Gözlerde gelişen enfeksiyon, glokom, kırma kusuru, katarakt, sarı nokta gibi hastalıklar tedavide geç kalındığında kalıcı görme kaybına yol açabiliyor.
Ancak basit önlemlerle gözlerde oluşabilecek ciddi sorunları büyük oranda önlemek mümkün. Bilgisayar başında 20 dakikada bir 20 saniye mola vermek bunlardan biri.
Günümüzde çok sayıda insan bilgisayar başında oldukça uzun saatler vakit geçiriyor. Uzmanlara göre bilgisayar ekranına bakmak gözü bozmuyor ama yorgunluk ve kuruluk yapıyor. Ancak bilgisayar başında 20 dakikada bir 20 saniye mola vermek, güneş gözlüklerini yaz kış kullanmak, bazı besinleri sofradan eksik etmemek ve düzenli göz muayenesi olmak gibi son derece basit yöntemlerle göz sağlığını korumak mümükn.
Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Evren Baca, göz sağlığı için alınması gereken 10 etkili önleme dikkat çekti. İşte o tedbirler:
Sıvı veya kremsi malzemelerde bakteriler kolayca üreyebiliyor. Bu yüzden göz sağlığınız için 3 aydır kullandığınız sıvı makyaj malzemelerinizi kullanmayın. Göz enfeksiyonuna yakalandıysanız tüm malzemeleri atın. Ayrıca kirpik kenarının iç kısmına eyeliner ile göz kalemi sürmeyin. Çünkü kirpik hattının iç kısmında gözyaşı salgı kanalları mevcut. Bunlar da tıkanıklıklara ve enfeksiyona neden olabiliyor. Her gece makyajınızı göze uygun temizleyicilerle temizleyin. Makyaj malzemelerinizi başkalarıyla ortak kullanmamaya da özen gösterin.
Kalp ve kan dolaşımına fayda saylayan besinler göz sağlında da yararlı oluyor. Göz sağlığınız için roka, pazı, ıspanak, portakal, tam çavdar ve tam buğday gibi koyu yeşil yapraklı bitkiler, turunçgiller ve tam tahıllıları düzenli olarak tüketin. Çinkodan zengin fasulye, bezelye, kırmızı et ve kümes hayvanları ışık hasarına karşı gözü koruyor. A vitamini içeren havuç, ıspanak, tatlı patates, marul, pırasa ve maydanoz gibi bitkisel gıdalar ile ton balığı, somon balığı, keçi sütü, inek sütü, yumurta ile ciğer gibi hayvansal gıdalar görme keskinliğini koruyor.
Bu besinleri de düzenli olarak yemeniz göz sağlığınız için önemli. Sarı noktada yoğun olarak bulunan fotoreseptörlerin fonksiyonu için de beta karoten, lutein, zeaksantin içeren havuç, şalgam, yumurta sarısı ve brokoli gibi besinler de sofranızda düzenli olarak bulunması gereken besinleri oluşturuyor.
Bilgisayar ekranına bakmak gözünüzü bozmaz ama yorgunluk ve kuruluk yapar. Çünkü ekrana bakarken gözümüzü normalde kırptığımızın (10-12 kez/dakika) yarısı kadar kırparız. Göz sağlığınız için 20 dakikada bir 20 saniye süreyle uzağa bakın. Ayrıca ekranınız 50 cm mesafede ve ekranın üst sınırı da göz hizanızın altında olsun. Yansıyan ışık kaynaklarını engellemeyi de ihmal etmeyin.
Kontakt lens kullanıyorsanız temizliğine çok dikkat edin. Aksi halde göz enfeksiyonu riski artıyor. Lens takma ve çıkarma öncesinde ellerinizi sabunlu suyla yıkayın. Lens kabındaki solüsyonu her gün düzenli değiştirin. Kabınızı 2-3 ayda bir yenileyin. Lensinizi önerilen süreden daha uzun süre kullanmayın. Lenslerinizle uyumayın, havuza girmeyin ve duş almayın.
Ultraviyole ışınları cildinize zarar verdiği gibi gözünüze de zarar veriyor. Katarakt, kornea yanıkları, hatta göz kapağı kanserine yol açabiliyor. Bunların yanı sıra sarı nokta hastalığına neden olabiliyor. Dışarı çıktığınızda hava kapalı bile olsa yaz-kış demeden güneş gözlüğü kullanın. Kontakt lens kullanıyorsanız UV-A ve UV-B blokajı olanları tercih edin. Şapka kullanmanız bile koruma sağlayacaktır. Kar, su, kum ve betonun da güneş ışınlarını yansıttığını unutmayın.
Kullanılan bazı ilaçlar gözleri olumsuz yönde etkileyebiliyor. Görme bulanıklığı, göz tansiyonunda yükselme, ışık hassasiyeti veya göz kuruluğu başka nedenlerle kullandığınız ilaçların yan etkisi olabiliyor. Bu yüzden ilaçların prospektüslerini mutlaka okuyun ve yan etki gelişirse hekiminizi bilgilendirin.
Gözlerde kızarıklık ve kaşıntı sorununuz varsa soğuk pansuman uygulayın veya suni gözyaşı damlası damlatın. Batma veya kum var hissinde yüzünüzü yıkayın, serum fizyolojik ile ıslatın. Bunlara rağmen şikayetleriniz devam ederse veya gözlerde ağrı, çapaklanma, kapaklarda şişlik ile ışık hassasiyeti olursa, mutlaka göz doktorunuza başvurun. Işık çakması, uçuşan siyah noktalar ile görme bulanıklığı ise daha ciddi problemlere işaret ediyor ve zaman kaybetmeden doktora başvurmanızı gerektiriyor.
Gözlük kullanmasanız bile düzenli göz muayenesi olmayı alışkanlık haline getirin. Çünkü düzenli muayene hem kalıcı görme kaybına yol açabilecek göz hastalıklarının erken tanısına, hem de pek çok sistemik hastalığın tespit edilebilmesine imkan tanıyor.
Örneğin bazı kanser türlerinde, Multipl Sklerozda, Behçet hastalığında ilk belirti gözde gelişebiliyor. Bu nedenle büyüme çağındakilerin yılda bir, hiçbir göz sorunu olmayan 18-40 yaş arasındakilerin en fazla 2 yılda bir, daha ileri yaştakiler veya diyabet ya da tansiyon hikayesi olan veya ailede göz hastalığı bulunan kişilerin ise yılda bir kontrolden geçmeleri gerekiyor.
Ayrıca pek çok hastalık ilişkisiz görünse de göz sağlığını etkiliyor. Örneğin yüksek tansiyon ve diyabet hastalığı göz damarlarınızı etkileyerek göz içi kanamasına, görme alanında daralmaya ve hatta görme kaybına neden olabiliyor. Bu yüzden göz doktorunuza kendi sağlık geçmişiniz ve ailedeki göz hastalıkları hakkında bilgi vermeyi de unutmayın.
Göz yaralanmalarının yarıya yakını iş değil, ev kazalarından kaynaklanıyor. Bu nedenle evde tamirat yaparken, temizlik maddelerini kullanırken, özellikle topla oynanan sporlar sırasında mutlaka koruyucu gözlük takın. Aklınızda bulunsun, polikarbonat plastikten yapılan gözlükler diğer materyallere göre 10 kat daha güçlü oluyor.
Eğer sigara içiyorsanız, bir an önce bırakın! Çünkü sigara yaşa bağlı sarı nokta dejenerasyonu için en önemli risk faktörü. Aynı zamanda katarakt oluşumunu hızlandırıyor ve gözlerinizi kurutuyor. Damar sertliği yaptığı için göz damarlarında tıkanıklığa yol açıyor, bunun sonucunda da görme kaybı gelişebiliyor. Sigara içmeyi kestiğiniz zaman göz hastalığı riskiniz içmeyenlerdeki orana geriliyor.
