2022 yılı için asgari ücret rakamları Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından resmen açıklandı. Açıklanan net asgari ücret 4 bin 250 TL. olurken, bir çok soru da beraberinde geldi. Asgari ücret evli ve çocuk sahibi vatandaşlar özellikle son durumu merak ediyorlar. İşte asgari ücretle ilgili merak edilen tüm detaylar ve cevapları.
SEMİH BİŞKİN
2022 yılı için asgari ücret rakamı bugün belli oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, asgari ücreti net 4 bin 250 TL olarak duyurdu. Yeni asgari ücret rakamları sonrası pek çok soru da beraberinde geldi. Sosyal güvenlik uzmanı Sertaç Sedat Köksal, asgari ücret zammı ile ilgili merak edilenleri KARAR için cevapladı.
MEDENİ DURUM VE ÇOCUK SAYISI ASGARİ ÜCRETİ ETKİYECEK Mİ ?
Asgari ücret üzerindeki gelir vergisinin kaldırılmasıyla asgari geçim indirimi de otomatik olarak kalkacaktır. Ancak bu düzenleme evli ve üç çocuk üzeri asgari ücretlilere herhangi bir avantaj sağlamayacaktır. Düzenleme bekâr veya evli olup iki çocuğa kadar çocuk sahibi olan asgari ücretlilerin ücretlerinde bir artış gerçekleştirecektir. Evli ve en az üç çocuk sahibi asgari ücretlilere uygulanan asgari geçim indirimi ile zaten gelir vergisi ödememektedirler.
ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ KALDIRILDI MI ?
Asgari geçimi indirimi Gelir Vergisi Kanunun 32. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre asgarî geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî ücretin yıllık brüt tutarının; mükellefin kendisi için %50'si, çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için %10'u, çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için %7,5, üçüncü çocuk için %10, diğer çocuklar için %5'idir.
Asgari ücretten alınan verginin kaldırılmasıyla mevzuat gereği asgari geçim indirimi de herhangi bir düzenlemeye gerek duyulmaksızın uygulamadan kalkmış olacaktır.
ASGARİ ÜCRETTEN GELİR VERGİSİ HANGİ METOT İLE KALDIRILACAK ?
Uzun yıllardır tartışması yapılan asgari ücretlilerden gelir vergisi uygulamasının kaldırılması 2022 yılı için hayata geçirilecek. Asgari ücret üzerinden alınan verginin iki yöntemden biri ile kaldırılması beklenmektedir.
Asgari ücrette gelir ve damga vergisi kaldırılacaktır. Başka bir ifade ile asgari ücret ödeyen işverenler artık gelir ve damga vergisi kesintisi yapmayacaktır.
İlk Yöntem
Aylık gelir vergisi matrahının yıl bazında hesaplanarak 2022 yılı için belirlenecek ücret gelirleri için gelir vergisi dilimlerinin hesaplanacak bu tutardan başlatılması olacaktır.
Bilindiği gibi 2021 yılında 0’dan 24.000,00 TL’ye kadar ücret geliri elde edenlerden yüzde 15 gelir vergisi kesintisi uygulanmaktaydı. Bu yöntemin hayata geçirilmesi ile ilk vergi dilimi 4.253,40 X 12 = 51.040,80 TL hesaplamasıyla 51.040,80 TL’den sonra başlatılacaktır.
Bu yöntemde ücret geliri fazla olan çalışanlar ve prim geliri ve fazla mesai ücreti alan çalışanlar daha erken 51.040,80 TL gelire ulaşacakları için erken aylarda ücretlerinden gelir vergisi kesintisi yapılmaya başlayacaktır.
İkincil Yöntem
Ülkemizde halihazırda engelli yakınına bakan ya da engelli raporu bulunan kişiler için de gelir vergisi muafiyetleri uygulanmaktadır. Bu yöntemde aylık asgari ücret tutarı kadar gelir ay içerisinde hesaplanacak gelir vergisi matrahından düşülerek kalan tutar vergilendirilmektedir.
Bu yöntemin seçilmesi halinde ay içerisinde çalışan ücretlinin ne kadar gelir elde ettiğine bakılmaksızın 4.253,40 TL tutarı gelir vergisi matrahından düşüldükten sonra vergi hesaplaması yapılacaktır.
Örneğin; ay içerisinde 6.000,00 TL brüt ücret geliri elde eden bir çalışanın ücretinden önce SGK işçi ve İşsizlik sigortası işçi payları düşüldükten sonra 4.253,40 TL daha düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden belirlenen vergi dilimlerine göre gelir vergisi kesintisi uygulanacaktır.
ASGARİ ÜCRETTEN DAMGA VERGİSİ HANGİ METOT İLE KALDIRILACAK ?
Damga vergisi brüt ücret üzerinden hesaplanmaktadır. Hem gelir vergisinin hem de damga vergisinin aynı anda sadece asgari ücrete kadar olan gelirler üzerinden kaldırılacak olması, uygulamanın yukarıda açıklanan ikinci yöntem ile yapılacağını göstermektedir. Seçilecek yöntem ile aylık brüt ücret, eksik günlerde ise günlük brüt ücretin çalışılan gün sayısıyla çarpılmasıyla bulunacak tutar damga vergisi matrahından düşülecektir.
GELİR VERGİSİ VE DAMGA VERGİSİNİN KALDIRILMASININ İŞVEREN MALİYETİNE ETKİSİ NEDİR ?
İşçileri ile brüt ücret üzerinden anlaşan işverenler gelir vergisi ve damga vergisi tutarlarını brüt ücretten kesinti yaparak işçilere hesaplanan net ücreti ödemektedir. Başka bir ifadeyle gelir vergisi ve damga vergisi işçi için bir maliyet olup, bunların kaldırılması işçi gelirine katkı sağlamaktadır.
İşçileri ile net ücret üzerinden anlaşan işverenler gelir vergisi ve damga vergisi tutarlarını kendileri üstlendiklerinden asgari ücretten gelir vergisinin ve damga vergisinin kaldırılması ile yıllık 51.496,00 TL maliyet avantajı elde edeceklerdir.
DOLAR BAZINDA ASGARİ ÜCRETE NE KADAR ZAM YAPILDI ?
Net asgari ücret 2020 yılı ocak ayında 384 USD’ydi. 16.12.2021 tarihi itibariyle belirlenen asgari ücret 280 USD’ye tekabül etmektedir.
ASGARİ ÜCRETTEN KALKAN GELİR VERGİSİ İLE DEVLETİN VERGİ KAYBI NE KADAR OLACAK?
TÜİK in “İstatistiklerle Aile 2020” çalışmasından yola çıkarak 2021 yılında asgari ücretliler için hesaplanıp gelir vergisinden mahsup edilen asgari geçim indirimi tutarı 24 milyar TL civarında olacağı tahmin edilmektedir.
Ülkemizde yaklaşık 5 milyon asgari ücretli çalışan bulunmaktadır. 2021 yılı için asgari ücretliden kesilen gelir vergisinin ise 29 milyar TL civarında olacağı tahmin edilmektedir.
Halihazırda asgari geçimi uygulamasıyla vazgeçilen gelir vergisi 5 milyar TL civarındadır.
2021 yılı için elde edilecek tahmini damga vergisi tutarı 1,75 milyar TL civarındadır.
Sadece 2021 rakamlarına göre 2022 yılında devletin vazgeçtiği vergi geliri 6,75 milyar TL olacaktır.
