‘Spor yaparken kalp krizi geçirme riski var’ uyarılarında bulunulurken kantarın topuzu kaçırılıyor, insanlar değil egzersiz yapmak yürümeye korkuyor. Oysa spor, zarar değil fayda getirir. Seçim yaparken yaşınızı gözardı etmeyin, ona göre tercih yapın.

Sağlıklı yaşam ve zayıflama denince akla ilk gelen beslenme ama beslenme denklemin sadece bir kısmı. Hiçbir sağlıklı yaşam programı veya zayıflama diyeti düzenli spor yapılmaksızın başarılı olamaz, olamıyor da.

Bu, birçok kişi tarafından zaten zor benimsenirken Mustafa Koç’un (spor yaparken) zamansız ölümü spor konusunda çekincelerin doğmasına yol açtı. Bir anda medyada ağır spor yapmanın kalp krizlerini tetiklediği konusunda beyanatlar verildi. Böyle durumlarda kantarın topuzu genellikle kaçar, insanlar değil spor yapmak, şuradan şuraya yürümeye korkar!

Kalp krizi, kişiyi sporda yakalayabileceği gibi uykuda veya istirahat ederken de olabilir. Bunun için her şeyden önce altta yatan bir koroner arter hastalığının olması gerekiyor.

Kalp krizi geçirmiş veya koroner bypass ameliyatı olan kişilerin tedavileri kapsamında önemli yer tutan bir yöntem ‘kardiyak rehabilitasyon’ egzersiz ve spor yapma esasına dayanır. Kalp krizi oluşması bakımından spor yapmamak, yapmaktan daha önemli bir risk faktörü. Yaşınıza göre spor seçmelisiniz. Halı saha futbolu gibi mücadele gerektiren sporlardan 40 yaşını geçtiyseniz uzak durmalısınız.

‘Temiz’ raporu almak şart

İster spor yapın, ister yapmayın 40-50 yaşını geçmiş herkesin, özellikle ailesinde kalp-damar hastalığı olanların belirli aralıklarla kalp kontrolünden geçmesi gerekiyor. Bu amaçla yapılabilecek en iyi tetkik bir eforlu EKG testidir. Temiz raporu alındıktan sonra kişinin yaşına, kondisyonuna ve fiziğine uygun bir spor yapması sağlığının en iyi sigortasıdır.

Egzersiz her derde deva

1 Fazla kalorilerin yakılmasını sağlar.

2 Kilo kontrolüne yardımcı olur.

3 Kan dolaşımını hızlandırır, dokuların daha iyi oksijenlenmesine sebep olur.

4 Bağışıklık sistemini güçlendirir.

5 Kan kolesterol düzeyini dengeler, kalp için faydalı iyi kolesterol ( HDL ) düzeyini artırır.

6 Kas kitlesini koruyarak metabolizmayı hızlandırır.

7 Düzenli spor kemikleri de güçlendirir, osteoporoza karşı korur.

8 Şeker ve kalp hastalığının en önemli nedeni ‘insülin direncini’ önler, varsa hücrelerimizin insüline olan duyarlılığını artırır.

9 Spor, damarların genişlemesini sağlayan, kalp-damar sağlığı için elzem ‘nitrik oksit’ (NO) maddesinin yapımını sağlar.

10 Düzenli spor tansiyonu dengeler, hipertansiyon varsa gerilemesine yardımcı olur.

11 Kalp hastalıkları için önemli risk faktörü olan stresi giderir, iyilik hali sağlar, depresyona karşı korur.

Sonrasında bir bardak ayran içilmeli

* Spor sonunda solunum ve kalp hızının artması, hafif terleme ve yorulma arzu edilen bir durumdur ancak aşırısı zararlıdır.

* Spora başladığınızda temponuzu yavaş yavaş artırın. (İlk birkaç gün 15 dakika, sonra 20 dakika vs.)

* Hiçbir şekilde kendinizi aşırı zorlamayın. Kimseye birşey ispat etmek zorunda değilsiniz.

* Zorlandığınızı hissettiğinizde durup dinlenin, isterseniz bir süre sonra devam edersiniz. Anormal bir durum hissederseniz bırakın.

* 40-45 yaşını geçenlere sonra halı sahada futbol, basketbol, squash oynamak gibi iddialı ve çekişmeli sporları önermiyorum.

* Spor sırasında terle kaybettiğiniz sıvıyı en kısa zamanda yerine koyun. Yanınızda ufak bir şişe su bulundurun. Spordan sonra bir bardak ayran için.

*Spor yapanların vitamin ve minerallerden zengin yani meyve ve sebzelerden zengin beslenmesi gerekir.

* Sigara kullanıyorsanız spordan bir saat önce ve sonra, spor sırasında içmeyin. Daha iyisi sigarayı bırakın.

Sporun kralı yüzmedir

Sporun yaşı yok. 80-90 yaşında maraton dahi koşanlar var. Kısaca herkese uygun bir spor var. Spor yapmak derken kimsenin gözü korkmasın, spordan kastımız illa maraton koşmak, salonda vücut yapmak veya ağır çekişmeli mücadelelere tutuşmak değil. Ama önce bunlara dikkat!

* Sabahları yapılacak 10 dakikalık hafif kültür fizik hareketleri ‘motoru ısıtmak’, metabolizmayı hızlandırmak için idealdir.

* En pratik spor yürüyüştür. Haftada beş gün, 30 dakika orta tempoda bir yürüyüş her yaşta yapılabilecek bir spordur. Hipokrat, “Yürüyüş en iyi ilaçtır” demiştir.

* ’Sporun kralı’ yüzmedir. Kol, bacak ve gövde kaslarını eşit oranda ve dengeli olarak çalıştırır. Eklemlere yük bindirmez.

* Ortayaşlarda başlayan kas erimesini (sarkopeni) önlemek için hafif ağırlıklar kaldırmak (rezistans egzersizleri) çok faydalı. En ideali bir spor salonunda ehil kişilerin nezaretinde yapılması.

Doğru bildiğimiz yanlışlar: Bitkisel sıvı yağlar sağlıklı

Bitkisel kelimesi doğallığı ve sağlığı çağrıştırsa da bu sıvı yağlar için geçerli değil. Mısır, ayçiçeği ve kanola gibi sıvı yağlar bu bitkilerin sıkılmasıyla elde edilir. Ancak burada iki önemli sorun var. Birincisi bu yağların büyük kısmı GDO’lu ürünlerden elde ediliyor. İkincisi ise bu yağlar sadece sıkılarak elde edilmemekte ‘rafine’ hale getirilmek için birçok ısıl ve kimyasal işlemden geçmeleri. Kimyasallar bir yana, sadece ısıl işlemden geçirilmeleri bu yağların ‘okside’ olmalarına yol açar. Okside olan bu yağlar kanın yağ dengesini bozmakta ve ayrıca hücrelerimizde enflamasyona (yangı) neden olmaktadır. Bu yağlar büyük çoğunlukla kızartmalarda kullanıldığından bu işlem sırasında daha da zararlı hale gelmektedir. Sağlıklı olan tek sıvı yağ, sızma zeytinyağı.

Günün süper gıdası: Yoğurt

Madem konumuz spor, sporun en önemli faydalarından biri olan kas kitlemizi korumaya yarayan bir besin olan yoğurdu ele alalım dedik. Ama doğal süt ve mayayla yapılan yoğurt! Sağlıklı ve uzun yaşamalarıyla ünlü Kafkas ve Akdeniz halklarının vazgeçilmez gıdası yoğurt; sindirimi kolay, kaliteli protein, bol miktarda kalsiyum ve sağlıklı ‘probiyotik’ bakterileriyle olağanüstü bir gıda. Kas kütlesini korumaya yardımcı olur, içindeki potasyum tansiyonu dengeler. Kefir içmekte de büyük fayda var.