Dünya tarihindeki ilk güneş fırtınası tatbikatı, modern toplumların uzaydan gelen tehditlere ne kadar savunmasız olduğunu ortaya koydu. ABD’de yapılan simülasyon, iletişimden ulaşıma kadar birçok alanda sistemik bir çöküş riskine işaret etti. Uzmanlara göre “uzaydan gelen felaket” senaryosu artık bilim kurgu değil, devletlerin kriz ajandasında ilk sıralarda yer almalı.
ABD öncülüğünde gerçekleştirilen ilk güneş fırtınası tatbikatı gerçekleştirildi. Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) başta olmak üzere birçok kurumun katılımıyla yapılan tatbikat, küresel iletişim, ulaşım ve enerji altyapılarının bir süper güneş fırtınası karşısında ne derece savunmasız olduğunu gözler önüne serdi.
Simülasyonun merkezinde, 10 Mayıs 2024'te meydana gelen ve G5 kategorisinde sınıflandırılan “Gannon Fırtınası” yer aldı. Bu gerçek olay sırasında aurora ışıkları ekvatora kadar inerken, bazı bölgelerde ciddi elektrik kesintileri yaşandı, uydular geçici olarak devre dışı kaldı.
Johns Hopkins Uygulamalı Fizik Laboratuvarı'ndan uzay hava uzmanı Ian Cohen, teknik eksiklerin yanı sıra, karar alma mekanizmaları arasında bilgi paylaşımı ve koordinasyonun da ciddi açıklar barındırdığını belirtti. “Yüksek risk, düşük farkındalık” formülü özellikle siyasi karar alıcılar arasında hâlâ geçerli.
TOPLUMSAL HAZIRLIK YETERSİZ
Rapora göre sadece teknik değil, kurumsal ve toplumsal hazırlık düzeyi de oldukça yetersiz. Güneş fırtınalarının etkileri bazen yalnızca 15 ila 45 dakika önce tespit edilebiliyor. Bu da elektrik şebekeleri, GPS sistemleri, uçuş trafiği ve internet altyapısı için potansiyel bir "ani çöküş" anlamına geliyor.
Uzmanlar, Güneş'e daha yakın yörüngelere yeni gözlem araçlarının yerleştirilmesi, erken uyarı sistemlerinin güçlendirilmesi, ve halk düzeyinde kapsamlı eğitim kampanyaları başlatılması gerektiğini vurguluyor. Tatbikat sonrası hazırlanan nihai değerlendirme metni, bu tür felaketlerin “deprem ya da siber saldırılar kadar gerçek ve yıkıcı” olduğunu belirtiyor.
ORTA ÇAĞ'A DÖNÜŞ
Bütün bunlar, süper güçlerin dahi kontrol edemediği doğal süreçlerin siyasi, ekonomik ve toplumsal kırılganlıkları nasıl tetikleyebileceğini yeniden hatırlatıyor. Ancak raporun en dikkat çeken yönü şu: Eğer bu büyüklükte bir fırtına dünya atmosferini bir kez daha sararsa, 21. yüzyıl medeniyeti saniyeler içinde Orta Çağ koşullarına savrulabilir.
