İnşası sırasında “İhtiyaç var mı, yok mu” tartışmalarının yaşandığı Çanakkale Köprüsü, Hazine’den yemeye devam ediyor. Pandemi öncesinde ortalama günlük 12 bin aracın feribotla taşındığı körfezde araç başına 17.7 euro üzerinden günlük 45 bin garanti bulunuyor. Ancak bu teminat bayramda dahi sağlanamıyor. Ayrıca sözleşmede belirlenen ücret euro bölgesi enflasyonuna göre güncellenince Hazine’nin şirketlere vereceği toplam geçiş garantisi 6 milyar euroyu buluyor.
'BU HATANIN YÜZDE BİRİNİ ÖZEL SEKTÖRDE YAPSA HEMEN GÖREVDEN ALINIR'
Ulaştırma Bakanı Karaismailoğlu “Köprü ile yılda 415 milyon euro tasarruf sağlıyoruz. Olmasaydı feribot kuyruklarına mahkum olacaktık. Osmangazi gibi bu rakamlar da her yıl artacak. Geleceğin ihtiyacını bugünden planlıyoruz” dedi. Bayramın diğer günleriyle ilgili veri paylaşılmadı. Köprüde 31 bin araçlık farkın maliyeti 9.6 milyon TL oldu. Ekonomist Özgür Demirtaş “Böylesine bir hatanın yüzde birini özel sektördeki bir CEO yapsa, anında görevden alınır” ifadesini kullandı.
ÇANAKKALE KÖPRÜSÜ'NÜN ADİFE MALİYETİ 690 BİN EURO
Sosyal medya hesabı üzerinden paylaşım yapan Ulaştırma Bakanı Karaismailoğlu, Hazine'nin günlük 45 bin araç geçiş garantisi verdiği Çanakkale Köprüsü'nden arife günü olan 8 Temmuz Cuma günü 14 bin 275 adet araç geçtiğini açıkladı. Hesaba göre, 31 bin araçlık fark için Hazine, her araç başına yaklaşık 17.7 euro üzerinden şirkete bir günde toplamda yaklaşık 690 bin euro ödeme yapacak.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Osmangazi Köprüsü ve 1915 Çanakkale Köprüsü ile ilgili yazılı açıklama yaptı. Türkiye’ye katma değer katan projeleri bir bir hayata geçirdiklerini belirten Karaismaioğlu, bu projelerin arasında 1915 Çanakkale ve Osmangazi köprülerinin yer aldığına işaret etti. Sosyal medya hesabı üzerinden de açıklamalarda bulunan Karaismailoğlu, Hazine’nin günlük 45 bin araç geçiş garantisi verdiği Çanakkale Köprüsü’nden arefe günü olan 8 Temmuz Cuma günü 14 bin 275 adet araç geçtiğini açıkladı. Bakan Karaismailoğlu bu geçiş adedini sosyal medya hesabı üzerinden yeni bir başarı gibi paylaştı. Böylece yaklaşık yapılan hesaba göre, 31 bin araçlık fark için Hazine, her araç başına yaklaşık 17.7 euro üzerinden şirkete bir günde toplamda yaklaşık 690 bin euro (9.6 milyon TL) ödeme yapılacak. Yap-işlet-devret modeliyle ihaleye çıkarılan projeyi, 16 yıl 2 ay 12 gün işletme süresi teklifiyle kazanan Türkiye ve Güney Koreli firmalardan oluşan ‘Daelim–Limak–SK–Yapı Merkezi Ortak Girişimi’ hayata geçirmişti. Projenin, 88 kilometre otoyol ve 13 kilometre bağlantı yolu olmak üzere toplamda 101 kilometre uzunluğu bulunuyor. Projede Hazine’nin şirketlere verdiği geçiş garantisi toplamda 6 milyar Euro’yu buluyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, 18 Mart’taki açılış töreninde Çanakkale Köprüsü’nden otomobil geçiş ücretinin 200 TL olduğunu duyurmuştu. 1915 Çanakkale Köprüsü için günlük 45 bin araç geçiş garantisi verildi. Verilen garantide araç başı ücret 15 euro + KDV oldu. Sözleşmede belirlenen bu ücret Euro bölgesi enflasyonuna göre güncellendiği için 2021 sonu enflasyonu hesaplandığında geçiş garantisi 2022 için 17.7 euro (290 TL) olacak. Buna göre köprünün yıllık garanti ücreti yaklaşık 380 milyon Euro, işletme süreci boyunca verilecek toplam devlet garantisi miktarı ise yaklaşık 6 milyar euro oldu. Feribot işletmesini yapan GESTAŞ’ın taşıdığı yıllık araç sayısı günlük 10 bin araç civarında. Pandemi öncesi dönem olan 2019 yılında ise ortalama 12 bin araç taşındı. Yani feribotun taşıdığı araç sayısı verilen 45 bin araçlık garantinin çok altında.
BU HATANIN YÜZDE BİRİNİ CEO YAPSA GÖREVDEN ALINIR
Analist Prof. Dr. Bengi Başer “Çanakkale Köprüsü’nden, en yoğun günlerden olan arefe gününde 14 bin 275 araç geçmiş. Hazine’den karşılanan günlük geçiş garantisi ise 45 bin araçmış. Yani garantiye hak kazanan araç sayısı 30 bin 725. Araç başı 17.7 eurodan, bir günlük kaybımız maalesef 544 bin euro olmuş” dedi. Ekonomist Atilla Çifter ise “Bayramda Çanakkale Köprüsü’nden geçiş sadece 14 bin. Bankalar finanse etmeseydi yapılamazdı. Hep merkez bankası bağımsızlığından bahsedilir ancak mesele merkez bankasının bağımsızlığından da öte bankaların bağımsızlığı (ya da üst yönetim kalitesi). Kamu-özel hepsi” yorumunu yaptı. Analist Ayşe Aydoğdu da “Günlük 45 bin araç garantisi verdikleri ve cebimizden çatır çatır parasını ödedikleri, 1915 Çanakkale Köprüsü’nden Bayramdan 1 gün önce 14 bin araç geçiyor ve AK Partili Bakan bunu büyük başarı ve rekor diye halka anlatıyor” diye konuştu. Ekonomist Özgür Demirtaş ise şu yorumu yaptı: “Böylesine bir hatanın 100’de birini özel sektördeki bir CEO yapsa, anında görevden alınır.”
OSMANGAZİ KÖPRÜSÜ’NDE GARANTİ AŞILDI
Osmangazi Köprüsü’nün, İstanbul’u Ege’ye bağlayan İstanbul-İzmir Otoyolu’nun en önemli kesimini oluşturduğuna vurgu yapan Bakan Adil Karaismailoğlu “Körfezi otomobil ile mevcut yolu kullanarak geçmek 1.5 saat, feribot ile geçmek ise 45 ila 60 dakika sürüyordu. Yoğun günlerde bekleme süresi saatleri buluyordu. Artık, Osmangazi Köprüsü’yle körfez 6 dakikada geçilebiliyor” ifadelerini kullandı. 4 Temmuz’da 43 bin 301 aracın kullandığı Osmangazi Köprüsü’nün garanti karşılama oranının yüzde 108 olduğunu bildiren Karaismailoğlu, şunları söyledi: “5 Temmuz’da 43 bin 492 araç geçişi ile garanti karşılama oranı yüzde 109, 6 Temmuz’da 49 bin 453 araç ile garanti karşılama oranı yüzde 124 olarak gerçekleşti. 7 Temmuz’da 64 bin 296 araç Osmangazi Köprüsü'nden geçiş yaptı. Garanti karşılama oranı da yüzde 161 seviyesine yükseldi. Arife günü, yani 8 Temmuz Cuma günü, araç hareketliliğinde ciddi oranlarda artış yaşandı. Toplam 80 bin 624 aracın köprüyü kullandığı belirlendi. Garanti karşılama oranı ise yüzde 202’lere çıktı. Son 6 ayda ortalama 46 bin araç Osmangazi Köprüsü’nü kullandı. Çanakkale Boğazı’nda tarihte ilk kez kesintisiz karayolu bağlantısını sağlayan 1915 Çanakkale Köprüsü ile boğaz geçiş süresi de 6 dakikaya indi. Tatil dönemlerinde körfezdeki benzer görüntüleri Çanakkale’de de görüyorduk. Saatler süren feribot çilesi, 1915 Çanakkale Köprüsü ile sona erdi. 4 Temmuz’da 7 bin 31 araç Çanakkale Köprüsü’nden geçiş yaparken, 8 Temmuz’da 14 bin 275 araç köprüyü kullandı. Ülkemize katma değer katan bu projemiz de tıpkı Osmangazi Köprüsü’nde olduğu gibi garanti karşılama oranlarını yakalayacak.”
