Türkiye'nin demografik yapısındaki değişim ve 2023'te yürürlüğe giren Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesinin etkileri, sosyal güvenlik istatistiklerine yansıdı. SGK sisteminin temel göstergesi kabul edilen aktif/pasif oranı, yıl sonunda 1,61 olarak gerçekleşse de, Ağustos ayında 1,60'a düşerek kritik eşiğe yaklaştı.
Yıl sonunda 25 milyon 625 bin 750 aktif sigortalıya karşılık, toplam 16 milyon 677 bin 617 kişi emekli, dul veya yetim aylığı alıyor. Ancak bu aktif sigortalı sayısına stajyer, kursiyer ve çıraklar dahil edildiğinde, zorunlu sigortalı çalışan sayısı 23 milyon 202 bin 708'e düşüyor.
EMEKLİLER 21 İLDE ÇALIŞANLARDAN FAZLA
Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın detaylı analizine göre, bölgesel bazda aktif/pasif dengesi ciddi biçimde bozulmuş durumda. Türkiye genelindeki 21 ilde, emekli ve aylık alanların toplamı, aktif çalışanların sayısını geçmiş durumda.
Bu illerin başında Sinop geliyor. Sinop'ta 65 bin 514 emekliye karşılık sadece 48 bin 42 kayıtlı çalışan bulunuyor. Zonguldak, Bartın ve Rize gibi iller de aktif/pasif dengesinin emekliler lehine belirgin şekilde bozulduğu iller arasında yer alıyor.
ÇALIŞAN SAYISININ AZ FARKLA ÖNDE OLDUĞU İLLER
Bazı şehirlerde çalışan sayısı emekli nüfusundan fazla olsa da, aradaki fark oldukça az. Denizli, Gümüşhane, İzmir, Kastamonu, Samsun, Sivas, Uşak ve Kırıkkale gibi illerde çalışan sayısı emekli nüfusundan yalnızca %10 oranında fazla. Örneğin İzmir’de her 100 emekliye karşılık sadece 110 çalışan bulunuyor.
BÜYÜKŞEHİRLERDE DURUM
Türkiye’nin en kalabalık ili İstanbul’da 5 milyon 558 bin aktif çalışana karşılık 3 milyon 392 bin emekli mevcut, bu da oranı 1,64'e taşıyor. Başkent Ankara’da ise aktif/pasif oranı 1,46 olarak kayda geçti.
Uzmanlar, sosyal güvenlik sisteminin sağlıklı işlemesi için ideal oranın 2,5 ila 3,0 civarında olması gerektiğini belirtirken, mevcut 1,60'lık oranın, sistem üzerindeki yükün arttığına dair güçlü bir sinyal verdiğini vurguluyor.
