Emeklilerin devletten birden fazla maaş alma hakkı bulunmaktadır. Eşi, anne ya da babası vefat eden kadınlara SGK tarafından farklı imkanlar sunuluyor. Vefat eden eşin sigorta türüne bakılmaksızın eşine maaş bağlanmaktadır. Kadının bekar olması durumunda bağlanan maaş yetim maaşı olarak geçiyor. Bu maaşı alacak olan kişilerin eşinin sigorta girişini Ekim 2008'den önce olması ve en az 1800 gün prim ödemesinin bulunması gerekiyor. Ekim 2008'den sonra vefat eden Sigortalı çalışanın ise SSK'lı olması durumunda 5 yıllık sigortasının ve 900 gün prim ödemesinin bulması gerekiyor. İşte SGK ödemeleri hakkında merak edilen tüm detaylar…
FARKLI SİGORTA TÜRÜNE ÇİFT MAAŞ VERİLİYOR
Sigortalı olan kadınların emekli maaş alması durumunda dul maaşı verilmesine herhangi bir engel durum yoktur. Çift maaş almak için iki önemli detay bulunuyor.
İlk şart eş ya da anne babanın vefat etmesi durumunda sigortalı kişilerin 1 Ekim 2008'den önce ya da sonra vefat etme durumu.
İkinci şart ise kişilerin sigorta statüleridir. Yani SSK, bağ-kur ve emekli sandığına tabi olup olmadıkları önemli bir kriterdir. Kendi çalışması nedeniyle SSK emeklisi olan kişiler maaş alırken vefat eden bağ-kur emeklisi kocasında dul aylığı alan bir kadın emekli sandığından emekli olan babasının vefatı üzerine yetim aylığı da alabilmektedir. Bu kapsamda kişiler toplamda 3 maaş alabiliyor.
KİMLER ÖLÜM AYLIĞI ALIR?
Kimlerin ölüm aylığı alabileceği de merak edilen konular arasında yer alıyor. Bu durumda vefat eden sigortalı kişinin yakınlık durumuna göre verilen maaş şu şekildedir:
Eşine,
Çocuklarına,
Anne ve babasına ölüm aylığı bağlanmaktadır.
DUL VE YETİM AYILIĞI ALMA ŞARTLARI NELERDİR?
Eşi vefat etmiş olan kadınlara %50 ile %75 arasında ek maaş ödemesi yapılır. Bu ödeme kişilerin emeklilik türüne göre değişiklik gösteriyor. Bu kapsamda ödemeler şu şekildedir:
BAĞ-KUR emeklisi olduğunda maaşın %50'si,
Memur emeklisi olduğunda da maaşın %75'i kadar aylık verilmektedir.
EŞ VEFATI MAAŞININ ŞARTLARI NELERDİR?
Kadınların eşinin vefat etmesi durumunda verilen aylıklar için istenen bazı şartlar bulunuyor. Kadınlardan istenen şartlar şekildedir:
Hayatını kaybeden eşin BAĞ-KUR'dan emekli olması,
Babasının hayatını kaybetmesi durumunda verilen maaşlarda emeklilik türü dikkate alınır.
DUL MAAŞINI KİMLER ALABİLİR?
Herkesin dul maaşı olarak bil diye ölüm aylığı genel olarak kadınlara ödenen bir para olarak görülmektedir. Ancak bu para cinsiyet ayrımı yapılmadan hem erkeklere hem de kadınlara verilmektedir. Eşi vefat etmiş olan erkekler de dul maaşı alabilmektedir. Dul maaşı için kişilerin çalışıyor ya da emekli olma durumuna da bakılmaz. Aylığın kesilmesi için oluşabilecek tekneden ikinci bir evlilik yapılmasıdır. Kadın ya da erkek evlenmediği sürece eşinin maaşını alabilmektedir.
Ölüm aylığı için ölen kişinin en az 1800 gün malullük yaşlılık ve ölüm sigortası primlerinin bulunması gerekiyor.SGK'lı olan kişilerden en az 5 yıl Sigorta ve 900 gün prim isteniyor.Eşin çalışması ya da emekli olması durumunda ise aylık üzerinde belli kesintiler yapılmaktadır.Çalışmayan ya da emekli olan eşinin vefatı durumunda %75’i alınırken çalışması durumunda %50’si alınmaktadır. Kişinin maaş alabilecek çocuklarının olması durumunda ise para belli oranlarda pay edilmektedir.Kişinin vefat etmesi üzerine resmi nikahı bulunmayan kişilere çocukları olsa bile aylık bağlanmaz.
Erkeğin SGK ve bağ-kur kapsamında çalışması veya emekli olması durumunda ölen eşin aylığından %50 dul aylığı almaktadır. Sigortalı olarak çalışmaması ve bağ-kur'lu olmaması durumunda ise ölen eşin aylığından %75 alınır.
Ölen eşin emekli sandığına tabi olması durumunda ise erkeğin memur veya memur emeklisi olması durumunda eşine %50 maaş bağlanır. Bu hak için ölen eşin en az 5 yıl memuriyetinin olması gerekiyor.
YETİM AYLIĞI BAŞVURU ŞARTLARI NELER?
Yetim aylığı için vefat eden sigortalı kişinin çocuklarının cinsiyeti, yaşı, öğrenim durumu, medeni hali ve malul olup olmama durumu göz önüne alınır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan kişiler yetim aylığına başvuru yapabilmektedir. Bu kapsamda kişilerden istenen şartlar şu şekildedir:
Erkek Çocuklarda Yetim Maaşı Şartları: Erkek çocuğun evli olup olmadığına bakılmadan yüksek öğrenim görmesi durumunda 25, ortaöğretim görmesi durumunda 20, herhangi bir eğitim görmemesi durumunda 18 yaşını doldurması gerekir. Kendi sigortası bulunan erkek çocuklarına yetim aylığı verilmez. Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasında (a), (b) ve (e) bentlerinde çalışan erkek çocuklarda yetim maaşı kesilmemektedir.
Kız Çocuklarda Yetim Aylığı Şartları: Kız çocukları için yaş kriteri bulunmamaktadır. Evli olmamaları durumunda Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasında (a), (b) ve (e) bentleri dışında kalan herhangi bir işte çalışmaması halinde yaş kriteri ne takılmadan yetim aylığı alabilmektedir.
Malul Çocuklarda Yetim Maaşı Koşulları: Kanun kapsamında sağlık kurulu kararı ile %60 oranında işgücü kaybı bulunan kişilerin çocuklarına cinsiyet ayrımı yapılmadan yetim aylığı ödemesi yapılır. Malul çocuklarının kendi sigortasının olması durumunda Kanunun 94. maddesine göre yapılan kontroller ile çalışma gücünün %60 kaybetmediği tespit edilen kişilerin ölüm aylığı kesilir.
EK MAAŞ BAŞVURULARI NEREDEN YAPILIYOR?
Ek maaş için başvuru yapmak isteyen kişilerin SGK İl müdürlüklerine gitmesi gerekir. Başvuru öncesinde kişilerin ölüm aylığı talep belgesi dilekçesini doldurarak müdürlüğe teslim etmesi gerekmektedir. Bunun dışında kişilerin sadece kimlik ile gitmesi yeterli olacaktır.
HANGİ DURUMDA KESİLİR?
Anne ya da babasını kaybetmiş olan kız çocuğuna evlenene kadar veya sigortalı bir işe girene kadar yaşına bakılmaksızın yetim aylığı verilir.
Kız çocuğunun evlenmesi ya da işe girmesi durumunda aylık kesilir.Boşandığında ya da işten ayrıldığında ise tekrardan aylık bağlanmaktadır.
Memur veya memur emeklisi olan kız çocuğuna emekli sandığından yetim aylığı bağlanmaz.
Vefat eden eş SSK veya Bağkur’lu ise dul emekli eş, maaşın yüzde 50’sini, eş Emekli Sandığı’na tabi (memur) ise maaşın yüzde 75’ini alıyor.
Dul ve yetim aylığı almak için resmi olarak başvuru yapılması gerekiyor.
Eşini kaybeden kişi başka bir evlilik yapana kadar ya da ölene kadar dul aylığı alabilmektedir.
Babasını veya annesini kaybeden bir erkek 18 yaşına kadar kesintisiz, öğrencilik süreci boyunca da 25 yaşında kadar kesintisiz yetim aylığı almaktadır.
Dul maaşından erkeklerde yararlanabilmektedir
İKİSİ BİRDEN ÖDENİR
Eşimden SSK’dan dul aylığı alıyorum. Babamdan Emekli Sandığı yetim aylığı alabilir miyim?
SSK üzerinden dul aylığı alanlar Emekli Sandığı’nda bulunan babasından yetim aylığı alır.
SSK emeklisi bir kadınım. Babam, Emekli Sandığı emeklisi iken vefat etti. Babamın emekli aylığından yararlanabilir miyim?
Babasından yetim aylığı alabilir. Ancak kişinin bekar ya da dul olması gerekmektedir.
Eşimden Emekli Sandığı dul aylığı alıyorum. Babamdan Emekli Sandığı yetim aylığı alabilir miyim?
Bu kapsamda tercih ettiğiniz aylığı alma hakkınız bulunuyor. Yani tek maaş alabilirsiniz.
HİÇBİR GÜVENCESİ YOKSA
Eşin, anne ya da babanın sosyal güvencesi olmaması durumunda kimsesi olmayan ve aylık geliri düşük olan kadınlara devlet tarafından 65 yaş aylığı bağlanmaktadır. Bu ödemeden herhangi bir sigortası bulunmayan kadınlar yararlanır. Bu kapsamda kadınlara 1536 TL ödeme yapılmaktadır. Bu ödemeyi almak için dul ve yetim aylıklarının 1833 TL'nin altında olması gerekir.
Maaş ödemeleri doğum tarihinin son rakamına bakılarak yapılır. Bu kapsamda 0-5 arası olanlara ayın 5’inde, 1-6 arası olanlara ayın 6’sında, 2-7 arasında olanlara ayın 7’sinde, 3-8 olanlara ayın 8’inde ve 4-9 arası olanlara da 9’unda ödeniyor.
Başvurular ise ikamet edilen bölgedeki vakıflar bölge müdürlüğüne bizzat yapılmaktadır.
VEFAT TARİHİ BELİRLEYİCİ
Kadınlar için anne ve babasının vefat tarihi ne ve bağlı oldukları sigorta türüne göre aylık bağlanır. Bu kapsamda 3 önemli tarih yer almaktadır.
Vefatlardan biri 1 Ekim 2008 öncesi ise;
İkisinin de SSK'lı olması durumunda yüksek olan maaş tam düşük olan maaşta yarım bağlanır.
İkisinin de Bağ-Kur'lu olması durumunda yüksek olan maaşının tamamı düşük olanın ise yarısı bağlanır.
İkisinin de memur olması durumunda tercih edilen maaş bağlanmaktadır.
Anne ve babanın sigortalılık statüsüne farklı olması durumunda iki maaş içinde tam ödeme yapılır. Vefatlardan ikisi de 1 Ekim 2008 öncesi ise;
Farklı statüye sahip anne ve babanın iki maaşı da tam ödenir.
İkisinin de SSK'lı olması durumunda yüksek olan tam düşük olan ise yarım bağlanır.
İkisinin de Bağ-Kur'lu olması durumunda tek maaş ödemesi yapılır.
İkisinin de devlet memuru olması durumunda 1 Ekim 2008'den öncesi için tercih edilen aylık tam bağlanır.
Anne veya babanın 30 Eylül 2008'den sonra vefat etmesi durumunda;
Her ikisinin de SSK'lı ise yüksek aylığın tamamı düşük aylığın ise yarısı bağlanır.
Her ikisinin de bağ-kur'lu olması durumunda yüksek aylığın tamamını düşük aylığın yarısını ödenir.
Her ikisinin de emekli sandığına tabi olması durumunda yüksek olan maaş bağlanır.
Her ikisinin de 1 Ekim 2008'den önce memur olması durumunda yüksek olan maaş ödenir.
Her ikisinin de 1 Ekim 2008'den sonra memur olması durumunda yüksek maaşının tamamı düşük olanın ise yarısı bağlanır.
Anne veya babadan birinin Bağ-Kur ya da SSK'lı diğerinin ise emekli sandığına tabi olması durumunda yetim olan kişi iki maaşı da tam almaktadır.
DUL VE YETİM AYLIĞI KİMLERE, HANGİ KOŞULLARDA ÖDENİR?
Sigortalı kişinin ölmesi ve hak sahiplerine şartları taşıması durumunda ölüm aylığı bağlanmaktadır. 5510 sayılı kanun kapsamında yürürlükte yer alan tarihten sonra ölen sigortalı çalışanların eş, çocuk ve bazı durumlarına bakılarak ölüm aylığı bağlanmaktadır.
HANGİ ŞARTLARIN YERİNE GETİRİLMESİ GEREKİYOR?
Kişilerin en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları için prim ödemesinin yapılması veya 4/1-(a) sigortalıları için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş,olması durumunda ölüm aylığı alabilmektedir.
Malullük vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı almak için hak kazanmış olup henüz işlemlerinin tamamlanmaması durumunda
Bağlanmış bulunan malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı, sigortalı olarak çalışmaya başlamaları sebebiyle kesilmiş,
Ölen Sigortalı kişinin hak sahipleri yazılı istekte bulunması durumunda ölüm aylığı alabilmektedir.
Ölüm aylığı almak isteyen kişilerin 4/1-(a) sigortalıları (SGK'lılar) için bütün borçlanma süreleri dışında en az 5 yıldan beri sigortalı olması ve 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm aylığı priminin ödenmiş olması gerekmektedir. Ölen kişi ve hak sahipleri tarafından borçlanma süreleri şartlar dışında tutulmaktadır.
1 Ekim 2008 tarihinden önce ölen sigortalı kişinin 900 gün hesabında borçlanılan tüm süreler dikkate alınır.
Kendi nam ve hesabına çalışan sigortalı kişinin hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanması için ölen sigortalıların genel sağlık sigortası primi de dahil olmak üzere prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması gerekir.
Vefat eden kişinin 10 yıldan fazla hizmeti bulunması durumunda Hizmet akdi 4A’ya tabi olan kişinin kız yetimlerine Emekli Sandığı Kanununa göre aylık bağlanır.
Erkek Yetimler için de malül ve muhtaç olmamaları durumunda aylık bağlanmaktadır. Vefat eden kişinin 5 ila 10 yıl arasında hizmetinin bulunması durumuyla 4A’ya tabi çalışan kız ve erkek yetimlere aylık bağlanmaz.
5510 sayılı Kanun'u kapsamında hak sahibinin erkek olması durumunda yüksek öğrenime devam ettiği süre boyunca 25 yaşına kadar aylık alır.
5434 sayılı Kanun kapsamında hak sahibinin erkek olması durumunda yükseköğrenim kriterleri yalnız ve lisans ve yüksek lisans programları ile sınırlıdır.
Doktora yapan erkek yetim 25 yaşında olsa da maaş alamaz.
Bunun yanı sıra 2 kez yükseköğretimde okuyan veya iki defa master,lisansüstü uzmanlık eğitimi alan kişilere de aylık ödenmez.
Ölüm aylığı dul eşin evlenmesi durumunda kesilir. Ancak çalışan kişiye ölüm aylığı ödemesi yapılmaktadır.
Ana ve babaya aylık bağlanabilmesi için; diğer çocuklardan hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartı aranmaktadır.
Bu durumda kendi çalışmasından dolayı emekli aylığı alması durumunda çocuk üzerinden aylık bağlanmaz.
5510 sayılı Kanun'un 34'üncü maddesi kapsamında kişinin evlenmesi durumunda bağlanan aylık kesilir.Çalışması durumunda ise aylık ödemesi devam eder.
Alt sınır kapsamında vefat eden sigortalı kişi için aylık en düşük 2500 TL ödeme yapıldı.(2022 yılı için)
Vefat eden sigortalı çalışan gelir veya aylık alması durumunda hak sahiplerinin aylık tutarı hak sahiplerinin hisseleri oranında ödenmektedir.
Vefat eden sigortalılardan dolayı gelir ve/veya aylık almakta olan hak sahiplerinin bayram ikramiyesi ödemesi hak sahiplerinin hisseleri oranında ödenmektedir.
