Türkiye’de vatandaşların birikim aracı olarak tercih ettiği altının büyük bir kısmının bankacılık sistemi dışında, yani "yastık altında" olduğu uzun süredir biliniyordu. QNB ekonomistleri Erkin Işık, Deniz Çiçek ve Şakir Oktay Gür tarafından hazırlanan analiz, bu durumun boyutlarını ortaya koydu. Yapılan hesaplamalara göre, Türkiye'deki yastık altı altın miktarının yaklaşık 3.100 ton olduğu ve bunun güncel piyasa değeriyle 363 milyar dolara denk geldiği belirtildi.
Türkiye’de her iki kişiden biri tasarruf ediyor: İlk sırada yastık altı altın var
YÖNTEM VE TOPLAM ALTIN STOKU
Ekonomim'in haberine göre ekonomistler, yastık altı altın miktarına dair resmi bir veri olmadığı için dış ticaret ve yurtiçi üretim verilerini bir araya getirerek tahmini bir rakama ulaştıklarını açıkladı. Bu kapsamda, 1984 yılından bu yana yapılan altın ithalat ve ihracat verileri ile yurtiçi altın üretim rakamları incelendi. Analize göre, Ağustos ayı itibarıyla Türkiye’deki toplam altın stoku 4.210 ton olup, bu stokun değeri yaklaşık 500 milyar dolar civarında.
ALTIN YATIRIMLARINDA FAİZ ETKİSİ
Raporda, son yıllardaki altın yatırımlarına ilişkin dikkat çekici bulgulara yer verildi. 2023 yılında 361 ton olarak gerçekleşen altın stoku artışının, 2024 yılında 176 tona gerilediği belirtildi. Bu düşüşte, Türk Lirası faiz oranlarındaki yükselişin etkisiyle ters dolarizasyon eğiliminin güçlenmesinin ve altın yatırımlarına olan ilginin azalmasının etkili olduğu vurgulandı.
Öte yandan, bankalardaki değerli maden hesaplarının, 2019 sonrası uygulanan ekonomi politikalarıyla artışa geçtiği ve 2021 Şubat ayında 667 tona ulaştığı, ancak sonrasında düşüşe geçerek 2024 sonunda 496 tona gerilediği ifade edildi. Bu hesaplarda son aylarda yeniden ılımlı bir artış gözlendiği ve kur korumalı mevduat hesaplarındaki değişimlerin bu artışı destekleyebileceği kaydedildi.
Analiz, kamu (TCMB ve Hazine) ve bankacılık sistemi dışında kalan altın miktarının "yastık altı" olarak değerlendirilebileceğini belirtiyor. Buna göre, geçtiğimiz yıl 143 ton artışla 3.049 tona ulaşan yastık altı altın stoku, bu yılın ilk 8 ayında 51 ton daha artarak toplamda 3.100 tona yükseldi.
Son dönemde ise yastık altına yatırım hızının belirgin şekilde yavaşladığı gözlemlendi. Ekonomistler, bu durumda hem TL yatırımların sunduğu faiz cazibesinin hem de altın fiyatlarının yüksek seviyelere ulaşmasının etkili olabileceğini belirtiyor. Ancak raporda, kur korumalı mevduat hesaplarının kapanmasıyla birlikte faiz oranlarının gelecekteki seyrine bağlı olarak yastık altı yatırımlarında yeniden bir artış olup olmayacağının yakından takip edilmesi gerektiği ifade edildi.
