İSO-S&P Global’in Nisan 2025 PMI verileri imalat sanayinde yaygın daralma sinyali verirken, ekonomistler sert eleştiriler yöneltti. “Telef olan Türk ekonomisidir, iştir, aştır, ekmektir” diyen Serkan Özcan, tekstil başta olmak üzere tüm sektörlerde üretim ve istihdamın azaldığını vurguladı. Hakan Kara sanayide ciddi yavaşlamaya, İris Cibre talep çöküşüne, Barış Esen dış ticaret açığındaki artışa işaret etti. Gıda dışı tüm sektörler 50 puan eşiğinin altında kaldı.
İstanbul Sanayi Odası ile S&P Global tarafından yayımlanan Nisan 2025 Türkiye Sektörel PMI raporu, imalat sanayinde yılın ikinci çeyreğine yaygın ve derinleşen bir durgunlukla girildiğini ortaya koydu. Rapora göre yalnızca gıda ürünleri sektörü büyüme eşiği olan 50 puanın üzerinde kalırken, diğer tüm sektörler üretim, sipariş ve istihdamda düşüş yaşadı. Özellikle tekstil, giyim ve taşıt sektörlerinde çöküşe varan gerilemeler kaydedildi.
İSO raporunda, firmaların büyük bölümünde yeni siparişlerin ve üretimin daraldığı, istihdamın ise sekiz sektörde gerilediği belirtildi. Girdi maliyetlerindeki artışın liradaki değer kaybıyla birlikte hızlandığı ifade edilirken, birçok sektör bu artışı satış fiyatlarına yansıtamadı. Tekstil sektörü üst üste ikinci ay fiyat indirimi yapmak zorunda kaldı. Gıda sektöründe üretim artışı devam ederken, girdi maliyetleri son altı ayın en yüksek seviyesine çıktı, ancak nihai ürün fiyatlarındaki artış hızı yavaşladı.
Verilerin açıklanmasının ardından ekonomistlerden art arda değerlendirmeler geldi.
'TELEF OLAN TÜRK EKONOMİSİDİR, İŞTİR, AŞTIR, EKMEKTİR'
Ekonomist Serkan Özcan, sosyal medya platformu X’te yaptığı paylaşımda, Türkiye’nin içinde bulunduğu ağır ekonomik tabloyu sert sözlerle eleştirdi. İmamoğlu’na yönelik tehditlere de tepki gösteren Özcan, iktidarın milleti yok sayan tavrına karşı uyarılarda bulundu.
Özcan açıklamasında, “Gıda sektörü hariç bütün imalat sanayi sektörlerinde üretim daralıyor. Tekstil sektörü çok ağır bir yük altında. İhracatın motoru olan tüm sektörlerde yeni işe alımlar çoktan durdu, istihdam azalıyor. İmalat sanayinde girdi maliyetleri enflasyonu son bir yılın en yüksek seviyesinde” diyerek krizin derinliğine dikkat çekti.
İstanbul Ticaret Odası verilerine göre ücretlilerin geçim endeksi Nisan 2025’te yıllık bazda yüzde 47,1 arttı. TÜİK’e göre geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 28,8’e ulaştı. Türk-İş’in verilerine göre açlık sınırı 24 bin 35 liraya, yoksulluk sınırı 78 bin 292 liraya yükselirken, asgari ücret 22 bin 104 lirada kaldı.
Özcan, milyonlarca işçinin açlık sınırının altında çalıştığını, emekli ve memurların geçim sıkıntısı çektiğini vurgulayarak, Cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu’nun sözlerini şu ifadelerle hatırlattı:
“Telef olan Türk ekonomisidir, iştir, aştır, ekmektir.”
“TELEF” OLAN NE??
— Serkan Özcan (@serkanozcan1) May 2, 2025
Kendini ülkenin sahibi sananlar, Cumhurbaşkanı adayımız Sn.İmamoğlu’nu açıkça “telef etmekle” tehdit edenler. Algınız da gönül gözünüz de milletin acısına kapalı, biz yine de size tane tane anlatalım:
Nisan ayında imalat sanayi sektörü PMI 47,3’te, yani… pic.twitter.com/AWkdJR6EXu
'SANAYİDE CİDDİ YAVAŞLAMA GÖZLENİYOR'
Prof. Dr. Hakan Kara, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda şu ifadeleri kullandı:
“Nisan ayı itibarıyla, iki sektör dışında sanayide ciddi yavaşlama gözleniyor.”
Ayrıca daha önce yaptığı uyarıya atıfla, “Geçen yıl Ağustos’ta sanayi için yaptığım bu uyarıyı hatırlayan var mı?” diyerek, 2024 yazında paylaştığı “Moral bozmak istemem, ama bunlar daha iyi günlerimiz” sözlerini yeniden gündeme taşıdı.
Nisan ayı itibarıyla, iki sektör dışında sanayide ciddi yavaşlama gözleniyor. pic.twitter.com/HTCFbprD1p
— Hakan Kara (@ali_hakan_kara) May 2, 2025
“KISACA, TALEP İS DEAD...”
En dikkat çeken düşüş ise tekstil sektöründe yaşandı. Sektörün PMI endeksi Nisan ayında 41 puana kadar gerilerken, üretim ve siparişlerdeki zayıflık derinleşti. Bu tabloyu yorumlayan ekonomist İris Cibre, sektördeki çöküşü şöyle tarif etti:
“Tekstil sektörü can çekişiyor. 2024 Ağustos'tan beri en kötümser seviyeye geriledi ve sorunun gittikçe derinleştiği anlaşılıyor.” Cibre ayrıca, “Kimyasal ve Gıda hariç tamamı istihdamı yavaşlatıyor/azaltıyor, üretimde belirgin düşüş olduğu kaydediliyor” ifadeleriyle sanayi genelindeki eğilimi vurguladı. Girdi maliyetlerindeki artışa rağmen firmaların bu yükü fiyata yansıtamadığına da dikkat çeken Cibre, “Kısaca, talep is dead...”
Ekonomist ve gazeteci Barış Esen, aynı gün açıklanan dış ticaret verilerine işaret ederek şu verileri paylaştı:
Nisan rakamlarına göre Türkiye’nin ithalat artış hızı ihracattan fazla.
İhracat yıllık bazda %8,5 artışla 20,9 milyar $
İthalat yıllık bazda %12,9 artışla 33 milyar $
Net altın ithalatı yıllık %54 artışla 2,4 milyar $
Dış ticaret açığı yıllık %21,7 artışla 12 milyar $”**
Prof. Dr. İbrahim ÜNALMIŞ ise İSO grafiğini paylaşarak şunu yazdı:
“Gıda hariç tüm sektörler tekrar 50 eşik değerinin altında. Açıklanan öncü göstergeler üretimde ivme kaybının devam edeceğine işaret ediyor!”
Gıda hariç tüm sektörler tekrar 50 eşik değirinin altında. Açıklanan öncü göstergeler üretimde ivme kaybının devam edeceğine işaret ediyor!
— İbrahim Ünalmış (@IbrahimUnalmis_) May 2, 2025
Kaynak: https://t.co/kZQ3FnHRAH pic.twitter.com/F7VjsJu30l
