"Dolar her zaman kazandırır" efsanesini yerle bir eden bir analiz geldi! Ekonomist Alaattin Aktaş, son 30 yılın verilerini inceleyerek Türkiye'deki yatırım araçlarının karnesini çıkardı. Sonuçlar şok edici: Döviz ve devlet tahvili reel olarak para kaybettirirken, sadece bir yatırım aracı parasını 6'ya katlayarak açık ara şampiyon oldu. Bu sonuç, Anadolu insanının yıllardır süren yatırım sezgisinin ne kadar doğru olduğunu da kanıtladı.
Ekonomi Gazetesi'ndeki köşesinde TÜİK verilerine dayanarak 1996'dan 2025'e uzanan yaklaşık 30 yıllık bir dönemi mercek altına alan Alaattin Aktaş, enflasyondan arındırılmış (reel) getirileri karşılaştırdı. İşte 1996 yılında 100 lirası olan bir yatırımcının, parasını hangi araçta nasıl değerlendirdiğinin o çarpıcı tablosu:
İŞTE 30 YILLIK KARNE: KİM KAZANDIRDI, KİM KAYBETTİRDİ?
- AÇIK ARA ŞAMPİYON ALTIN: 30 yılda yatırımcısına reel olarak (enflasyonun üzerinde) tam %546 kazandırdı. Yani 1996'da altına yatırılan 100 TL, bugün reel olarak 646 TL oldu.
- İKİNCİ BORSA (BİST): Altının çok gerisinde kalsa da reel olarak %67 ile kazandıran ikinci araç oldu.
- YERİNDE SAYAN MEVDUAT: Bankada parasını TL mevduatta tutanlar ise 30 yılda reel olarak sadece %5 getiri elde edebildi. Yani ne kazandı ne kaybetti.
EZBER BOZAN GERÇEK: 'DOLAR GÜVENLİ LİMAN' ALGISI ÇÖKTÜ!
Analizin en sarsıcı sonucu döviz tarafında ortaya çıktı. Toplumdaki "enflasyona karşı korur" algısının aksine, son 30 yılda dövize yatırım yapanlar reel olarak büyük zarar etti.
- Amerikan Doları: Enflasyon karşısında %37 değer kaybetti.
- Euro (ve öncesi Alman Markı): Enflasyon karşısında %45 değer kaybetti.
Yani, 30 yıl boyunca parasını dolarda tutan birinin alım gücü, üçte bir oranında erimiş oldu.
EN ÇOK KAYBETTİREN DEVLET TAHVİLİ OLDU
Devlet İç Borçlanma Senedi'ne (DİBS) yatırım yapanlar ise en büyük hüsranı yaşadı. 2004'ten bu yana tutulan verilere göre DİBS, yatırımcısına reel olarak tam %62 kaybettirdi.
ANADOLU KADINININ "ALTIN GÜNÜ" BİLGELİĞİ HAKLI ÇIKTI
Alaattin Aktaş, bu verilerin Anadolu insanının altına olan sarsılmaz güvenini haklı çıkardığını belirtiyor. Yıllardır "yastık altı" diye eleştirilen, kadınların "altın günleriyle" biriktirdiği, en güvenli liman olarak görülen külçe altının, rakamlarla da en akıllı yatırım aracı olduğunun kanıtlandığını vurguluyor. Aktaş'a göre bu tablo, "uzun dönemde en iyi finansal okuryazarın sıradan vatandaş olduğunu" gösteriyor.
