Rus lider Putin’in Ukrayna işgalinde ilk senaryosu birçok analiste göre Kiev’de hızlı bir zaferle Kremlin’e bağlı kukla bir rejim getirmekti. Ancak 64 kilometrelik dev konvoyla planlanan işgal bir ayda çöktü. Ukrayna’nın göstereceği direnci hafife alan Rusya stratejik hatalar yaptı. Kent savaşına göre eğitilmemiş birliklerini koordine edemedi. Ukraynalıların kurduğu tuzaklar ve ikmal yetersizliği Rus askerlerin moralini düşürdü. Putin’den çekinen danışmanlarının verdiği yanlış raporlarla da işgal batağa saplandı.
Rusya’nın, 24 Şubat’ta başlattığı işgalin başında birkaç gün içinde başkent Kiev’e girerek Volodimir Zelenskiy hükümeti yerine Kremlin kuklası bir rejimi getirme hesabı, yapılan stratejik hatalar sonrası tutmadı. 2014’te Kırım’ın yasadışı ilhakında olduğu gibi ciddi bir direnişle karşılaşmayacağını, yaptırımların da etkisiz kalacağını düşünen Kremlin analistlere göre Ukrayna’nın askeri performansını hafife aldı. Ayrıca savaş daha başlamadan Zelenskiy gerek ülke içinde gerek uluslararası düzeyde büyük bir liderlik performansı göstererek hem halkın hem de dünyanın desteğini kazandı. Birçok askeri uzmana göre Rusya’nın özellikle karadaki askeri performansı da beklentilerin çok altında kaldı. İşgalin başlarında Kiev yolundaki 64 kilometre uzunluğundaki Rus askeri konvoyunun uydu görüntüleri tüm dünyada dehşet yaratmıştı. Ancak ‘yıkım konvoyu’ diye adlandırılan bu mobilize kuvvetler günler geçtikçe bir türlü ilerleyemedi.
Kiev’in içinde 2. Dünya Savaşı’ndan kalma tank tuzakları kurulup mevziler kazılırken tüm dünya Rusların ne zaman harekete geçeceğini endişeyle bekliyordu. Ancak Ukrayna’da dron operatörlerinin sağladığı etkili istihbarat ve yapılan küçük saldırılar, ayrıca ikmal yetersizliği Rus askerlerde büyük moral bozukluğuna yol açtı. Konvoy önce parçalara ayrılarak ormanlık alanlara çekilirken, Ruslar birkaç gün içinde ele geçirmeyi planladıkları Kiev önlerinde sıkışıp kaldı, ardından İstanbul müzakerelerinin ardından çekilmeye başladı. Peki Rusları Kiev önünde durduran faktörler nelerdi? New York Times’ın konuyla ilgili analiz haberine göre, daha fazla asker ve ateş gücüne sahip olmasına rağmen Rusya’nın ülkenin kalbini ele geçirememesinde ilk etken Rus ordusunun Kiev gibi büyük bir alanda kent savaşı yürütecek eğitime sahip olmayışıydı.
Ukrayna ordusunu hafife alan Ruslar işgalin başında Kiev’e hükümeti devirmek için küçük bir birlik gönderdiler. Bu nedenle ana yollarda kurulan tuzaklarda büyük zayiat verdiler. Ayrıca ateş gücü, istihbarat ve kara kuvvetlerini bir türlü koordine edemediler. Kiev’i hızlı bir zaferle düşüremeyince kenti kuşatmaya ve saldırılar için bir üs kurmaya çalıştılar. Rusya’nın Kiev’e gireceği rotaların tahmin edilebilir olması Ukraynalılara tuzak kurma, sel baskınları yaratma ve köprüleri uçurma imkanı sağladı. Bu arada Putin’in öfkesinden korkan askeri danışmanların Rus lideri çabuk bir zaferin mümkün olduğu konusunda yanlış yönlendirdikleri de Batılı istihbarat kaynaklarınca iddia edildi. Böylece Rus işgal stratejisinin ilk senaryosu çökerken şimdi Kremlin’in doğuda ve güneyde savaşa yoğunlaşması öngörülüyor.
Wall Street Journal gazetesinin ABD’li yetkililere dayandırdığı habere göre, Ukrayna’nın ortaya koyduğu direniş, Putin’i ‘B planı’nı devreye sokmak zorunda bıraktı. Şimdi hedef, Kiev’i, Kırım ve onu Rusya’ya bağlayacak güney koridoru ile doğudaki Donbas’taki topraklardan vazgeçmeye ikna etmek. Güneyde Mariupol’da yaşananlar bu planın bir unsuru olarak görülüyor. Kırım ile Donbas arasındaki kentin bu denli acımasızca bombalanmasının altında bu strateji yatıyor.
İŞGALCİLERİN ÇEKİLDİĞİ BUÇA’DA İNSANLIK SUÇU
Rus işgalcilerin çekildiği başkent Kiev yakınlarındaki Buça’da geride kalan insanlık dışı manzaralar tüm dünyayı dehşete düşürdü. Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkan Yardımcısı Mihail Podolyak, Ukrayna ordusunun tekrar kontrolü sağladığı Buça şehrinde elleri arkadan bağlanarak katledilmiş sivillere rastlandığını bildirdi.
Podolyak, Twitter hesabından, elleri arkadan bağlı şekilde yerde yatan ceset fotoğrafı paylaşarak, “Rus askerlerince vurularak öldürülen elleri bağlı insanların cesetleri sokaklarda yatıyor. Bu insanlar asker değildi, silahları yoktu” ifadesini kullandı. Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba da, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Ruslar mümkün olduğu kadar çok Ukraynalıyı ortadan kaldırmayı hedefliyor” diyerek dünyayı Buça kasabasındaki “katliam”a tepki göstermeye çağırdı.
Ukrayna Dışişleri Bakan Yardımcısı Emine Ceppa, Buça’ya bağlı Motijin köyünde 2’si kadın 4’ü erkek elleri arkalarından bağlı ve kafalarından vurularak öldürülen 6 sivilin cesedinin bulunduğunu duyurdu. Sosyal paylaşım sitelerinde, Buça’da yüzlerce sivilin katledilerek toplu mezarlara gömüldüğünü, kuyulara atıldığını gösteren fotoğraflar da paylaşıldı. Buça, Rusya’nın Kiev’e girme ve Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’i alaşağı etme hayallerinin suya düştüğü ilk yerlerden birisi olmuştu. İlk Rus birliğinin 24 Şubat’ta Ukrayna’ya girmesinden iki ya da üç gün sonra; Ukrayna güçleri Buça kentine doğru hareket eden Rus tanklarını ve askeri personeli taşıyan araçları imha etmişti.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Twitter’dan yaptığı açıklamada, Rusya’nın geri çekildiği bölgelerden gelen “tarif edilemez dehşet raporları karşısında dehşete düştüğünü” duyurdu. “Acilen bağımsız bir soruşturmaya ihtiyaç var.” ifadesini kullanan von der Leyen, “savaş suçu faillerinin hesap vereceğini” bildirdi. AB Konseyi Başkanı Charles Michel de “Kiev’in kurtarılmış bölgesinde Rus ordusunun neden olduğu vahşetin görüntüleriyle şoke olduğunu” “Buça Katliamı” etiketiyle paylaştı. Michel, Rusya’ya karşı daha fazla yaptırım uygulanacağını ve Ukrayna’ya desteğin süreceğini kaydetti. Almanya “korkunç bir savaş suçu” tepkisini gösterirken Rusya görüntülerin sahte olduğunu iddia etti.
RUS GÜÇLERİ DOĞU VE GÜNEYE YÖNELİYOR
Kiev’e yönelik işgal hesapları çöken Rus askeri güçlerinin Belarus’a çekilip Ukrayna’nın doğusunda yeni bir saldırıya hazırlandığı belirtildi. BBC’ye konuşan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’in danışmanı Sergey Nikiforov, “Kuzeyden çekiliyorlar. Çabalarını doğuyu vurmak için yoğunlaştırıyorlar. Donbas’taki ordumuzu kuşatacaklar” dedi.
Zelenskiy de halka yaptığı konuşmada Ukrayna’nın savunmasını ülkenin doğu ve güney kısmında artıracağını söyledi. ABD’li istihbarat yetkilileri de, Rusya’nın Donbas ve Ukrayna’nın doğusundaki diğer bölgeleri ele geçirme hedefine mayıs ayı başına ulaşmayı hedeflediğini söyledi. Bir ABD’li yetkili, Putin’in 9 Mayıs’ta, Rusya’nın “Zafer Günü’nde” Ukrayna’daki savaşın başarılı sonuçlandığını duyurmayı planladığını belirtti. Diğer taraftan Ukrayna Savunma Bakanlığı, Irpin, Buça, Hostomel ve Kiev bölgesinin tamamının Rus işgalinden kurtarıldığını duyurdu. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri de, Rusya’nın hava ve füze saldırılarının yoğunluğunun azaldığını duyurdu. Haftalardır olası saldırılara karşı hazırlanan Odessa şehri de dün vuruldu. Rusya Savunma Bakanlığı, kentte petrol rafinerisi ve akaryakıt depolama tesislerine hava saldırısı düzenlendiğini açıkladı. Ukrayna sınırına yakın Rusya’nın Belgorod kentinde de iki patlama sesi duyuldu. Geçen cuma iki Ukrayna askeri helikopterinin Rus şehri Belgorod’daki petrol rafinerisini vurduğu iddia edilmişti.
