Bağışıklık sisteminin desteklenmesinde kullanılan en önemli maddeler A , E, C, B vitaminleri, karotenler, demir, çinko ve selenyumdur.
A vitamini: Antitümör aktivitesi, savaşçı hücrelerin (akyuvar) güçlendirilmesi gibi pek çok bağışıklık sürecini destekler ve uyarır. Eksikliği olan kişiler özellikle viral enfeksiyonlara daha kolay yakalanır. Süt, balık yağı, yumurta önemli A vitamini kaynaklarıdır.
Betakaroten: DNA’ya saldırıp fonksiyon bozukluğuna yol açarak, pek çok kronik hastalığa sebep olan serbest radikallerin engellenmesini sağlar. Yeşil yapraklı sebzeler, kırmızı, turuncu, koyu sarı renkli sebzeler önemli kaynaklarıdır.
C vitamini: Antiviral ve antibakteriyal etkisinin yanı sıra bağışıklığı arttırır ve güçlendirir. Turunçgiller, yeşil biber, maydanoz, kiraz, kavun önemli kaynaklarıdır.
E vitamini: Serbest radikallerin tutulmasına yardımcı olur. Soya, susam, ceviz, badem, fıstık ve yağlı tohumlar önemli kaynaklarıdır.
Folik asit ve B12 vitamini: Eksiklikleri savaşçı hücre sayısının ve enfeksiyona neden olan organizmalarla savaşma yeteneğinin azalmasına neden olur. Folik asit özellikle ıspanak olmak üzere yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagillerde bolca bulunur. B12 ise kırmızı et, balık, yumurta, tavuk, süt ve süt ürünlerinde bolca bulunur.
Demir: Eksikliği lenf bezlerinin yapısının bozulması, savaşçı hücrelerin işlevinin azalması gibi bağışıklık sisteminde önemli bozukluklara neden olur. Özellikle kırmızı et ve yumurtada hayvansal demir, kuru baklagiller, yeşil yapraklı sebzelerde bitkisel kaynaklı demir bulunur. Hayvansal kaynaklı demirin vücuttaki kullanım oranı bitkisel kaynaklı demire göre daha yüksektir.
Çinko: Birçok virüs cinsinin çoğalmasını engeller. Yumurta, et ve sütte yoğun bulunur.
Bağışıklık sistemi zayıf düştüğünde, normalde hastalık oluşturmayacak en basit zararlı organizmalar bile insanı yataklara düşürebilir hatta ölümcül sonuçlara bile yol açabilir. Bu nedenle güçlü bir bağışıklık sistemi sağlığın temelini oluşturur. bağışıklık sistemini zayıflatan belli başlı düşmanlar ise şunlar:
Şeker: Şeker tüketimini ‘neredeyse hiç’e indirerek vücudunuzun mineral dengesini koruyabilir, bağışıklık sisteminizin rahatsızlıklarla daha kolay savaşmasını sağlayabilirsiniz.
Hareketsizlik: Vücudumuz bütün gün oturmak için yaratılmadı. İster ev işi yapın, ister oyun oynayın, ister yürüyüş, ister spor, ister dans ama hiçbir gününüzü hareketsiz geçirmeyin.
Radyasyon: Tamamen hayatımızdan çıkaramayız belki ama en azından telefonu kulaklıkla kullanabilir, mikrodalga fırından vazgeçebiliriz. Bulaşık, çamaşır makinalarına çalışırken yaklaşmamak, saç kurutma makinasını aralıklı kullanmak, kablolu interneti tercih etmek de basit önlemler arasında.
Abur cuburlar: Çoğu gıda katkı maddesi içerir. Doğal olmayan tüm maddeler bağışıklık sistemini yorar. Yediğiniz abur cuburların tadının damağınızda kalma süresi, sebep olacağı zararların hayatınıza etki süresinden daha kısadır.
Susuzluk: Çoğu kez su içmeyi unuturuz. Günlük iki litreden az su içmek, hücreleri susuz bırakarak organların doğru çalışmasına engel olur.
Hava kirliliği: Elimizden geldiğince trafiğin yoğun olduğu şehir merkezlerinden, üretimin yoğun olduğu sanayi bölgelerinden uzak durmalıyız. Bunu yapamıyorsak bile en azından haftasonlarını kapalı AVM’ler yerine hava yağmurlu da olsa açık havada geçirebilir, ara sıra doğa yürüyüşleri yapabiliriz.
Sebze ve meyvelerde vitamin kaybını önlemek için ne yapmalı?
Sebze ve meyvelerdeki besin değerinin kaybolmaması için, yenilebilen kabukların soyulmaması, soyulması şartsa ince soyulması gerekir. Birçok vitamin ve mineral sebze ve meyvelerin dış yapraklarında bulunur. İç kısımlarına doğru yoğunluk azalır. Ayrıca sebze ve meyvelerin az suda pişirilmesi ve yıkarken suda bekletilmemesi gerekir. Sebzelerin pişirmeden hemen önce ve büyük parçalar halinde kesilmesi de vitamin kaybına engel olur. Pişirilirken tencerenin kapağının kapalı tutulması da mühim. Böylece vitaminler buharla beraber uçup gitmeyecektir. Sebzelerin ve meyvelerin mevsiminde tüketilmesi ise sağlık açısından son derece önemli.
Kış sebzeleri ile bağışıklık sisteminizi güçlendirin
Ispanak, içerdiği C, E ve B grubu vitaminler ve demir, magnezyum, fosfor, iyot mineralleri sayesinde bağışıklığı kuvvetlendirir ve soğuk algınlığına karşı koru.
Kışlık sebzelerden pırasa C, K, B vitaminlerini, potasyum, kalsiyum, manganez, kükürt, bakır, iyot minerallerini içerir. Bağırsakları yumuşatmakta ve kabızlığı gidermekte işe yarar. Aynı zamanda vücut direncini artıran pırasanın, böbrek taşlarının oluşumunu engelleyici ve kanserden koruyucu özellikleri de vardır.
Maydanoz bir provitamin A (Beta karoten) kaynağıdır. Bu özelliği ile gözler, damarlar ve tiroid bezinin fonksiyonları üzerinde etkilidir. Yapraklarında uçucu yağlar, flavonoidler, protein, klorofil ve glikozit, köklerinde ise uçucu yağ, şeker, müsilaj ve glikozit vardır. Yapraklar vitamin( A,C,K ), demir, potasyum, kükürt, kalsiyum, magnezyum yönünden zengindir. Bir tutam maydanoz günlük C vitamini ihtiyacının çoğunu karşılar.
Kereviz ise hipertansiyon ve kolesterol düzenlenmesinde önemlidir. A, B, C vitaminlerinden zengin, fosfor, çinko, bakır, selenyum minerallerini içeren kereviz, bağışıklığı kuvvetlendirmekte ve gaz gidermede etkili. Böbrek kumunun ve taşlarının düşmesine yardımcı olur. Antioksidan etkisi olan kerevizin içerisindeki “fitalid” adlı madde, kandaki stres hormonunu azaltıcı etkisi ile hipertansiyonu ve kolesterolü de dengeler.
B, C, E vitaminlerinden ve potasyum, kalsiyum, kükürt, demir, bakır, magnezyum gibi minerallerden zengin bir besin olan lahana vücut direncini artırır. İdrar söktürücü ve içerdiği yüksek posa sayesinde kabızlığı giderici etkisi vardır. Antioksidan özelliği sayesinde bağırsak kanserine karşı koruyucu etkisi olmaktadır.
Karnıbahar enfeksiyonlardan koruyor. C vitamini ve manganez kaynağı olan karnıbahar ise bu etkisinden dolayı iyi bir antioksidandır. Kanser ve kalp hastalıkları riskini azaltmaya yardımcı olan karnıbahar antibakteriyel özelliğinden ve enfeksiyonlara karşı etkin olmasından dolayı idrar yolu enfeksiyonlarına iyi gelir.
Beta karoten içeriği yüksek olan brokoli, bu etkisinden dolayı yemek borusu, mide ve bağırsak kanseri tehlikesini azaltır. B1, C vitaminlerinden zengin ve kalsiyum, kükürt, potasyum, selenyum minerallerini içerir. Kansere karşı koruyucu etkisi de bulunan brokoli lif oranı yüksek bir besindir.
Sebze yemeklerine tat veren sarımsak sağlıklı beslenmede önemli bir yere sahip. Yapısında bol miktarda su, kükürt bileşikleri, protein, lif ve serbest amino asitler bulunan sarımsağın en önemli biyokimyasal özelliklerinden biri antioksidan potansiyelidir. Çiğ sarımsakta antioksidan potansiyeli vardır ancak yüksek dozları kalp, karaciğer ve böbreğe toksik etkiler gösterebilir.
