Tarımdaki politikasızlık ve plansızlık ithalatla örtülüyor. Yurt dışından alınan hububat ve bakliyatta gümrük vergisi sıfırlandı. Büyük firmalara kazandıran süreçte kuraklık ve artan maliyetlerin ezdiği Türk çiftçisi, tarlasındaki mahsulü de yok pahasına satmak zorunda kalacak...
EKONOMİ SERVİSİ
Geçtiğimiz birkaç yıl içinde tarımda üretim planlaması tamamen terk edildi. Kanal İstanbul gibi projelere dev bütçeler ayrılırken tarımsal sulama çalışmaları atıl bırakıldı. Yerli üretimin cevap veremediği tüketim ihtiyacını karşılamak için ise bu yıl da hububat ve bakliyat ürünlerinde gümrük vergisi yılbaşına kadar kaldırıldı. Kuraklıkla boğuşan, maliyetler karşısında ezilen çiftçi tarlaya tamamen küsme noktasına geldi. 18 yılda borcu 72 kat artarak 137 milyar TL’yi aşan üreticilerden 700 bini farklı mesleklere yöneldi.
YERLİ MAKARNALIK BUĞDAYA BİN 800 TL İTHAL ÜRÜNE İSE 2 BİN 450 TL VERİLİYOR
CHP lideri Kılıçdaroğlu “Can çekişen tarımımızı ve çiftçimizi bitirmeye yeminli bir Erdoğan var. İklim ve tarım en öncelikli reform konularımız arasında. Evlatlarımıza ithal ürün cenneti; bereketsiz, çorak bir Türkiye bırakmayacağız” tepkisini gösterdi. Niğde Milletvekili Gürer de Toprak Mahsulleri Ofisi’nin yaptığı ithalatın soru işaretleri oluşturduğunu söyledi. “Yerli makarnalık buğdaya bin 800 lira fiyat veren TMO ithal makarnalık buğdaya 330 dolar verecek. Yani 2 bin 450 TL...” ifadesini kullandı.
KURAKLIKLA BOĞUŞAN ÇİFTÇİYE İTHALAT TOKADI
Uzun bir süredir kuraklık ve maliyetlerle boğuşan çiftçiye şimdi de ithalat tokadı vuruldu. Artan maliyetlere önlem alınmamasından şikayet eden üretici, sıfır gümrük vergisi kararnamesine tepkili. Bu zamana kadar yapılan tüm uyarılara rağmen Hükumet’in bu konuda önlem almaması da eleştirildi. CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu “Can çekişen tarımımızı ve çiftçimizi bitirmeye yeminli bir Erdoğan var” dedi.
Türkiye tarımda zor bir yıl geçiyor. Özellikle tüm dünyayı vuran kuraklık dalgası ve yapılan hamleler hem verimi düşürüyor hem de çiftçiyi küstürüyor. Ekonomik krizle birlikte girdi maliyetleri artan çiftçiye şimdi de ithalat darbesi vuruldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlanan ve ithalat rejimi kararında değişiklik yapan Cumhurbaşkanı kararı ekinde yer alan listeye göre, nohut, yeşil ve kırmızı mercimek, buğday, mahlut, tohumluk çavdar, beyaz ve maltlık arpa, tohumluk yulaf, mısır ve buğdaygiller ailesinden bir yem bitkisi olan sorgum tohumu ithalatında gümrük vergisi 31 Aralık’a kadar sıfır olarak uygulanacak. Aynı gazetede yayımlanan ve ithalat rejimi kararında değişiklik yapan diğer Cumhurbaşkanı kararına göre ise kahve ithalatının gümrük vergisi AB ve EFTA ülkeleri için yüzde 11’den yüzde 6’ya, Kosova için yüzde 13’den yüzde 8’e, D-8 ülkeleri için yüzde 10’dan yüzde 8’e, ve diğer ülkeler için yüzde 13’den yüzde 8’e düşürüldü. Bu ürünün en az gelişmiş ülkelerden yapılan ithalatında ise gümrük vergisi yüzde 11’den yüzde 6’ya indirildi.
Yapılan ithalat girişimiyle birlikte çiftçinin yükü bir daha arttı. Zaten zor durumda olan üretici, maliyet ve kuraklık yüzünden fiyat düşüremeyince aynı pirinç ve diğer ithalat kararlarından sonra olduğu gibi tarladan küsebilir. Öte yandan bu zamana kadar yapılan tüm uyarılara rağmen Hükumet’in bu konuda önlem almaması da eleştirildi. Kanal İstanbul Projesi başta olmak üzere zaten var olan kuraklık sorununa bir çivi daha çakılacağı düşünülürken, şimdi maliyetlerin daha da artacağı tahmin ediliyor.
DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan da Haziran 2021’de şu eleştiriyi yapmıştı: “2018’deki sulama bütçesi yaklaşık 6 milyar TL. 2019’da bunu 3 milyara düşürüyorlar, 2020’de de. Türkiye’de tüm tarım arazilerinin suya ulaşması için gereken yatırım miktarı 22 milyar dolar. ‘İnadına Kanal İstanbul yapacağım’ diyor. Kanal İstanbul’un maliyet tahminleri en az 20 milyardan başlıyor, 60 milyar dolara kadar… Kanal İstanbul’a harcayacağınız parayı tarımsal sulama yatırımlarına harcayın. 3-4 yılda suyla buluşmamış bir karış toprağımız kalmaz.”
‘TARIMI BİTİRMEYE YEMİNLİ’
Kararın, koronavirüs salgını nedeniyle fiyatlarda yaşanan artışın önüne geçilmesi için alındığı belirtildi. Karar üzerine Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu,söz konusu ürünlerin gümrük vergisi oranlarının yılbaşına kadar yüzde sıfır olmasına sosyal medya hesabından tepki gösterdi. Kılıçdaroğlu, şu ifadelere yer verdi: “Saray, hububat ve bakliyat ithalatında gümrük vergilerini sıfırladı. Can çekişen tarımımızı ve çiftçimizi bitirmeye yeminli bir Erdoğan var! Bakın bu konu şimdi çok ilginizi çekmeyecek belki ama ileride çocuklarımızın en önemli konusu toprağımız, suyumuz, enerjimiz, çiftçimiz olacak. İklim ve tarım en öncelikli reform konularımız arasında. Evlatlarımıza ithal ürün cenneti; bereketsiz, çorak bir Türkiye bırakmayacağız.”
‘BORÇ 72 KAT ARTTI’
‘İYİ Parti Kayseri Milletvekili Dursun Ataş “Cumhurbaşkanı Kararnamesi ile hububat ve bakliyat ithalatında gümrük vergisi sıfırlandı. AK Parti’nin ithalat üzerine kurulu tarım politikası iflas etmiştir. 2003’e göre çiftçi sayısı 700 bin kişi azalmış, çiftçinin borcu 72 kat artmıştır. Görülüyor ki, AK Parti çiftçiyi bitirmeye kararlı” diye konuştu. CHP İstanbul Milletvekili Yunus Emre ise “Hububat ve bakliyattaki gümrük vergisini sıfırlayarak günü kurtarır, üretimi ve üreticiyi kaybederiz. Üretimden vazgeçebilecek lükse sahip değiliz. Mazot, ilaç, gübre ve benzerlerinin üreticiye olan maliyetini düşürmeli, yerli tarımı var gücümüzle desteklemeliyiz” dedi.
TÜRKİYE İÇİN YENİ BİR REKOR
Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA), Türkiye’nin tahıl ve yem üretimine ilişkin bir rapor kaleme almıştı. 27 Temmuz tarihli raporda Türkiye’de bu yıl yaşanan kuraklığa, buğday ve arpadaki düşük rekoltelere ve Türkiye’nin ithal ettiği ürün miktarının artacağına dikkat çekildi. Türkiye’de bu yılki hasadın neredeyse yarısının tamamlandığı belirtilen raporda Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu bölgelerinde etkili olan kuraklık nedeniyle buğday fiyatlarının arttığı açıklandı. Bir ton durum buğdayının 2 bin 750 TL olduğu belirtilen raporda geçen yıla göre fiyat artışının yüzde 50 olduğu tahmin belirtildi. Bu yılki Mayıs ayının son 50 yılın en sıcak Mayıs ayı olduğu hatırlatılan raporda bazı bölgelerde verim kayıplarının yüzde 70’e ulaştığı kaydedildi. Ayrıca ABD Tarım Bakanlığı’nın bu sezon Türkiye için rekolte tahmini 16.5 milyon ton oldu. Nisan ayındaki tahmin ise 17.6 milyon tondu. Bakanlığın Türkiye’deki buğday tüketim tahmini geçen yıla göre 1.4 milyon ton artışla 22 milyon ton oldu. Buğday için ihracat tahmini 6 milyon ton, ithalat tahmini ise 11.5 milyon ton oldu. Bu ithalat seviyesi Türkiye için yeni bir rekor anlamına geliyor.
YERLİYE DÜŞÜK YABANCIYA YÜKSEK FİYAT
Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA), Türkiye’nin tahıl ve yem üretimine ilişkin bir rapor kaleme almıştı. 27 Temmuz tarihli raporda Türkiye’de bu yıl yaşanan kuraklığa, buğday ve arpadaki düşük rekoltelere ve Türkiye’nin ithal ettiği ürün miktarının artacağına dikkat çekildi. Türkiye’de bu yılki hasadın neredeyse yarısının tamamlandığı belirtilen raporda Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu bölgelerinde etkili olan kuraklık nedeniyle buğday fiyatlarının arttığı açıklandı. Bir ton durum buğdayının 2 bin 750 TL olduğu belirtilen raporda geçen yıla göre fiyat artışının yüzde 50 olduğu tahmin belirtildi. Bu yılki Mayıs ayının son 50 yılın en sıcak Mayıs ayı olduğu hatırlatılan raporda bazı bölgelerde verim kayıplarının yüzde 70’e ulaştığı kaydedildi. Ayrıca ABD Tarım Bakanlığı’nın bu sezon Türkiye için rekolte tahmini 16.5 milyon ton oldu. Nisan ayındaki tahmin ise 17.6 milyon tondu. Bakanlığın Türkiye’deki buğday tüketim tahmini geçen yıla göre 1.4 milyon ton artışla 22 milyon ton oldu. Buğday için ihracat tahmini 6 milyon ton, ithalat tahmini ise 11.5 milyon ton oldu. Bu ithalat seviyesi Türkiye için yeni bir rekor anlamına geliyor.
YERLİYE DÜŞÜK YABANCIYA YÜKSEK FİYAT
Ağustos 2020’de CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, buğday hasadının tamamlandığı bir dönemde Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) 500 bin ton buğday ve 60 bin ton arpa daha ithal edeceğini ve açılan ihalede yerli çiftçiden esirgenen fiyatın yabancı çiftçiye verilmesinin iktidarın çiftçiyi düşünmediğinin göstergesi olduğunu söyledi. Bu yıl için açıklanan hububat taban fiyatına göre TMO’nun ekmeklik buğdaya bin 650, makarnalık buğdaya bin 800 lira fiyat verdiğini anımsatan Gürer “Aynı TMO ithal makarnalık buğdaya da 330 dolar verecek. Yani 2 bin 450 TL. Türk çiftçisine bin 850 lirayı çok görenler, yabancı üreticilere hangi mantıkla 2 bin 450 lira ödeyecektir” dedi.
UCUZ OLSUN DERKEN FİYATLARI PATLATMAK
Rahmetli Turgut Özal döneminde pirinç fiyatlarında yaşanan 1 yıllık artış karşısında ithalata kapı açıldı. Çözüm ithalatta aranınca üretici küstü. O dönemde yerli zenginlerin birçoğu pirinç ithalatçısı oldu. Yurtiçi piyasanın yarı fiyatına ithal edilen pirinç ülkemizde fiyatları birden düşürdü. Sonrasında yerli üretici çeltik ekmeyince, tekelleşen ithalatçılar eski yüksek fiyatın da çok üzerinden pirinç satmaya başladı.
ÜRETİCİ MALİYETLERE YETİŞEMİYOR
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, “Rekor seviyede artışları gören girdi fiyatlarına üreticimiz yetişemiyor. Üreticilerin üretimden vazgeçmemeleri için tarımsal girdi fiyatlarını düşürecek tedbirlerin süratle alınması, devletimizin yapması gereken en önemli görevlerden biri haline geldi” dedi.
TARLADAN ÇIKIŞ HER GEÇEN GÜN ARTIYOR
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer de daha önce kuraklık sorununa değinmişti. Gürer, çiftçilerin borçlarının sürekli arttığını, üreticilerin tarımdan kopmaya devam ettiğini, iktidarın var olan sorunların çözümü yerine ithalata dayalı bir tarım politikası izlediğini kaydetti. Gürer, “2002 yılında 2.4 milyar TL olan çiftçi borcu Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun 2021 yılı Şubat ayı raporuna göre 137 milyar TL’ye çıkmış. Bu rakam yalnızca çiftçilerin bankalara olan borcudur. Tarım Kredi Kooperatifleri ve piyasaya olan borçlarda eklendiğinde çiftçinin borcu 180 milyar TL’yi aşıyor” diye konuştu. Çiftçi sayısının da var olan sorunların bir sonucu olarak gittikçe azaldığına işaret eden Gürer “Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) göre çiftçi sayısında 700 bin kişilik azalma oldu. Ziraat Odası’nın 4 milyon üye rakamı ele alındığında odaya kayıtlı 2 milyon çiftçi bugün çiftçilikten uzaklaşmış” şeklinde konuştu.
ARTIK DIŞA BAĞLI OLDUK ŞAHA KALKTIK’
İYİ Parti Genel İdare Kurulu Üyesi Rıdvan Uz, hububat ve bakliyatta gümrük vergisi sıfırlandığını hatırlatarak “Yazık. Tarımı da çiftçiyi de bitirdiler” dedi. Analist Prof. Dr. Veysel Ulusoy da “AB ile Gümrük Birliği anlaşmasında tarım ürünlerimiz yok. Nedeni basit, Türk malları AB (iç ve dış) pazarını domine etmesin. Buna gerek kalmadı: Tarımda artık dışa bağımlı olduk. Gece yarısı hububat ithalatında gümrük vergisi sıfırlandı. Şaha kalktık” yorumunu yaptı.
