Doğu Türkistan’daki sistemli soykırımı, bölgedeki polis bilgisayarlarından sızdırılan binlerce resmi belge ve fotoğraf ortaya koydu. Buna rağmen zulmü incelemek için bölgeye giden Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komiseri Michelle Bachelet, iki milyon kişinin tutulduğu kampları ziyaret etmedi. Beklentileri boşa çıkaran komiser, Pekin’e terörle mücadele politikalarını gözden geçirme çağrısı yapmakla yetindi.
GÖREV SÜRESİNİN SONUNA GELEN Bachelet DİPLOMATİK TİYATRONUN FİGÜRÜ
Bachelet’in ağustos sonunda görev süresinin dolacak olması soru işaretlerini artırdı. ABD, gezinin manipüle edildiğini belirtti. Af Örgütü ‘Diplomatik tiyatro’ tepkisini gösterdi. Almanya Dışişleri de Çin kısıtlaması nedeniyle suçlamalara açıklık getirilemediğini vurguladı. Bachelet’in raporunu bir an önce yayınlaması istendi. Uygur aktivistler ise ‘Parmaklıklar ardındaki vahşeti dünyaya duyurma çabaları baltalandı’ dedi.
BM SOYKIRIMA GÖZÜNÜ KAPATTI
BM İnsan Hakları Komiseri Bachelet’in Pekin’in Uygur zulmünü belgelemek için Çin’e yaptığı ziyaret hayal kırıklığı yarattı. Sincan’daki onlarca işkence kampına gitmeyen, mağdur aileleriyle görüşmeyen Bachelet, Çin yetkilileriyle yaptığı görüşmelerde ‘yumuşak’ uyarılarla yetindi. Ziyaret sonrası uluslararası basın, BM’nin Çin’in soykırımını belgeleme fırsatını teptiğini belirtti. ‘Çin’in cinayet, tecavüz ve işkenceleri görmezden gelindi’ eleştirisini yaptı.
BM İnsan Hakları Komiseri Michelle Bachelet, Pekin’in Uygurlara yönelik zulmünü incelemek için geçen hafta Çin’e yaptığı ziyaretle, Uluslar arası kamuoyunun gözünde sınıfta kaldı. Pek çok basın kuruluşu BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin Çin’e 17 yıl sonra düzenlediği ilk ziyarete ilişkin yayımladıkları makale ve haberlerde ziyareti ‘hayal kırıklığı’ olarak tanımladı. 2018 yılında göreve gelen ve 31 Ağustos’ta görev süresi bitecek olan Bachelet’in Uygurlara yönelik insan hakları ihlalleri hakkında oldukça gecikmiş bir BM raporu yayınlaması beklenirken, o Uygur aktivistlerin dünyaya Uygurlara ne olduğunu anlatmak için beş yıldan fazla süren çabalarını baltaladı.
ZULÜM KAMPLARINA GİTMEDİ
Dünyanın dört bir yanındaki ülkeler bu ihlalleri kabul etti ve bağımsız bir hukuk uzmanları paneli geçen Aralık ayında bir halk mahkemesinde Çin’in eylemlerinin ‘soykırım’ olduğuna karar verdi. The Washington Post’un haberine göre; iki dönem Şili Devlet Başkanlığı da yapan Bachelet ise ziyaretinde bu polis devleti ile yüzleşme fırsatı bulmasına rağmen yumuşak sözlerle Çin’in söylemlerini tekrar etti. Pekin’in, bu zulmü ‘terörle mücadele ve radikallikten arındırma’ olarak nitelendiren yanlış söylemine atıfta bulundu ve tahmini 2 milyon Uygurun tutulduğu tek bir kampı bile ziyaret etmek istemedi.
‘GÖSTERMELİK’ BİR GEZİ
Gezi boyunca insan hakları savunucuları ve Uygur aktivistleri İnsan Hakları Yüksek Komiserliği ekibine erişemedi. Pekin, Kovid-19’u bahane ederek, yabancı basının katılımı olmadan geziyi ‘kapalı kapılar ardında’ tamamladı. Bachelet, kurbanların aile üyeleriyle görüşmedi veya konuşmadı, sadece değişim için ‘yumuşak’ önerilerde bulundu. Gezi tamamen Çin devlet propagandasını güçlendirmek için yapıldı. Bachelet’in Pekin’in ziyaretine müdahalesine izin vererek, onarılamaz zarara neden olduğu belirtildi.
İŞKENCEYİ BELGELEMEDİ
Geçtiğimiz ay, bir haber kuruluşları konsorsiyumu, Çin’in acımasız mekanizmasının içinden büyük bir belge ve fotoğraf sızdıran Sincan Polis Dosyaları’nı yayınlamıştı. Dosyada; gözaltına alınan Uygurların binlerce fotoğrafı, polise tutukluların gözlerini bağlaması, kelepçelemesi ve zincirle bağlaması talimatını veren belgeler içeriyordu. Belgelerin bir kısmı, kaçmaya çalışan tutuklular için bariz bir ‘vur ve öldür’ politikasını anlatıyordu. Ancak bu belgelere rağmen Bachelet’in kamplara gitmeyerek işkenceyi belgelemediği eleştirisi yapıldı.
GÖREVİ EN KÖTÜ NOTLA SON BULUYOR
İnsan haklarını yüceltme ve koruma göreviyle Çin’e giden Bachelet’in Pekin’in keyfi gözaltlarına ve sistematik şiddetine son verme talebini yerine getirmeyerek Uygurları ve tüm dünyayı hayal kırıklığına uğrattığı ifade edildi. Dolayısıyla Bachelet’in görevini olabilecek en kötü notla sona erdirdiği belirtiliyor.
