Gün geçtikçe elektrikli otomobillere artan talep batarya üretimi konusunda markaları zorlamaya devam ediyor. Bu açığı gören bir start-up şirketi ise kullanılmış eski lastikleri batarya üretimi için kullanarak daha sürdürülebilir bataryalar üretmeyi hedefliyor. Peki kullanılmış lastikten batarya nasıl üretiliyor?
BARAN BEKİ | KARAR
Otomotiv sektöründe ufukta görünen elektrikli otomobillerin kaçınılmaz sonunda bazı şeyler üreticiler için büyük sorun teşkil etmeye devam ediyor. Günümüzde çoğu elektrikli araç güçlerini lityum-iyon bazlı bataryalardan/pillerden alır. Bu bataryaların üretimi ise aracın maliyetinin çok büyük bir kısmını oluştururken batarya üretimi için harcanan enerji ve maliyetler ise birçok kişi tarafından elektrikli araçların ne kadar çevre dostu olduğunun sorgulamasına neden oluyor. Bu açığı gören bir şirket ise duruma el atmaya karar vermiş, eski lastiklerden batarya yaparak.
Eleştirmenlere göre elektrikli araçlarda kullanılan bu özel bataryalar/piller pek de çevre dostu olmayan yollar ile üretiliyor ve gün geçtikçe bir ekmek fırınından çıkarcasına artan elektrikli araçlar giderek bu bataryaların üretimi için gereken mineralleri sömürüyor. Şili merkezli bir şirket olan T-Phite ise bu duruma el atarak kullanılmış eski lastikleri farklı işlemlerden geçirerek bir çözüm bulmuş.
ESKİ LASTİKLER BATARYALARA DÖNÜŞECEK
T-Phite CEO'su Bernardita Diaz'e göre kullanılmış otomobil lastikleri Piroliz adı verilen bir süreçten geçirilerek enerji akışı sağlanabiliyor. Bu süreç, lastikleri aşırı sıcaklık altında bırakarak onları daha küçük moleküllere parçalıyor. Daha sonrasında ise bu moleküller üç temel yan ürüne dönüşüyor; Pirolitik Yağ, Çelik ve Karbon Siyahı (İs Karası). Ortaya çıkan moleküller ise Diaz'a göre pil içinde enerji akışı için gerekli olan grafit malzemesini içeren bir madde oluşturuyor.
Karbon Siyahı tedariği yapan Imerys adlı şirkete göre Karbon Siyahı mükemmel elektriksel iletkenliğe sahip olmasının yanı sıra aynı zamanda aşınmaya da oldukça dayanıklı bir madde.
"İKİ BÜYÜK SORUN ÇÖZÜLECEK"
Diaz, Reuters'a verdiği bir demeçte kullanılmış lastiklerden bu maddeyi yapmanın iki sorunu çözdüğünü söyledi. Diaz, "Birincisi lastiklerin verimli olarak elden çıkarılması, ikincisi ise elektromobilite malzemeleri için oluşturulan talep. Ve atıklardan bir malzeme elde ettiğinizde, döngüsel ekonomi denilen şeyi oluşturuyorsunuz." dedi.
Yalnızca ABD'de her yıl Federal Karayolu İdaresi'ne göre yaklaşık 250 milyon lastik atığa bırakılıyor. Bu lastiklerin yarısından azı ya yeni ürünler haline getiriliyor ya da lastik türetilmiş yakıt oluşturmak için kullanılıyor.
"DOĞANIN KAYNAKLARI SINIRLI"
Doğanın sınırlı kaynaklarına dikkat çeken Diaz, "Doğanın kaynakları zaten çok sınırlı ve yeni çözümlerin atıklardan bulunabilmesi çok önemli." dedi ve yaptıkları bu sürecin geleceğin teknolojisi olan sodyum pillerine kadar ilerleyebileceğini de belirtti. T-Phite adlı şirket Reuters'a açıklananlara göre yeni yatırımcıların da oldukça ilgisini çekse de belirtilen çözümlerin hayata geçebilmesi için henüz çok erken.
Sodyum iyon pilleri/bataryaları çok daha hızlı şarj olabilme potansiyeline sahipken soğuk havalara karşı da daha dirençlidir. Benzer üretim tesisleri kullanılsa da bu piller çok daha ucuza üretilebilir ve yeryüzündeki sodyum miktarı lityumundan yüzlerce kat daha fazladır, böylelikle hem doğa daha çok korunur hem de daha ucuz maliyetli araçlar üretilir. Aynı zamanda bu piller lityum-iyon pillerinden de daha güvenlidir.
DAHA UCUZ, DAHA HIZLI
Öte yandan, 2014 yılında Tennessee'deki Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı'ndan yapılan bir araştırmada karbonun lastik kauçuk türetilmiş malzemelerden izole edilebileceğini ve maddenin diğer malzemelerden türetilmiş olduğunda daha iyi performans gösterdiği açıklanmıştı. Aynı araştırmacılar tarafından 2021'de yayımlanan başka bir gelişmede ise karbon siyahının pil performansını "sistemli olarak iyileştirebileceğini" ve daha hızlı şarj olmasını sağlayabileceği açıklandı.
