Cumhurbaşkanı Erdoğan’la ABD Başkanı Trump’ın görüşmesinde sürpriz bir dosya da gündeme geldi. Herkesin YPG, Suriye ve Fethullah Gülen’in iadesi gibi konulara kilitlendiği zirvede Trump, FETÖ’den tutuklanan Papaz Andrew Craig Brunson’un serbest bırakılmasını istedi. Beyaz Saray da papaz için özel açıklama yaptı.
HABER MERKEZİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Beyaz Saray’da ABD Başkanı Donald Trump ile gerçekleştirdiği görüşmede süpriz bir dosyanın da masada olduğu ortaya çıktı. Görüşmede Trump’ın, Türkiye’de Aralık ayından bu yana FETÖ soruşturması kapsamında tutuklu olan Papaz Andrew Brunson’ın serbest bırakılmasını ve ABD’ye iadesini talep ettiği öğrenildi.
Brunson’ın durumu heyetlerarası görüşmede ilk önce Trump ardından da Başkan Yardımcısı Mike Pence tarafından gündeme getirildi. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada da Trump’ın Papaz Brunson’ın serbest bırakılması konusunda toplam 3 kez talepte bulunduğu aktarıldı. Açıklamada “Başkan Trump Pastör Andrew Brunson’ın hapsedilmesine de değinmiş; Türk hükümetinin Brunson’ı ivedilikle Amerika Birleşik Devletleri’ne iade etmesini talep etmiştir” denildi.
Karar’ın edindiği bilgiye göre İzmir Protestan Diriliş Kilisesi Pastörü olan Andrew Craig Brunson ile ilgili süreç 15 Temmuz’dan sonra hakkında alınan sınırdışı kararıyla başladı. İlk olarak, İzmir Göç İdaresi Müdürlüğü’nün 28 Eylül’deki yazısıyla, Brunson ve eşi Norine Lyn Brunson’un ‘G-82 (Milli Güvenliğimiz Aleyhine Faaliyet tahdit) kodu’ kapsamına alındı. Brunson ve eşinin ülkeyi terk etmeleri istendi. Kararın kendilerine tebliğ edilmesinden sonra 7 Ekim’de emniyete giden Brunson çiftine misyonerlik yaptıkları ve yurtdışından kendilerine kaynak aktarıldığı suçlamasının yöneltildiği iddia edildi. Daha sonra Norine Lyn Brunson serbest bırakılırken, eşi Andrew Craig Brunson sınırdışı edilmek üzere İzmir Harmandalı Geri Gönderme Merkezi’ne gönderildi. Brunson ile ilgili sınırdışı kararının ise bir gizli tanığın ifadesine göre verildiği öne sürüldü. Brunson’ın ABD’deki avukatı Jay Sekulow da, daha önce Trump ile görüştüğünü ve Trump’ın kendisine papazı kurtarmak için söz verdiğini açıklamıştı.
Erdoğan’a vatandaşlar yakın ilgi gösterdi
Karar’ın ulaştığı Brunson’ın Türkiye’deki avukatı ise müvekkili hakkındaki soruşturmayla ilgili bilgi vererek şunları söyledi: “Andrew Brunson, 9 Aralık’ta da gözaltı kararı verildikten sonra tutuklandı. Hakkındaki suçlama FETÖ/PDY üyeliği ve henüz bir iddianame yok. Dosyada kısıtlılık kararı olduğu için farklı bir bilgi de alamıyoruz. Kendisine yöneltilen sorular arasında Zaman Gazetesi’ne gidip gitmediği de var. Brunson gitmediğini ve hatta okumadığını söylüyor. Kendisi çifte vatandaş değil sadece ABD vatandaşı ve 20 yıldan bu yana Türkiye’de yaşıyor. Ailesi ile ilgili bir işlem ise yok.
‘NOKTA KOYARSAK DOĞRU OLMAZ’
Beyaz Saray’daki kritik görüşmenin ardından ABD’deki Türk STK’ların temsilcileri ile biraraya gelen Erdoğan program öncesinde ayaküstü soruları yanıtladı. ABD’nin yarı resmi haber kurumu VOA (Voice Of America-Amerika’nın Sesi) haber sitesinde yer alan iddiaya göre Amerika’nın Sesi Türkçe Bölümü muhabiri Mehmet Sümer’in sorularını cevap veren Erdoğan, iki ülke ilişkileri konusunda “Nokta mı, virgül mü koyuldu, nasıl değerlendiriyorsunuz, hangi aşamaya gelindi” sorusuna karşılık olarak “Nokta koyarsak olmaz” ifadelerini kullandı.
SALDIRIYA UĞRAMIŞTI
Rahip Andrew Craig Brunson, 11 Nisan 2011’de Alsancak’taki Protestan Diriliş Kilisesi avlusunda cemaatle sohbet ettiği sırada, Mehmet Ali Eren’in silahlı saldırısına uğramış ve hafif yaralanmıştı.
BAŞKAN YARDIMCISI PENCE’DEN TUTUKLU BRUNSON MESAJI
ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence Twitter hesabından Beyaz Saray’daki görüşmeden fotoğraf paylaşarak tutuklu bulunan İzmir Diriliş Kilisesi Papazı Andrew Brunson’un serbest bırakılmasını istedi. Pence mesajında ‘Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı ağırlamaktan onur duyduğumuz NATO müttefikimiz ile yaptığımız görüşmede Peder Branson’un serbest bırakılması da dahil pek çok önemli konuyu da görüştük” diye yazdı.
BÜYÜKELÇİLİK BİNASI ÖNÜNDE PROVOKASYON
Türkiye’nin Washington Büyükelçiliği Rezidansı önünde toplanan PYD/PKK yandaşları taşkınlık yaptı. Terör örgütü destekçileri Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın girişi esnasında Türkiye aleyhinde slogan atmaya başladı. ABD polisinin yetersiz güvenlik önlemi aldığı dikkat çekti. Çıkan arbedede Alp Kenan Dereci adlı Türk vatandaşı yaralandı. PYD/PKK yanlılarının gösterilerine devam etmesi üzerine olay yerindeki Cumhurbaşkanlığı korumaları PYD/PKK yanlılarına müdahale etti.
ABD MEDYASI OLUMLU RUSLAR BİRAZ ŞAŞKIN
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Trump arasındaki görüşme dünya basınında da geniş yer aldı. ABD medyasında Trump’ın Türkiye’ye yönelik övgüleri ön plana çıkarken, Rus basını Trump’ın Türkiye’yle NATO’nun ortaklığını ve iki ülkenin Soğuk Savaş döneminde Sovyetler’e karşı aynı blokta yer almasının altını çizmesini manşetlerine taşıdı.
Trump kapıya kadar uğurladı
Görüşme Rusya kanadında da dikkatle izlendi. Rus basını, ortak basın toplantısında verilen mesajlardan özellikle birini ön plana çıkardı. Resmi ajans Sputnik ve bazı gazeteler, Trump’ın Türkiye’yle NATO ortaklığını ve iki ülkenin Soğuk Savaş’ta Sovyetler’e karşı aynı blokta yer almasının altını çizdiği cümlelerini manşetlerine taşıdı. ABD basını ise görüşmenin olumlu mesajlarını ön plana çıkarttı.
ABC News: Trump ve Erdoğan, ABD’nin Kürtler’i silahlandırma kararına rağmen ipleri koparmadı. İki lider, askeri ve ekonomik alanda işbirliğini yeniden kurma kararı aldı.
WashIngton Post: Trump, Kürtleri silahlandırmasına rağmen Türk lidere övgü yağdırdı.
CNN: Trump, Erdoğan’ı, gerginliklere rağmen hoş karşıladı.
DW (Almanya): Trump, Ankara’yı kızdıran SDG’yi silahlandırma kararından açıkça bahsetmekten kaçındı.
Le FIgaro (Fransa): Trump ve Erdoğan, buzları eritmeye çalıştı.
Express (İngiltere): Trump, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı müttefik ilişkileri ve terörle mücadele ortaklıkları nedeniyle övdü.
Jerusalem Post (İsrail): Görüşme, iki ülke arasında ABD’nin son Suriye’de Kürtleri silahlandırma kararından sonra gerilen tansiyonu yatıştırdı. Trump, Türkiye ile iyi ilişkilerin bu görüşmeden sonra her zamankinden daha iyi olacağını söyledi.
TRUMP MESAJI ALDI
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD Başkanı Trump’la görüşmesini KARAR’a değerlendiren uzmanlara göre, Türkiye, YPG’ye Washington yönetiminin verdiği destek konusunda istediği mesajı verdi. ABD bu konuda geri adım atmasa da Rakka operasyonundan sonra Ankara’nın beklentilerini karşılayacak adımlar atabilir.
FARKLI AÇILIM OLABİLİR
Prof. Dr. Mensur Akgün: Bu görüşmenin en önemli sonucu Türkiye’nin mesajlarını en üst seviyede vermesi ve anlaşılmasıydı. Cumhurbaşkanı, Türkiye’nin gündemindeki en önemli sıkıntıları tereddüte yer bırakmayacak şekilde anlattı. Bu buluşma olduğu için tabiki bir mucize gerçekleşmeyecek. Ancak görüşme son derece olumluydu ve takip edilmesi gerekiyor. Anlaşılıyor ki PYD/YPG konusunda farklı bir açılım gerçekleşecek. Hem Türkiye’nin beklentilerini karşılayacak hem ABD’nin ihtiyaçlarını tatmin edecek bir orta noktada buluşulacak diye düşünüyorum. Bu orta yol PYD/YPG’ye verilen silahların kontrolü, Türkiye’nin bu silahların niteliği konusunda aydınlatılması, Rakka operasyonunda Türkiye’nin önerdiği gruplara rol biçilmesi şeyler olabilir. Bunların iyi veya kötü olup olmayacağı ortaya çıkan sonucu gördükten sonra değerlendirilebilir. Trump’ın Türkiye’nin mesajını aldığını ve anladığını düşünüyorum. Ancak ABD’nin tamamı aldımı mı işte bunu zaman gösterecek.
TÜRKİYE TEMKİNLİ OLMALI
Prof. Dr. Hasan Köni: Türkiye’nin çok temkinli olması gereken bir süreç yaşanıyor. Cumhurbaşkanı istediği mesajı verdi ancak YPG ve FETÖ konularında herhangi bir yaklaşma olmadığı, ABD’nin kararının değişmediği görülüyor. Tabiki görüşmenin Türkiye’ye yansımaları olabilir. Rakka operasyonundan sonra, Eylül- Ekim’de bu yansımalar gelmeye başlar. Ağustos ayında Barzani’nin bağımsızlık referandumu var. Bununla birlikte Türkiye’de de yeniden barış görüşmelerini başlayabilir deniyor. ABD YPG’yi kontrol eder mi? Tüm bunlar zaman içinde ortaya çıkacak.
YPG YÜZÜNDEN İLİŞKİLER KOPMAZ
ORSAM Araştırmacısı Oytun Orhan: Tarafların ilişkileri bir krize sürüklemeden farklı alanlardaki işbirliğini sürdürme konusunda istekli oldukları anlaşılıyor. YPG konusu bir anlaşmazlık alanı olarak halen varlığını koruyor ancak Amerika’nın Rakka IŞİD’den kurtarıldıktan sonra Türkiye’nin daha fazla rol üstlenmesine dönük bazı güvenceler verdiği anlaşılıyor. Tabii Türkiye-Amerikan ilişkileri YPG ve Suriye’den ibaret değil. Dolayısıyla YPG konusundaki sorunun aşılamadığı söylenebilir ama bunun ikili ilişkilerin tamamen bir kopuşa götürecek bir neden olmadığı da ortada. Bahsettiğim güvenceler ve garantiler yoluyla Amerika’nın biraz daha Türkiye’nin tepkisini azaltmaya çalıştığı söylenebilir.
ABD DURUMU İDARE EDİYOR
Yrd. Doç. Dr. Yasin Atlıoğlu: Türkiye, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ağzından direkt PYD’ye yönelik tavrını açıkça ortaya koydu. Amerika durumu idare etmeye çalışıyor. Aslında her iki taraf da rasyonel davranmaya, ilişkileri sürdürmeye çabalıyor ama Trump’ın da PYD’ye yönelik bir açıklaması olmadı. Amerika’nın PYD konusundaki tavrında bir değişiklik olmayacakmış gibi gözüküyor ama Türkiye buna nasıl cevap verir zaman içerisinde bekleyip görmek lazım. Rakka operasyonu çerçevesinde Türkiye herhangi bir rol oynayacakmış gibi gözükmüyor. Amerika’nın YPG’ye verdiği silahlar, Türkiye’nin güvenliğine doğrudan tehdit de arzedebilir yakın dönemde. Hassasiyetle bunun üzerinde durulması gerekiyor.
