Londra merkezli araştırma kuruluşu Capital Economics, gelişmiş ekonomilerdeki gıda fiyatlarının geleceğine yönelik kapsamlı bir rapor yayımladı. Raporda, gelecek yıl çoğu gelişmiş ekonomide gıda fiyatlarının gerileyeceği öngörülürken, bu düşüşün hızı ve kapsamının ülkeden ülkeye farklılık göstereceği belirtildi. Analizde özellikle iklim değişikliği, işgücü maliyetleri ve tarımsal emtia fiyatlarının gıda enflasyonu üzerindeki etkileri mercek altına alındı.
ÜÇ ÜLKEDE GIDA ENFLASYONU ZİRVEDE: JAPONYA, İNGİLTERE VE KANADA
Dünya'nın haberine göre; son aylarda gıda enflasyonu Japonya, Birleşik Krallık ve Kanada'da alışılmadık derecede yüksek seyrederek toplam enflasyon üzerinde büyük bir baskı oluşturdu. Capital Economics’in verilerine göre:
Japonya: Kasım ayında gıda enflasyonu yüzde 6’ya ulaşarak toplam TÜFE enflasyonunun yaklaşık yüzde 60’ını tek başına oluşturdu.
İngiltere ve Kanada: Gıda enflasyonu yüzde 4,2 seviyesinde gerçekleşti. Bu kalem, TÜFE sepetine İngiltere’de yüzde 20, Kanada’da ise yüzde 30 oranında katkı sağladı.
ABD ve Euro Bölgesi: Bu bölgelerde gıda enflasyonu sırasıyla yüzde 2,6 ve yüzde 2,4 ile diğer gelişmiş ekonomilere kıyasla daha düşük seviyelerde kaldı.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE İŞGÜCÜ MALİYETLERİNİN ETKİSİ
Capital Economics, gıda fiyatlarındaki artışın ardındaki temel nedenlerden birinin küresel tarım emtia fiyatlarındaki önceki yükselişlerin tüketiciye gecikmeli yansıması olduğunu vurguladı. Ancak iklim değişikliğine bağlı aksaklıklar süreci daha da zorlaştırdı. Sığır sürülerinin rekor seviyelere gerilemesi ve kahve hasadındaki kötü sonuçlar, sığır eti ve kahve fiyatlarında keskin artışlara yol açtı.
Öte yandan, Japonya ve İngiltere’deki yüksek gıda enflasyonunun bir diğer nedeni olarak işgücü kıtlığı gösterildi. Özellikle İngiltere’de diğer sektörlerde iş ilanları düşerken gıda sektöründeki ilanların artması, ücret baskısını yüksek tuttu. Ayrıca bu iki ülkede asgari ücret artışlarının diğer gelişmiş ekonomilere göre daha yüksek olması maliyetleri yukarı çekti.
TÜRKİYE'DEKİ DURUM: ENFLASYON YÜKSEK, SEPET FİYATI AVRUPA ORTALAMASININ ALTINDA
Türkiye’de gıda fiyatları, genel enflasyon eğilimiyle paralel olarak yüksek seyretmeye devam ediyor. Veriler, Türkiye’nin gıda enflasyonunda gelişmiş ülkelerin üzerinde bir seyir izlediğini gösteriyor:
Enflasyon Oranları: TÜİK verilerine göre Kasım 2025’te gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık değişim yüzde 27,44 olarak kaydedildi. OECD verileri ise Türkiye’nin yıllık gıda enflasyonunu yüzde 33 olarak hesapladı.
Hanehalkı Üzerindeki Baskı: 2025 yılı boyunca aylık bazdaki artışların devam etmesi, gıda harcamalarının hane bütçesi üzerindeki baskısını sürdürmesine neden oldu.
AVRUPA İLE FİYAT KARŞILAŞTIRMASI
Gıda enflasyonunun yüksekliğine rağmen, Eurostat verileri fiyat düzeyi açısından farklı bir tablo ortaya koyuyor. AB ortalama gıda sepetinin 100 euro olarak kabul edildiği endekste, aynı sepetin Türkiye’deki fiyatı 75,7 euro olarak hesaplandı. Bu veriyle Türkiye, Avrupa’da gıda fiyatlarının en düşük olduğu 3. ülke konumunda yer aldı.
AVRUPA’DA GIDANIN EN PAHALI OLDUĞU İLK 3 ÜLKE (100 EURO’LUK SEPET KARŞILIĞI):
İsviçre: 161,1 Euro
İzlanda: 146,3 Euro
Norveç: 130,6 Euro
Gelişmiş ülkelerde gıda fiyatlarının düşmesi beklenirken, gelişmekte olan ülkelerde yüksek seyreden gıda enflasyonunun küresel ekonomik görünümde belirleyici olmaya devam edeceği tahmin ediliyor.
