Gazze’ye ambargonun kaldırılmasında ince bir planı devreye sokan İsrail insani yardımların Mersin ve Aşdod’dan kendi kontrolünde geçmesini önerdi. Bu yolla hem abluka sürecek hem de Ankara fiili durumu tanımış görünecek.
[Karar]
KENAN BUTAKIN
Türkiye ile İsrail arasında Mavi Marmara katliamının ardından kopan ilişkilerin tekrar rayına oturtulması için yürütülen görüşmelerde son aşamaya gelindiği iddia edildi. İsrail gazetesi Haaretz’in iddiasını Ankara kaynakları da doğruluyor. İki ülkeden diplomatlar 26 Haziran’da henüz kesinleşmeyen bir Avrupa başkentinde bir araya gelecek. Gazeteye konuşan bir İsrailli yetkili, bunun son görüşme olacağını ve görüşmelerin sonuçlandırılacağını söyledi.
Ankara, İstanbul’da sürdürülen Hamas ve el-Fetih arasında görüşmelerin sonuçlanmasını beklerken, İsrail’in Hamas’ın bürosunun kapatılmasını uzlaşma için şart koştuğu öğrenildi. İsrail tarafının Türkiye’de bulunan Hamas üyelerinin sınır dışı edilmesi için Türk tarafına liste verdiği kaydedildi.
İKİ LİMAN FORMÜLÜ
Görüşmelerde, Gazze’ye ambargonun kaldırılması ya da yumuşatılması şeklinde kamuoyuna yansıyan “Mersin Limanı’ndan Aşdod Limanı’na yeşil hat” kurulması formülünde de pürüzler olduğu belirtildi. Şimdiye kadarki görüşmelerde sağlanan mutabakata göre, üçüncü ülkelerden Mersin Limanı’na gönderilecek yardımlar, gemilerle Aşdod Limanı’na oradan da Gazze’ye sevk edilecek. Ancak İsrail, hem Mersin hem de Aşdod Limanı’nda kontrol şartı getiriyor. Türkiye ise ablukanın farklı şekilde sürmesi anlamına gelen bu öneriye karşı çıkıyor. Ankara’nın çekincesi, bu anlaşmaya evet dendiği takdirdi Türkiye’nin uluslararası alanda tanınmayan ambargoyu dolaylı olarak kabul etmesi...
Dışişleri Bakanlığı, iki ülke arasında süren görüşmelerle ilgili İsrail kaynaklı haberlere temkinli yaklaşılması gerektiğini belirterek “Tel Aviv önce iddia ortaya atıp sonra bunu Türkiye’ye teyid ettirmeye çalışıyor” değerlendirmesi yaptı.
SONUÇ NİYE GECİKTİ?
Görüşmelerde Mavi Marmara saldırısında ölenler için verilecek tazminat konusunda anlaşma, Mart 2013’te Netanyahu’nun özür dilemesinin ardından kısa süre içinde sağlanmıştı. Sonucu geciktiren asıl sorun, Gazze’ye gidecek yardımlar ve İsrail’in şart olarak öne sürdüğü Hamas ile ilişkilerde ortaya çıktı.
17 Aralık’ta İsviçre’de bir araya gelen Feridun Sinirlioğlu ile Dore Gold, taslak metinde uzlaşmaya vardığı iddia edilmiş o dönem Türk Dışişleri kaynakları da isim vermeden bu iddiayı doğrulamıştı.
SİNİRLİOĞLU YÜRÜTÜYOR
Görüşmeleri, son karanamede Türkiye’nin New York’taki BM daimi temsilciliğine atanan Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu’nun yürüttüğü iddia ediliyor. İsrail tarafında ise başlangıçta Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri Dore Gold’ün yürüttüğü görevi son iki görüşmede Başbakan Netanyahu’nun özel temsilcisi Joseph Ciechanover devraldı.
NÜKLEER ZİRVEDE SÜRPRİZ GÖRÜŞME
İsrail ile Türkiye arasındaki görüşme trafiği kapalı kapılar arasında sürerken Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz ile mart ayında New York’ta yapılan Nükleer Güvenlik Zirvesi’nde bir araya geldiği ortaya çıktı. Bu, Mavi Marmara’nın ardından iki ülke arasında yapılan en üst düzeyde görüşme oldu. Uluslararası haber ajansı Reuters’e konuşan Steinitz “Çok iyi bir görüşme oldu” derken içerik konusunda bilgi vermedi.
İSRAİL NİYE SIZDIRIYOR?
KARAR YAZARI MENSUR AKGÜN: İsrail daha önce de benzer şekilde gizli görüşmeleri sızdırmıştı. Bu seferkinin iki nedeni olabilir; ilki, güven sorunu. İsrail, Türkiye’nin barışma kararlılığını test etmek istiyor. İkinci nedense, İsrail’de birileri iki ülke arasındaki yakınlaşmayı sona erdirmek istiyor. Türkiye ve İsrail ilişkilerini normalleştirmeli.
