İran’la 2015 yılında varılan nükleer anlaşmanın geleceği belirsizliğini korurken, Fransa’dan dikkat çekici bir açıklama geldi. Fransa, İngiltere ve Almanya ile birlikte hareket ederek, İran’ın nükleer yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını geri getirecek mekanizmayı devreye sokacaklarını bildirdi. Kritik tarih ise ağustos ayının sonu olarak belirlendi.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, Brüksel’deki Avrupa Birliği (AB) Dışişleri Bakanları toplantısı öncesinde basın mensuplarına yaptığı açıklamada, İran’ın nükleer programına dair yükümlülüklerini ihlal ettiğini ifade etti.
Barrot, “İran 10 yıl önce nükleer anlaşma müzakereleri sırasında verdiği taahhütleri ihlal etti. Fransa ve ortakları 10 yıl önce kaldırılan (İran’ın) silah, banka ve nükleer ekipmanları üzerindeki küresel ambargoları yeniden uygulamakta haklı. İran’dan kesin, somut ve doğrulanabilir bir taahhüt gelmediği sürece bunu en geç ağustos ayı sonunda yapacağız.” dedi.
AB'DEN İSRAİL’E SERT MESAJLAR
Bakan Barrot, konuşmasında İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarını da gündeme taşıdı. İsrail’in Filistin Yönetimi’ne olan yaklaşık 2 milyar avroluk borcunu ödemesini ve mali ablukanın kaldırılması gerektiğini ifade eden Barrot, yasa dışı yerleşim faaliyetlerinin iki devletli çözüme “ölümcül darbe” vurduğunu dile getirdi.
Ayrıca Avrupa Birliği’nin, işgal altındaki topraklarda şiddet ve sömürgeleştirmeden sorumlu kişi ve kurumlara yaptırım uygulamasının, AB’nin uluslararası hukuk ilkesine dayalı duruşu açısından önem taşıdığını vurguladı.
FİLİSTİN KONFERANSI TEMMUZ SONUNDA BM'DE
Barrot, haziran ayında yapılması planlanan ancak İsrail’in İran’a saldırıları nedeniyle ertelenen Uluslararası Filistin Konferansı’nın, 28-30 Temmuz tarihlerinde Birleşmiş Milletler (BM) Genel Merkezi'nde düzenleneceğini hatırlattı. Konferansta Filistin meselesine barışçıl çözüm yolları ve iki devletli formül masaya yatırılacak.
ABD’YE GÜMRÜK UYARISI: “ŞANTAJ BENZERİ, DOSTÇA DEĞİL”
Fransız Bakan, ABD'nin Avrupa Birliği'ne yönelik yüzde 30’luk gümrük vergisi uygulama tehdidini de eleştirdi. Barrot, “ABD'nin Avrupa Birliği'ne yüzde 30 gümrük vergisi uygulayacağı tehdidi, şantajı andıran, dostça olmayan bir eylemdir ve ABD ile AB arasındaki ayrıcalıklı ilişkiyi yansıtmamaktadır.” ifadelerini kullandı. ABD ekonomisinin Avrupa’ya “hayati derecede” ihtiyaç duyduğunu da sözlerine ekledi.
TAHRAN’DAN SERT TEPKİ: “KARŞILIK VERİRİZ”
Fransa ve ortaklarının nükleer anlaşma kapsamında BM yaptırımlarını geri getirecek “snapback (tetikleme)” mekanizmasını devreye sokma tehdidine Tahran’dan net bir karşılık geldi.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, “Nükleer anlaşmanın Avrupalı tarafları taahhütlerini yerine getirmiş olsalardı bu tür durumlarla karşılaşmazdık ve İran da anlaşmadaki yükümlülüklerini azaltma hakkını kullanmazdı.” dedi.
Bekayi ayrıca, Avrupalıların bu adımı atması halinde, İran’ın bunu “çatışma ile eş değer” kabul edeceğini ve gereken karşılığı vereceğini açıkça belirtti.
İRAN-İSRAİL GERİLİMİ TIRMANMIŞTI
Fransa’nın açıklaması, bölgedeki yüksek gerilimin ardından geldi. 13 Haziran’da İsrail, İran’ın çeşitli kentlerinde yer alan nükleer ve askeri tesislerle sivil alanları hedef alan saldırılar başlatmıştı. ABD de 22 Haziran’da İran’ın Natanz, Fordo ve İsfahan’daki üç büyük nükleer tesisine hava saldırısı düzenlemişti.
İran, 23 Haziran’da Katar’daki ABD’ye ait El-Udeyd Hava Üssü’nü hedef alarak karşılık verdi. Ardından 24 Haziran’da dönemin ABD Başkanı Donald Trump, taraflar arasında ateşkes sağlandığını duyurmuş ve İran’la yeniden nükleer görüşmelere başlamaya hazır olduklarını belirtmişti.
Trump, Tahran’ı uranyum zenginleştirme faaliyetlerini tamamen durdurmaya ikna edecek bir anlaşma istediklerini de açıklamıştı.
