Pakistan’da kabul edilen 27. Anayasa Değişikliği, ülke siyasetindeki askerî ağırlığı tarihin en belirgin seviyesine taşırken, Field Marshal Asim Munir’e verilen yetkiler uluslararası alanda büyük yankı uyandırdı. Bloomberg’in analizine göre Pakistan’ın Hindistan karşısında “üstünlük sağladığı” ifade edilen son askerî başarı, ordunun yeniden yapılandırılmasıyla doğrudan ilişkilendiriliyor.
ORDU GÜCÜ ANAYASAL OLARAK MERKEZİLEŞTİ: TÜM KUVVETLER MUNIR’E BAĞLANDI
Bloomberg’in aktardığına göre Pakistan Parlamentosu’nun onayladığı değişiklikle ülkede ilk kez “Chief of Defense Forces” adlı yeni bir makam oluşturuldu. Bu görev, kara, hava ve deniz kuvvetlerinin tamamının tek komuta merkezine bağlanması anlamına geliyor. Görev için atanan isim ise mevcut ordu komutanı Field Marshal Asim Munir oldu. Böylece Munir hem ordu komutanı hem de üç kuvvetin tek lideri konumuna geldi. Ayrıca Hindistan ile yaşanan kısa süreli çatışmada oynadığı rol gerekçe gösterilerek kendisine ömür boyu yargılanmama güvencesi verildi. Görev süresi 2027’den 2030’a uzatılırken, yeni kurulan Ulusal Stratejik Komutanlık pozisyonunun ataması da başbakana verildi; ancak bu pozisyona aday belirleme yetkisinin orduya ait olması dikkat çekti. Bloomberg, bu değişikliklerin Pakistan’ın askerî komuta yapısını modernleştirme iddiası taşıdığını ancak siyaset–ordu dengesini tamamen askeri lehine çevirdiğini yazdı.
HİNDİSTAN’A KARŞI “OPERASYONEL ÜSTÜNLÜK”: MUNIR’İN YÜKSELİŞİNİ HIZLANDIRDI
Haberde, Pakistan ordusunun Hindistan ile yaşanan kısa süreli çatışmada “operasyonel üstünlük” sağlamasının, Munir’in anayasada özel statüye kavuşturulmasının temel gerekçesi hâline getirildiği belirtiliyor. 245 milyonluk Pakistan’ın, 2,5 milyarlık Hindistan karşısında askeri refleks hızını artıran asıl etkenin ise nüfus değil; Pakistan’ın nükleer kapasitesi, ordunun hızlı mobilizasyon yeteneği, tek elde toplanan komuta zinciri ve siyasal karar alma süreçlerinde ordunun belirleyici rolü olduğu aktarılıyor. Bloomberg analizinde bu durumun, “Pakistan’ın kriz anlarında Hindistan’a göre daha hızlı hareket edebilmesine imkân tanıdığı ve bunun da taktik üstünlük olarak değerlendirildiği” ifade ediliyor. Analizde ayrıca, “Munir’in Hindistan karşısındaki askerî operasyonu yönetme biçimi, kendisine verilen ömür boyu dokunulmazlığın ve yetki genişlemesinin ana dayanaklarından biri oldu” değerlendirmesi yer alıyor.
YARGI DA DEĞİŞTİ: ANAYASA MAHKEMESİNİN ÜSTÜNE YENİ BİR MAHKEME
Anayasa değişikliği sadece orduyu değil, yargı düzenini de tamamen dönüştürdü. Federal Anayasa Mahkemesi adıyla yeni ve üst bir yargı organı kuruldu. Bu mahkemenin yalnızca anayasal konularda söz sahibi olacağı, yargı üzerindeki nihai denetimi yapacağı ve 13 üyesinin cumhurbaşkanı tarafından atanacağı Bloomberg tarafından aktarılıyor. Değişikliğin ardından iki Yargıtay yargıcının istifa etmesi, ülkede yargı bağımsızlığı tartışmalarını derinleştirdi.
SİVİL SİYASETİN ETKİSİ AZALDI: “KALICI ASKERÎ ELİT” UYARISI
Bloomberg analizine göre yapılan değişiklikler, Pakistan tarihinde ilk kez ömür boyu dokunulmazlığa sahip bir askerî elit sınıfı oluşturdu. Field Marshal, hava kuvvetleri mareşali ve donanma amirali gibi en üst düzey unvan sahiplerinin artık ancak parlamentonun görevden alma (impeachment) kararıyla görevden alınabilmesi, sivil hükümetin ordu üzerindeki denetimini daha da sınırlıyor. Muhalefet milletvekilleri ise oylamayı “demokrasinin ölümü” olarak nitelendirerek parlamentoyu terk etti.
BLOOMBERG: DEĞİŞİKLİKLER PAKİSTAN’IN GELECEK SEÇİMLERİNE DOĞRUDAN ETKİ EDECEK
Değişiklikle Munir’in görev süresinin 2030’a uzatılması, Pakistan ordusunun en güçlü figürünün hem 2029 genel seçimlerinde hem de sonrasında aktif olarak görevde kalacağı anlamına geliyor. Bloomberg’e göre bu durum, sivil hükümetin karar alma mekanizmasını, yargı bağımsızlığını ve ordu–siyaset dengelerini köklü biçimde etkileyecek.
Haberde ayrıca, Munir’in ABD ile ilişkileri geliştiren bir lider olarak öne çıktığı, bu yıl iki kez Beyaz Saray’da görüşme yaptığı ve ABD Başkanı Donald Trump’ın kendisini “favori mareşalim” olarak nitelendirdiği de vurgulandı.
