Vakalar 23 gündür binin üstünde seyrederken uzmanlar ‘Kurbanda salgın zinciri canlanabilir’ uyarılarını artırdı. Üç haftalık süreçte rehavetin dizginlenmesi kritik hale gelirken Sağlık Bakanı Koca’nın sözleri şimdiye kadarki en yüksek seviyeli alarm zili oldu: Yoğun bakım hasta sayıları artıyor. Salgın hiç yokmuş gibi yaşamaya devam edersek can kayıplarının olduğu dünü bile iyi gün olarak kabul ederiz.
Bilim Kurulu üyeleri, normalleşme adımlarının ardından oluşan rehavetle vaka sayılarının artması ve bin barajının altına düşmemesi üzerine 31 Temmuz’daki Kurban Bayramı için yeni tedbirler alınabileceğini açıklamıştı. İstanbul Veteriner Hekimler Odası da bayramdaki gelenekler ve toplumsal hareketliliğe dikkat çekerek bir milyon kişinin risk altında olabileceğini duyurmuştu. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ise sosyal medyadan yaptığı açıklamalarla uyarılarını sürdürdü. Son 3 günde İstanbul, Ankara, Gaziantep, Mardin, Konya, Bursa ve Diyarbakır’daki vaka artışına dikkat çeken Koca “Yoğun bakım hasta sayımız, yeni vakaları takiben, artış eğiliminde. Tedbir varken ‘Bugün vefat eden sayısı’ kanıksanacak tablo değil. Bugünün salgın hiç yokmuş gibi yaşarsak, yarın, önlenebilir nedenlere rağmen; 19 can kaybımızın, 1127 yoğun bakım hastamızın olduğu dünü bile iyi günlerimizden biri kabul ederiz. Salgınlar tedbirsiz aşılmaz. Tedbirli bir gün diliyorum” ifadelerini kullandı. Mesajımızın ulaştığı herkes, bugün dışarıda maskesini takıyor, mesafe kuralına uymak için çaba gösteriyor mu? Salgına karşı kaç kişiyiz?” diye soran Koca, son günlerde tedirginlik yaratan kalabalık düğünlere ilişkin olumlu bir örneği ise takdir etti. Koca “Biz de halay çekiyoruz, hem maske hem de mesafeli, halay çubukları ile. Çankırı Ilgaz Kuyupınar köyü ve sakinlerine hassasiyet için teşekkürler, sizin nezdinizde. Yeni normalde her şey bizim elimizde” değerlendirmesinde bulundu.
YÜZDE 32’NİN TALEBİ EVDEN ÇALIŞMAK
Öte yandan NG Araştırma şirketi, salgının toplumdaki yansımalarına mercek tutan bir çalışma gerçekleştirdi. 81 ilden 15 yaş üzeri iki bin 25 kişinin katılımı ile yapılan çalışmadan vatandaşların Kurban Bayramı’nda yeni tedbirlerin hayata geçirilmesini talep ettiği sonucu çıktı. Alınan önlemlerden korunma yöntemlerine, tedirginliklerden beklentilere koronavirüs yanıtları şöyle:
Her dört kişiden biri hastalığa yakalanmaktan korkuyor. 10 kişiden 9’una göre virüs Türkiye için tehdit. Katılımcıların yarısından fazlası salgının kontrol altına alınabileceği sürenin 6 aydan daha uzun olduğunu düşünüyor. Test sayılarını yeterli bulanların oranı yüzde 49’dan yüzde 38’e düştü. Katılımcıların yarısı Türkiye’deki tedavinin yeterli olduğunu düşünüyor. Sokağa çıkma yasaklarının kalkmasıyla beraber hiç evden çıkmayanların oranı yüzde 25’ten yüzde 5’e geriledi. Normal yaşamına devam edenlerin oranı yüzde 0.5’ten yüzde 6’ya yükseldi. 30 Nisan’da sokak yasağını destekleyenlerin oranı yüzde 83 idi. Bu oran şu an yüzde 43. Her iki kişiden biri Kurban Bayramı’nda kimseyi ziyaret etmeyeceğini belirtirken her zamanki ziyaretlerini yapacağını belirtenlerin oranı yüzde 4. Sadece en yakınlarını ziyaret edeceklerin oranı ise yaklaşık her 5 kişiden ikisi. Ramazan Bayramı’na ilişkin yapılan araştırma sonuçlarına kıyasla ziyaret gerçekleştirmeyi düşünenlerin genel oranında bir artış var. Her 10 kişiden 7’si Kurban Bayramı’nda genel sokağa çıkma yasağı olması gerektiğini düşünüyor. Katılımcıların %81’i önümüzdeki 1 senelik süreçte kendisinin işsiz kalma riskinin arttığını düşünüyor. Türkiye genelinde işsizliğin artacağını düşünenlerin oranı da %86. Araştırmaya katılan her 5 kişiden 3’ü koronavirüsten dolayı etrafında işsiz kalan biri olduğunu belirtti. Çalışanlar arasında evden işe devam etme oranı ise her 5 kişiden 1’i olarak çıktı. Vaka sayılarının ikinci kez zirve yapabileceğini öngörenlerin oranı %84. Salgında olası ikinci dalga riskine karşı yeterli önlem alındığını düşünenlerin oranı her ise yüzde 25. Aşının Türkiye’de bulunacağını düşünenlerin oranı %56’dan %37’ye düştü. İki kişiden biri aşı bulursa kendisine yaptıracağını söylüyor. Normalleşme sürecinde işe fiziksel olarak dönüş oranlarının artmasıyla birlikte, insanların beklentileri açısından şirketlerin alması gereken önlemlerin neler olması gerektiğini soruldu. Dezenfektan, kolonya gibi malzemelerin kullandırılması: %86. Maske takılması: %84. Her gün ateş ölçülmesi: %80. Haftanın bazı günleri evden çalışma seçeneği : %58. Çalışma saatlerinin trafiğin yoğun olmadığı saatlere göre düzenlenmesi : %52. Sürekli evden çalışma seçeneği : %32. Maske takma zorunluluğu %86 oranında destek görüyor. Her 10 kişiden ikisi haftada birkaç defa, her 10 kişiden biri ise haftada bir kez maske değiştirdiğini ya da temizlediğini belirtti. Her iki kişiden biri 1 TL’lik maske fiyatlarının pahalı olduğu görüşünde. Her 5 kişiden 3’ü sabun, 1’i ise kolonya tercih ediyor. Sabun ve kolonya arkasından ise dezenfektan geliyor.
‘KEŞKE SİHİRLİ BİR EL DEĞSE SORUNLARI ÇÖZSE"
Günlük vaka sayılarının arttığı, mesafesiz düğünler için polislerin görevlendirildiği Gaziantep’te tanıların üçte ikisinin Şahinbey ilçesinde görüldüğü açıklandı. Gaziantep Valisi Davut Gül “Burada suçlu aramadan öte tedbir almamız lazım. Türkiye’de normalleşmenin olması, vakaların azalması sanki Gaziantep’te de böyleymiş gibi algılandı. Şu anda rahatlık var. Vakaların artmasında şehirleşme, kalabalık, kurallara uymama etkili” dedi. “Herkesin bireysel yaşantısını disipline etmesi lazım. Keşke sihirli bir el değse sorunlar çözülse” diyen Gül “Belediye, valilik, bakanlık sizi koruyamaz. Hepimiz kendimizi koruyacağız. Biz kendimizi koruyamadığımız müddetçe dışarıdan birinin bizi koruma ihtimali yok. Kentteki başarıdan da başarısızlıktan da herkes sorumlu” ifadelerini kullandı.
