Türkiye'de gıda fiyatlarındaki akılalmaz artış yeni bir boyuta ulaştı. Geçtiğimiz ay Eskişehir'de "tanesi 10 TL'ye satılan kiraz" ile başlayan 'tane ile meyve' dönemi, Artvin'de kırılan yeni bir rekorla zirveye çıktı. Artvin halk pazarında bir adet nektarinin fiyatı tam 50 TL'den tezgaha konuldu. Fiyatları gören emekli bir vatandaş, "Pazara geldik, geziyoruz ama pazar berbat. Ben emekliyim, maaşım nispeten iyi ama 14 bin lira alanlar ne yapsın?" diyerek isyan etti.
Yaz aylarının gelmesiyle tezgahlarda bollaşması ve ucuzlaması beklenen meyve fiyatları, tam tersine cep yakmaya devam ediyor. Artan maliyetler ve zirai don felaketinin vurduğu üretim, meyveyi lüks tüketim ürünü haline getirdi.
ARTVİN PAZARINDA ŞOK: "İKİ TANE NEKTARİN 100 LİRA"
Son ve en çarpıcı örnek Artvin'de yaşandı. Merkezde kurulan halk pazarında esnaf Seydullah Kara, nektarin tezgahını göstererek durumu şöyle özetledi: "Pazarın en yüksek fiyatı nektarin. İki tane nektarin 100 lira." Esnaf, bu fiyatlar nedeniyle satışların durma noktasına geldiğini ve vatandaşın meyve alamaz hale geldiğini belirtti.
Pazarda alışveriş yapmaya çalışan emekli Erdal Kerman ise, "Çok pahalı, milletin alım gücü ortada." diyerek tepkisini dile getirdi. Bir başka emekli vatandaş ise, "Ne zammı? En düşük fiyat 150 lira. Zam vermiyorlar ama biz hala alkışlıyoruz." sözleriyle ekonomik koşullara isyan etti. Artvin pazarında nektarinin yanı sıra üzümün kilosu 150 TL, Iğdır kayısısı 100 TL ve yerli fasulye ise 70 TL'den satılıyor.
HER ŞEY '10 TL'LİK KİRAZ' İLE BAŞLAMIŞTI
"Tane ile meyve satışı" ilk olarak Haziran ayında Eskişehir'de bir pazarcının "Kiraz tanesi 10 TL" yazılı etiketiyle gündeme gelmişti. Esnaf, tadım yapanları engellemek için "espri" yaptığını söylese de, o gün kirazın kilosunun 600 TL'den satılması ve Zonguldak gibi başka şehirlerde de taneyle satışın başlaması, acı gerçeği ortaya koymuştu.
FİYATLAR NEDEN BU KADAR YÜKSEK?
Fiyatlardaki bu fahiş artışın arkasında birkaç temel neden yatıyor:
- Zirai Don Felaketi: Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı'nın da açıkladığı gibi, Mart ve Nisan aylarında yaşanan don olayı kiraz, nektarin, şeftali, kayısı gibi 16 ürünü vurdu. Bazı bölgelerde rekolte kaybı %80'e ulaştı.
- Aracı ve Market Karı: Üreticiden 40 TL'ye alınan bir ürünün, markette %1000'e varan kar marjlarıyla satılması, aradaki makasın ne kadar açık olduğunu gösteriyor.
- Artan Maliyetler: Pazarcı esnafı, mazot, kasa ve hal ücretleri gibi girdi maliyetlerindeki artışların da fiyatlara doğrudan yansıdığını belirtiyor.
