Mao’dan sonra Çin’de ilk kez Şi Cinping üçüncü kez Komünist Parti’nin genel sekreteri olarak seçildi. Bu durum analistlere göre, Komünist Parti elitleri arasında on yıllarca süren güç paylaşımının ardından Çin’i tek adam yönetimine geri döndürdü.
İktidardaki Çin Komünist Partisinin beş yıllık siyasi döngüsünün en önemli toplantısı olan 20. Parti Kongresi, Cumartesi günü resmi olarak kapanırken, yaklaşık 2.400 delege mevcut Devlet Başkanı Şi Cinping’in, kurucu lider Mao Zedong’dan sonra ilk kez üçüncü kez liderliğe devamını onayladı.
Dün düzenlenen bir basın toplantısında, Şi’ye sadakatle bağlı yedi kişinin, Çin’in en güçlü siyasi organı olan politbüro daimi komitesinin (PSC) üyeleri olarak sahnede rütbe sırasına göre yürüdükleri dikkat çekti. Bu durum analistlere göre, seçkinler arasında on yıllarca süren güç paylaşımının ardından Çin’i tek adam yönetimine geri döndürdü. Washington merkezli bir düşünce kuruluşu olan Jamestown Vakfı’nın kıdemli üyelerinden Willy Lam, bu haftaki Kongre’nin “Şi’yi çevreleyen kişilik kültünün şiddetleneceğini” gösterdiğini söyledi.
Lam, “Parti ve ülke, yalnızca tek bir sesin duyulacağı bir ‘tek sesli oda’ olma riskiyle karşı karşıya. Ülke, eski lider, Deng Şaoping tarafından başlatılan ve büyük ölçüde eski başkanlar Can Zemin ve Hu Jintao tarafından takip edilen kurumsal reformları neredeyse tamamen terk etti” yorumunu yaptı. Merkez Komite, ilk toplantısında kendi içinde 25 kişilik Siyasi Büro’yu, 10 kişilik Merkezi Askeri Komisyonu, 7 kişilik Daimi Komite’yi ve Genel Sekreteri belirledi. Şi, komite üyelerini takdim için yaptığı konuşmada, geçen on yılın iki “yüzyıl hedefinden” ilki olan “her yönüyle ortalama refaha sahip toplum yaratma hedefine ulaşıldığı”, gelecek on yılın “her yönüyle güçlü modern bir sosyalist toplum yaratmak” olacağını belirtti.
Şi, Çin karakterinde sosyalist modernleşme ile Çin ulusunun yeniden canlanma rüyasını gerçekleştireceğine inandığını ifade etti. ÇKP’nin merkezi yönetimi, her yönetim organının yetkilerini kendi seçtiği daha sınırlı sayıdaki temsilciden oluşan bir üst organ aracılığıyla kullandığı ve sonunda iktidarın en tepede ÇKP Genel Sekreteri’nde cisimleştiği bir piramit yapısını andırıyor. Tek parti iktidarının olduğu, devlet ile parti yönetiminin iç içe geçtiği ve çakıştığı ülkede ÇKP’nin tepe yönetiminin nasıl şekilleneceği, devlet ve hükümet organlarının yapılanmasını da doğrudan etkiliyor. Daimi Komite’ye seçilen üyeler, ileriki aylarda devlet ve hükümet görevlerine atanıyor.
ÇKP Genel Sekreteri devlet başkanlığına, diğer isimler ise başbakanlık, meclis başkanlığı, danışma meclisi başkanlığı, devlet başkanı yardımcılığı, başbakan yardımcılığı görevlerine getiriliyor. Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong-un, 3. kez Çin Komünist Partisi liderliğine seçilen Cinping’i tebrik mesajında şu ifadeleri kullandı: “Zamanın ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde Kuzey Kore Cumhuriyeti-Çin ilişkilerinin ‘daha güzel geleceğini’ sizinle birlikte şekillendireceğiz”. Rusya lideri Vladimir Putin de Şi Cinping’i tebrik ederek, “Çin ile ilişkilerimizi daha da güçlendirmeyi umuyorum” dedi.
ESKİ BAŞKAN ‘İYİ HİSSETMEDİĞİ’ İÇİN ÇIKARILMIŞ
Şi Cinping’in üçüncü kez Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) genel sekreteri olarak seçildiği Ulusal Kongre’de, Çin’in eski devlet başkanı Hu Cintao’nun ‘iyi hissetmediği için’ görevlilerce salonun dışına alındığı belirtildi. Çin resmi haber ajansından saatler sonra yapılan açıklamada, “Oturum sırasında kendini iyi hissetmeyen Cintao’nun personeli, sağlığı ve dinlenmesi için kendisine toplantı yerinin yanındaki bir odaya kadar eşlik etti. Şimdi, o çok daha iyi” denildi. Kapanış oturumunda, Merkez Komite’nin seçilmesinin ardından basın mensuplarının salona alındığı sırada, ön sırada Devlet Başkanı ve Genel Sekreter Şi Cinping’in solunda oturan Hu ile onun yanındaki Meclis Başkanı Li Canşu ile arasında diyalog geçtiği görüldü. Şi, görevlileri çağırarak 79 yaşındaki eski lidere yardım etmelerini istedi. Görevliler Hu’yu ikna edemeyince koltuk altından tutarak sandalyesinden kaldırmaya çalıştı. Önce bundan memnun olmadığı, dışarı çıkmak istemediği gözlenen Hu, bir süre sonra iş birliği yaparak görevliler eşliğinde salonu terk etti. Hu, çıkarken Başbakan Li Kıçiang’ın omzuna dokunarak destekleyici bir jest yaptı.
