Ortada tam bir muamma var. Amerika Başkanı Joe Biden, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı Washington’a resmen davet etti mi, etmedi mi? Biz düne kadar etti biliyorduk, dün Beyaz Saray ‘Böyle bir planlanmış ziyaretin olmadığını’ açıkladı.
Peki ne oluyor?
Benim görebildiğim kadarıyla bu konuda ilk haberi HaberTürk yayınlamış. 26 Mart’ta Esra Nehir imzasıyla haber, saat 14.13’te yayına alınmış. Haberde çok sayıda önemli ayrıntı var, bunlardan biri de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 22 Nisanda Bağdat’a gideceği.
Haberin önemi şu: Joe Biden, 2020 yılında ABD’ye başkan seçildi, 2021 Ocak ayında da göreve başladı. Aradan geçen 3 yılda Tayyip Erdoğan bir kez bile Beyaz Saray’a davet edilmedi. Tayyip Erdoğan, Biden’dan önceki iki başkan Barack Obama ve Donald Trump’la çok sık görüşüyordu. Ama Biden’la çok ender görüştü. Son yüz yüze görüşmeleri geçen yıl Temmuzda Vilnius’taki NATO zirvesindeydi.
Erdoğan’ın geçmişte Obama veya Trump’la telefonla konuştuğunu biz görüşme gerçekleştikten sonra öğrenirdik; oysa Biden’la telefon konuşması yapılacağı bile önceden ilan edilip beklenti oluştu.
O yüzden Esra Nehir’in HaberTürk’teki haberi önemliydi; Biden başkanlığı döneminde ilk kez Tayyip Erdoğan’ı resmi bir ziyaret için davet ediyordu, Beyaz Saray’da ağırlayacaktı. Haberde görüşme için tarih bile verilmişti: 9 Mayıs.
HaberTürk’ten 15 dakika kadar sonra NTV haber televizyonu da benzer bir haberi yayına aldı. O haber de, Biden’ın Erdoğan’ı davet ettiğini, iki liderin 9 Mayısta buluşacaklarını söylüyordu.
Aynı gün, yani 26 Mart günü saat 16.54’te haberi bu kez Cumhuriyet gazetesi de yayınladı. NTV’nin haberiyle neredeyse bire birdi bu haber.
Türkiye’de yerel seçimin yapılmasına 5 gün kalmıştı ve haber önemliydi. Bu tür gezilerin nasıl yapıldığını bilenler açısından şaşırtıcı bir durum vardı: Ziyaretin tarihi de belliydi; öyleyse bu konu birkaç haftadır ABD ile Türkiye arasında konuşuluyor olmalıydı. İki lider için de uygun günü bulmak o kadar da kolay değildi çünkü.
Türk medyasının bu haberleri, 29 Martta Reuters haber ajansı tarafından da doğrulanarak yayınlandı. Reuters’ın Ankara ve Washington çıkışlı üç imzalı haberinde ‘Biden, Erdoğan’ı ağırlayacak’ deniyordu.
Derken aradan haftalar geçti, 20 Nisan cumartesi günü OdaTV’de tam tersi yönde bir haber çıktı. Erdoğan, Washington’a gidip Biden’la görüşmekten vazgeçmişti. Sebebi, Amerikan Senatosu’nun İsrail’e 26 milyar dolar yardım yapma kararıydı.
Ama bu haberi Hürriyet gazetesinin iktidar çevrelerinden iyi haber alan yazarı Abdülkadir Selvi 24 Nisanda yalanladı. Selvi köşesinde ‘Gezi iptal değil’ diye yazdı. Abdülkadir Selvi’nin dünkü yazısında da geziye ilişkin hazırlıkların devam ettiği anlatılıyor.
Ama dün itibarıyla yeni bir durum daha var. Bu konuda Beyaz Saray da konuştu. Başkanın ulusal güvenlik danışmanının sözcüsü John Kirby, bir soru üzerine “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyaretine ilişkin programlanmış bir şey yok. O nedenle bu konuda bir yorumum yok” dedi.
Nasıl yani? 26 Marttan beri çıkan haberler yalan mıydı? Ankara kendi kendine mi gelin güvey olmuştu? Reuters’e konuşan Beyaz Saray ve Amerikan Dışişleri kaynakları yalan mı söylemişti?
Baştan alalım:
Bu gezi Amerikan Başkanı’nın daveti üzerine yapılacaktı ve ‘resmi’ bir nitelik taşıyacaktı.
Şimdi daveti yaptığı söylenen taraf ‘Bizim böyle bir davetimiz yok’ cümlesini kamuoyu önünde yüksek sesle söyleyince ortaya sahiden tuhaf bir durum çıkıyor.
Daha da tuhafı var: Geçmişte Ankara’da diplomasi muhabirliği, Washington’da Hürriyet’in temsilciliğini yapmış olan gazeteci Cansu Çamlıbel, T24’te çıkan yazısında Ankara’da bir diplomatik kaynakla konuştuğunu, gezinin yapılacağını teyit ettiğini söylüyor. Öyle kolay yan basacak gazetecilerden olmayan Cansu Çamlıbel bu yazıyı John Kirby’nin açıklamasına rağmen kaleme almış, yazıda zaten Kirby için ‘Yalan söyledi’ deniyor.
Eğer Amerikan tarafı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı önce davet edip sonra davetten vazgeçtiyse, bu vahim bir durum. Çünkü bu davetin kendisi zaten büyük güçlüklerle gelmişti, son olarak İsveç’in NATO üyeliğinin onaylanması bu kapıyı açmıştı. Şimdi iddiaya göre Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Hamas lideri İsmail Haniye ile görüşmesi davetin iptaline neden oldu.
Ama tabii sahiden davet iptal oldu mu, onu da bilmiyoruz. En azından Ankara bilmiyor.
Aslında Tayyip Erdoğan’ın ilk planı, Temmuz ayında yine Washington’da yapılacak olan NATO zirvesine katılmak ve bu zirve sırasında ABD Başkanı Joe Biden’le bir ikili görüşme yapmaktı.
Dediğim gibi Mayıstaki görüşmenin iptal olup olmadığını (Beyaz Saray açıklamasına rağmen) bilmiyoruz. Eğer bu randevu iptal olduysa Cumhurbaşkanı Erdoğan 9-11 Temmuzda yine de NATO zirvesine gider mi?
İnsan Orhan Veli’nin şiirini hatırlamadan edemiyor: ‘Canan ki gündüzleri gelmez/Geceyarısından sonra hiç gelmez.’ (Aynı şiirin bir başka versiyonu da şu: ‘Canan ki Degüstasyon’a gelmez/Balık pazarına hiç gelmez.’)
