İğneden ipliğe zamlarla artan hayat pahalılığına karşı hükümet yine KDV indirimini devreye soktu. Vatandaşın cebini bir nebze rahatlatacak karar olumlu karşılandı ancak uzmanlar enflasyon karşısında bu adımın tek seferlik çözüm olacağını belirtti. ‘Şimdiki indirim bir ay sonra yine buharlaşacak. Kısır döngüden çıkışın yolu yapısal hamleler’ denildi.
Enflasyona önlem alınmayıp milli paradaki değer kaybının önüne geçilemeyince hükümet çareyi yine KDV indiriminde buldu. Ancak ikinci el araç ticaretinde vergi oranının yüzde 1’den 18’e çıkarılması dikkat çekti. Yapılan değişikliğin piyasaya fiyat artışları şeklinde yansıyacağı belirtildi. Deterjandan, konuta kadar yapılan indirimlerin ise sürekli artan enflasyon karşısında bir ay sonra anlamsız kalacağı kaydedildi.
‘MALİYET ARTIŞI ÖNLENEMEZSE KDV’NİN ETKİSİ İKİ GÜN SÜRER’
Gelecek Partili Serkan Özcan “Enflasyonla mücadele doğru para politikasıyla yapılır. İndirimin bütçede yarattığı açık için Hazine yüzde 27’den borçlanıyor” dedi. Ekonomistler de ‘geçici çözüm’ vurgusu yaptı: Maliyet artışını durduramıyorsan KDV indiriminin fiyata etkisi iki gün sürer. Gıda yüzde 1’e indi ne oldu? Fiyatın içinde olan vergiyi indirince fark tüketiciye fayda sağlamaz. Yüzde 75’i satıcıya gider, diğeri kaybolur.
VERGİ İNDİRİMİ YETMEZ ENFLASYON DÜŞÜRÜLMELİ
Dizginlenemeyen enflasyona karşı hükümet yine KDV indirimi yaptı. Yapılan düzenlemeye göre; temizlik ürünlerinde, tıbbi cihazlarda, süt toplama tankları gibi kimi ürünlerde, 150 metrekareyi aşmayan konutlarda KDV oranı yüzde 18’den yüzde 8’e düşürüldü. Ekonomistler vergi indirimin önemli olduğunu ancak maliyet artışı durdurulmadıkça fiyatlara etkisinin çok kısa süreli olacağını belirtti.
Yaşanan ekonomik kriz enflasyonun her ay rekor kırmasına neden oluyor. Yüksek enflasyon ve TL’deki değer kaybı alım gücünü yok ederken hükümet önlem olarak yine vergi indirimi yaptı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kabine toplantısının ardından katma değer vergisinde (KDV) indirim uygulanacağını açıklamıştı. Erdoğan, indirimi ‘’Yürütülen çalışma vatandaşımızı hayat pahalılığı altında ezdirmeme planımızın bir parçası’’ sözleri ile duyurdu. Erdoğan’ın açıklamasının ardından Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna göre; deterjan, sabun, tuvalet kağıdı, peçete, bebek bezi gibi ürünlerinde, tıbbi cihazlarda, süt toplama tankları gibi kimi ürünlerde ve yeme içme yerlerinde KDV oranı yüzde 18’den yüzde 8’e indirildi.
unun yanı sıra satın alınan konut, nerede olursa olsun metre karesine göre değişen aynı kademeli KDV uygulanacak. Net alanı 150 metrekareyi aşmayan konutlarda KDV yüzde 8 olarak düzenlenerek bunu aşan kısmı için yüzde 18 KDV uygulanacak. Arsa ve arazilerin KDV oranını da yüzde 18’e indirerek inşaat finansman yükü azaltılacak. Oto galericilerin araç-alım-satımdan elde ettiği gibi yat, tekne gibi yüzde 1 olan KDV oranı yüzde 18’e çıkarıldı. Ekonomistler vergi indirimini olumlu bulduklarını ancak enflasyonu ve hayat pahalılığını önlemek için çözüm olmadığınu vurguladı. Uzmanlar yüksek maliyet artışlarına değinerek girdilerdeki fahiş artışların durdurulması gerektiğini aksi takdirde KDV indiriminin fiyatlara etkisinin çok kısa süreceğininin altını çizdi.
‘FİYATLAR YUKARI GİDERKEN KDV ETKİSİ ÇOK KISA SÜRELİ OLUR‘
Cumhurbaşkanı Erdoğan’nın vatandaşı enflasyona ezdirmeme planları doğrultusunda açıkladığı KDV indirimini depğerlendiren ekonomistler indirimin fiyatlar üzerindeki etkisinin çok uzun süreli olmayacağını belirtti. Politik iktistaçı Prof.Dr.Serap Durusoy sosyal medya hesabından yaptığı değerlendirmede ‘’KDV indiriminin fiyatlara hemen yansımadığı göz önüne alındığında enflasyon üzerinde uzun süreli olumlu bir etki yaratmasını beklemek yanıltıcı olur. Bu bağlamda fiyatlar yukarı yönlü giderken KDV indiriminin etkisi çok kısa süreli olur’’ dedi. Karar Gazetesi yazarı ekonomist Doç. Dr. Oğuz Demir ise yaptığı değerlendirmede kısa süreli etkiye değinerek ‘’İlgili mal ve hizmetlerin fiyatlarında yüzde 8,5’lık bir indirim demek. Bu şartlarda önemli bir indirim. Ama fiyatlardaki yansıması maliyetlerden ötürü bir aydan uzun ömürlü olacakmış gibi gelmedi bana. Tıpkı gıdada olduğu gibi. Hâlâ etrafında dolanıyoruz’’ ifadelerini kullandı.
‘FARK TÜKETİCİYE FAYDA SAĞLAMAZ’
Ekonomist Güldem Atabay ise yaptığı açıklamada maliyetlerin altını çizerek ‘’Maliyet artışını durduramıyorsan KDV indiriminin fiyatlara etkisi 2 gün sürer. Enflasyonla, Kur Korumalı Mevduatla mücadele edilen ülkede enflasyon düşmez. Tarımı desteklemezsen gıda fiyatı enflasyonu düşmez’’ dedi. Ekonomist Prof. Dr. Veysel Ulusoy ise ‘’Tekrarlayalım; Fiyatın içinde olan vergiyi indirdiğinizde fark tüketiciye fayda sağlamaz. Yüzde 70-75’i satıcıya gider, diğeri ise kaybolur. Kamu ekonomisi çalışan akademisyenler neden suskun?’’ yorumunu yaptı.
MÜCADELE DOĞRU PARA POLİTİKASIYLA YAPILIR
Hükümetin yaptığı KDV indirimlerine ilişkin sosyal medya hesabından açıklama yapan Gelecek Partisi Sözcüsü Serkan Özcan ‘’Temel sorunumuz yüksek enflasyondur. Enflasyonla mücadele KDV indirimi ile değil, doğru para politikası ile yapılır. KDV indirimlerinin bütçede yarattığı açık için, Hazine dolara yüzde 9’dan, TL’ye yüzde 27’den borçlanmaktadır. Faydasız bir politika, ağır bir bedelle uygulanmaktadır!!’’ dedi. Gelecek Partisi Yönetim Kurulu üyesi ve ekonomist İbrahim M. Turhan ise ‘’Vergi indirerek (maliye politikasını gevşeterek) enflasyonla mücadele etmek, yokuş aşağı giden araçta vitesi büyüterek yavaşlamaya çalışmak gibi bir şey mi? Nisan ayı enflasyonuna ilk katkı alkollü içecekler ve tütünden geliyor. Böyle giderse KDV indiriminin bir seferlik etkisi bile hissedilemeyebilir. Ay başlamadan enflasyon sayacı işlemeye başladı’’ paylaşımında bulundu. Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı Kerim Rota da ‘’Enflasyonla mücadelede çok etkili olabilecek KDV indirimleri, “hızla yükselen” enflasyon ortamında yapılınca etkinliği kayboluyor. Enflasyon KDV indirimlerinin etkisini eritirken bütçede geri dönüşü olmayan gelir kayıpları oluşuyor. Kazançlar ufak ve geçici, kayıplar kalıcı’’ açıklamasında bulundu.
‘SORUNU ÇÖZMEZ ARTIŞ HIZINI BİRKAÇ AY YAVAŞLATABİLİR’
Vergi Uzmanı Ozan Bingöl, Twitter’da yaptığı değerlendirmede mevcut ortamda tüm ürünlerde KDV sıfırlansa, diğer tüm vergileri kaldırılsa bile enflasyonu yaratan dinamikleri anlamadan enflasyon sorunun çözülemeyeceğini, sadece artış hızının bir kaç ay yavaşlatılacağını belirterek ‘’KDV indirimlerinin vatandaşın cebine yansıdığı şüpheli. Ayrıca bu KDV indirimleri nedeniyle birilerine bütçeden her yıl on milyarlarca lira KDV iadesi ödeniyor. Gelin KDV’yi tek oranlı yapalım. Böylece Hazine’nin kasasında kalacak KDV iadelerini de ihtiyaç sahiplerine dağıtalım. Bugünkü Resmî Gazete’de yer alan karar ile birlikte artık 3-4-5 yıldızlı otellerde, tatil köylerinde ve birinci sınıf lokantalarda yiyeceğimiz yemeklerde KDV oranı yüzde 18’den yüzde 8’e düşürüldü. Tek sorunumuz kaldı; o da, bu yerlerde yemek yiyebilecek geliri elde etmek’’ yorumunu yaptı.
‘BAZ ETKİSİNİN KALKMASIYLA DEZENFLASYONİST SÜREÇ BAŞLAYACAK’
Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, TCMB genel kurulunda yaptığı açıklamada ‘’Enflasyonda yakın dönemde gözlenen yükselişte; ekonomik temellerden uzak fiyatlama oluşumlarının geçici etkileri, küresel enerji, gıda ve tarımsal emtia fiyatlarındaki artışlar ile tedarik süreçlerindeki aksaklıklar gibi arz yönlü unsurlar ve talep gelişmeleri etkili olmaktadır. Son dönemde yaşanan sıcak çatışma ortamının yol açtığı enerji maliyeti artışları da önemli bir rol oynamaktadır. Sürdürülebilir fiyat istikrarı ve finansal istikrarın tesisi için atılan ve kararlılıkla sürdürülmekte olan adımlar ile birlikte, küresel barış ortamının yeniden tesis edilmesi ve enflasyonda baz etkilerinin de ortadan kalkmasıyla dezenflasyonist sürecin başlayacağını öngörmekteyiz’’ dedi.
‘SIÇRAYAN KUR VE ŞOK ZAMLAR GÖREV BAŞINDA’
Ekonomist Uğur Gürses şubat ayında yapılan KDV indiriminin etkisinin birkaç gün sürdüğüne değinerek ‘’Ben size sudan bir KDV indirimi hikayesi anlatayım; 23 TL’lik damacana 22 TL’ye indi, birkaç gün sonra 26 TL’ye çıktı. Enflasyon ve maliyet artışlarını yaratan politikayı değiştirmeyenlerin KDV indiriminden alacağı sonuç nafile olur’’ dedi. Ekonomist Fatih Özatay da sosyal medya hesanından yaptığı açıklamada ‘’Enflasyonla mücadele etmeyince... Bir seferliğine fiyatları düşürecek KDV indirimleri. Oysa savaştan önce devreye giren enflasyonu artırıcı unsurlar (sıçrayan kur+şok zamlar) görev başında. Yani, o fiyatlar yine artacak. Yeni KDV indirimleri gündeme gelecek’’ yorumunu yaptı.
‘İNDİRİM ZAMLARI ENGELLEMEZ’
Ekonomist Alaattin Aktaş sosyal medya hesabından yaptığı değerlendirmede yapılan KDV indiriminin yeni zamları engellemeyeceğini belirterek ‘’Yüzde 18 KDV ile 118 liraya satılan bir ürün, KDV yüzde 8’e çekilince 108 liraya iner. Ama bu indirim, yeni zamları engellemez. Aslolan 108 lirayı kalıcı kılabilmektir. Enflasyonla tek seferlik vergi indirimiyle mücadele edilebilse işimiz ne kolaydı! İndir vergiyi, sıfırlansın enflasyon!’’ dedi. Ekonomist Mustafa Sönmez ise ‘’Faiz sebep enflasyon sonuç diyen kafa, birkaç üründen birkaç puan KDV indiriminin enflasyonu düşüreceğini bekler, ama boşuna.4 Nisan’da TÜFE açıklandığında yüzde 70 enflasyon görürseniz şaşırmayın! Gıda KDV’si geçen ay yüzde 8’den yüzde 1’e indi de ne oldu? Yıllık gıda enflasyonu yüzde 65 şimdilik. Bakın 4 Nisan’da ne oluyor!’’ ifadelerini kullandı.
‘ENFLASYON KONTROL ALTINA ALINMAZSA BİR ETKİSİ OLMAYACAK’
CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı yeni KDV indirimlerine ilişkin,‘’Şubat’ta gıda ürünlerinde KDV yüzde 8’den yüzde 1’e düşürülmüştü. O zaman da söylemiştik; ‘Eğer enflasyonu kontrol altına alamazsanız bu indirimlerin hiçbir etkisi olmayacak’ demiştik. Şimdi bakalım gıda da KDV yüzde 1’e düşürüldü. Aradan geçen zaman içerisinde, 13,25 TL’ye satılan 1 kg’lık küp şeker 15,90 TL’ye, 68,50 TL’lik 2 litrelik ayçiçeği yağı 93,90 TL’ye çıktı. 30’lu yumurta fiyatları 38 TL’den 42 TL’ye yükseldi. Şimdi dün, çocuk bezi ve bazı temizlik ürünlerinde KDV oranının yüzde 18’den yüzde 8’e indirildiği açıklandı. Bugün fiyatlara baktık, 350 TL’ye büyük paket bir çocuk bezi fiyatı karşımıza çıktı. 350 TL fiyatındaki çocuk bezinde indirim etkisi sadece 38 TL olacak. 110 TL’ye satılan 32’li tuvalet kâğıdındaki indirim ise sadece 11 TL olacak. Ama tabii enflasyon gelecek aylarda ne olacak; yüzde 60’ları, yüzde 70’leri aşacak. Yani KDV indirimi tek başına fiyatlarla mücadelede yeterli değil. Öyle ‘enflasyon düş’ deyince enflasyon düşmüyor. İstediğiniz kadar KDV indirimi gerçekleştirin, eğer akılcı bir ekonomi politikanız yoksa bu KDV indirimleri fiyatları en fazla bir ay düşürmeye yarar” diye konuştu.
'ASGARİ ÜCRET HER AY ARTIRILMALI'
Eriyen alım gücü karşısında asgari ücrete ara zam tartışmaları devam ederken Türk-İş asgari ücretle açlık sınırı arasındaki farkın 675 TL’ye çıktığını açıkladı. Zam tartışmalarına ilişkin daha önce açıklama yapan Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay enflasyonun her ay açıklandığını belirterek ‘’Asgari ücret her ay artırılmalı’’ dedi.
Yüksek enflasyon ve TL’deki değer kaybının artmasıyla beraber alım gücünün düşmesi sonra asgari ücrete ara zam tartışmaları devam ediyor. İşçi sendikaları ara zam taleplerinde ısrarcı olurken hükümet de gerek duyulursa zam yapılabileceği açıklamasında bulundu. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (Türk-İş) Pazartesi açıkladığı açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre asgari ücret açlık sınırının 675 lira altında kaldı. Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay bu tartışmalara ilişkin daha önce yaptığı açıklamada asgari ücretin her ay artırılması gerektiğini vurgulayarak “Biz asgari ücreti Haziran ayında hiç görüşmedik. Bunun günü Aralık ayı. Aralık ayında taraflar toplanır. Biz konuyu müzakere ederiz. Aradan 4-5 gün geçti. Herkes konuşuyor. Dün bakan beye sordum. O da bunun günü Aralık ayı dedi. Şimdi resmi muhatap bakanlık, TÜRK-İŞ ve TİSK. Fiyat artışı pazarda var mı? Var. Markette var mı? Var. Kasapta var mı? Var. Domatesin, elektriğin, doğalgazın, benzinin nereye geldiğini hepimiz biliyoruz. Enflasyon her ayın başında açıklanıyor. O zaman her ayın başında enflasyon açıklandığı zaman bu enflasyon miktarını asgari ücretliye, emekliye vermek lazım” dedi. Kararı hükümetin verdiğinin altını çizen Atalay ‘’Yasada böyle bir yönetmelik yok. Ülkeyi yönetenler yasada değişiklik yapabilirler mi? Yaparlar. Biz de zevkle, keyifle o masaya Haziran ayında çağırırlarsa otururuz’’ ifadelerini kullandı.
EPDK'DAN FATURALARI YÜKSELTECEK MALİYETLERE SINIRLAMA
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), enerji ham maddelerindeki maliyet artışının faturalara yansıtılmaması için düzenleme yaptı. EPDK, kurul kararıyla elektrik üretim santralleri için “azami uzlaştırma” fiyatlarını belirledi. Kurum enerji ham maddelerindeki fiyat artışlarından tüketicinin korunmasını sağlamak amacıyla elektrik üretim santralleri için azami uzlaştırma fiyatını belirledi. EPDK’nin başlangıç olarak belirlediği azami uzlaştırma fiyatı, doğal gaz ve ithal kömür santralleri için megavatsaati 2500 lira, diğer santraller için 1200 lira olarak belirlendi. Kurumdan yapılan açıklamada, “EPDK tarafından daha önce yapılan açıklamada elektrik üretim maliyet farklılıklarının birbirine yakın seyrederken piyasada herhangi bir soruna sebep olmadığı ancak üretim kaynak maliyeti farklılıklarında yaşanan büyük artışların serbest piyasa fiyatlarında makulün üstünde artışları beraberinde getirdiği vurgulanmıştı. Haliyle bu durum sadece üreticiler açısından değil ister serbest piyasadan, isterse düzenlenen tarifeden enerji alsın bütün tüketicilerimize fiyat artışı riskini de beraberinde getiriyordu.” ifadelerine yer verildi.
