun ilişkilerinin mevcut durumu ve geleceği ele alındı. Ayrıca, uluslararası ve Avrupa’nın gündem maddeleri de görüşüldü” denildi. Stoltenberg, Lavrov ile Ukrayna konusunu görüştüklerini belirterek Rusya ile ilişkilerin gelişmesini ümit ettiğini söyledi.
FRANSA’DAN KÜRESELLEŞME MESAJI
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Marc Ayrault, “Dayanışmaya dayalı ve birlik içinde bir Avrupa inşa etmeliyiz. Almanya-Fransa iş birliği her zamankinden daha fazla önem taşıyor” dedi. 53. Münih Güvenlik Konferansı’nda konuşan Ayrault, dayanışmaya dayalı ve birlik içinde bir Avrupa inşa etmeleri gerektiğini, Almanya-Fransa iş birliğinin de her zamankinden daha fazla önem taşıdığını belirterek, “Belirsizliklerin yaşandığı bir dünyada Fransa ve Almanya, Avrupa Birliği’ni (AB) güçlendirmek konusunda kararlı olmalı.” diye konuştu. Eski Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterand’ın bir sözünü hatırlatan Jean-Marc Ayrault, “Küreselleşmeyi düzenlemeliyiz. Ancak korumacılık da yanlış bir yol. Mitterand, ‘Milliyetçilik savaştır” ifadelerini kullandı.
