Hazine Bakanı Mehmet Şimşek’in sıcak temasları sonrasında “Yerel seçimler sonrasında Türkiye’nin varlıklarına talep çok ciddi bir şekilde artacak” açıklamasını yaptı. Bunun üzerinde döviz varlıklardan elde edilen kazanca Cumhurbaşkanına verilen yetkinin arttırılması dikkat çekti. Ekonomist Babuşcu “Yabancı yatırımcı gelmiyor. Açıklamaya göre, seçim sonrasına kadar gelmeyecek. Döviz ihtiyacı var ve büyük. Yabancı güvenmiyor sizce yerli güvenir mi?” dedi.
Türkiye’de seçimden sonra ekonomide yeni bir dönem başladı. Eski ekonomi yönetimi aynı hükümet tarafından neredeyse tamamen değiştirilirken, yönetim yeniden eski bakan Mehmet Şimşek’e verildi. Piyasaların da aslında sevdiği bir isim olan Mehmet Şimşek Hazine ve Maliye Bakanı olduktan sonra Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı da Haifze Gaye Erkan oldu. Direkt olarak temaslara başlayan Mehmet Şimşek’in ilk durağı Körfez oldu. Seçim sonrasında döviz bulmak için temaslara devam eden Şimşek, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Katar ve Suudi Arabistan’a da gitti. Her gezi sonrasında yabancı yatırımcıya dikkat çeken Şimşek, ilginin gittikçe arttığını kaydetti.
Şimşek, diğer yandan Batı yatırımlarını çekmek için de harekete geçti. Ağustos başında Şimşek ve Gaye Erkan, JP Morgan’ın İstanbul’da düzenlediği yatırımcı toplantısına katıldı ve ardından eylülde ABD’de yatırımcılarla buluştu. Şimşek’in Ocak ayında New York ve Davos’a da gidecek. Önceki gün Bloomberg haber ajansına demeç veren Şimşek, Türkiye’ye fon akışının ‘özellikle’ yerel seçimlerden sonra gerçekleşeceğini belirtti:
“Ben inanıyorum ki önümüzdeki aylarda özellikle de yerel seçimler sonrasında Türkiye’nin varlıklarına talep çok ciddi bir şekilde artacak. Yani Türkiye’ye fon akışı ciddi bir şekilde artacak.”
Bunun üzerine sosyal medya üzerinden tartışmalar başladı. Eski Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı ve ekonomist Prof. Dr. Şenol Babuşcu “Ekonomi yönetimi, son 6 ayda yabancı yatırımcı gelsin ve döviz getirsin diye Körfez ülkeleri, ABD ve Avrupa’yı dolaştı. Yabancı yatırımcı gelmiyor. Ve Mehmet Şimşek’in kendi açıklamasına göre seçim sonrasına kadar gelmeyecek. Döviz ihtiyacı var ve büyük. Bu nedenle vatandaşın elindeki dövizi TL ye geçmesi için döviz kazançlarına yüzde 40’a kadar vergi getirilmesi konusunda Cumhurbaşkanı’na yetki veriliyor. Yabancı güvenmiyor sizce yerli güvenir mi?” yorumunu yaptı.
TEK GİRİŞ KATAR’DAN
Ekonomist İris Cibre yine yabancı yatırımcılar üzerinden sosyal medya hesabı üzerinden rakam vererek şu yorumu yaptı:
“Yabancı geliyor. Hazinenin ihraç ettiği Eurobond’da yabancı payı yüzde 35. Fakat 2.5 milyar dolar Katar’a satılan sukuk düştüğünde yüzde 33. Yabancı ihraç ettiğimiz Eurobond’dan hızla çıkıyor. Son 2 senede 5 milyar dolar stok eritmiş. Katar olmasa sadece 2 ayda 2 milyar dolar eritmiş. Ülkeye şu an tek yabancı girişi Katar’dan” dedi. Seçim öncesine değinen analist Tunç Şatıroğlu da “Seçimden önce alacağınızı alın uyarımı dinleyenler kazançlı çıktı. Şimdi artık tasarruf zamanı. Mevduat faizleri de artarken mümkün olduğu kadar harcamaları kısmak lazım. Ücretler ocak ayında beklediğinizden daha az artabilir. İşten çıkartmalar olabilir. Açılmamak lazım.”
‘İLGİ ARTTI ÖNEMLİ BİR FİNANSMAN SAĞLANACAK’
Yaklaşık 1 ay önce HORASIS Global Toplantısı’nda konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, burada Türkiye ekonomisinin görünümüne ilişkin yaptığı sunumda, ekonominin makro zorlukları ve çözüme yönelik politikaları ile Türkiye’deki yatırım fırsatlarını anlattı. Türkiye’nin yüzyıllık büyüme ortalamasının yüzde 4,8, son 20 yıllık ortalamasının da yüzde 5,4 seviyesinde olduğunu belirten Şimşek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Son dönemde ülkemize yönelik yabancı yatırımcı ilgisi artmıştır. Yurt dışından önemli bir finansman imkanı sağlanacaktır. Uluslararası rezervlerde iyileşme sürmektedir. Para ve maliye politikasındaki uygulamalar önümüzdeki dönemde kapsamlı yapısal reformlarla desteklenecektir.”
‘HENÜZ ÇOK ERKEN YEREL SEÇİM VAR’
1 ay önce Londra’da Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile özel görüşmelerde bulunan uluslararası yatırımcılar, Türkiye’nin yabancı yatırımları çekme çabalarının yavaş ilerlediğini düşünüyor. Bank of America raporunda bir hedge fon yöneticisinin Türkiye’ye yeniden yatırım yapmak için henüz çok erken olduğunu belirtirken “Bakan hep doğru şeyleri söylüyor ve yatırımcılarla ilişkisi mükemmel ancak şu an ile yerel seçimler arasında düzeltme sürecinin yavaşlaması/durması söz konusu olabilir” ifadelerini kullandı. Bu yorum, diğer birçok yatırımcının mart ayındaki yerel seçimler ve politika değişikliğinin devam edip etmeyeceği konusunda dile getirdiği endişeleri yansıtıyor.
‘SİYASİ BELİRSİZLİK ORTADAN KALKTI’
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da yabancı yatırımlara geçtiğimiz günlerde değindi. Yılmaz “Hazırladığımız plan ve programlarla politika çerçevesinin netleştirildiği, öngörülebilirliğin arttığı bir ortamda uluslararası doğrudan yatırımların önümüzdeki dönemde ivme kazanmasını bekliyoruz” dedi. Özellikle katma değeri yüksek, yeşil ve dijital dönüşümü önceleyen, yüksek teknolojili, nitelikli istihdam sağlayan ve sürdürülebilirlik odaklı yatırımların Türkiye’ye çekilmesi için çalışmalarına devam edeceğini vurgulayan Yılmaz, “Mayıs seçimleri sonrası siyasi belirsizliklerin ortadan kalktığı, hazırladığımız plan ve programlarla politika çerçevesinin netleştirildiği, böylece öngörülebilirliğin arttığı bir ortamda uluslararası doğrudan yatırımların önümüzdeki dönemde ivme kazanmasını bekliyoruz” diye konuştu.
HİSSE STOKLARI DÜŞTÜ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından Haftalık Menkul Kıymet İstatistikleri yayımlandı. Buna göre, yurt dışında yerleşik kişiler, 17 Kasım haftasında net 119,5 milyon dolarlık hisse senedi ve 4,9 milyon dolarlık Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) alırken, 700 bin dolarlık Şirket Borçlanma Senedi (ŞBS) sattı. Yurt dışında yerleşik kişilerin, 10 Kasım itibarıyla 29 milyar 177,1 milyon dolar olan hisse senedi stoku, 17 Kasım’da 28 milyar 945 milyon dolara indi. Aynı dönemde yurt dışında yerleşik kişilerin DİBS stoku 1 milyar 205,9 milyon dolardan 1 milyar 186,3 milyon dolara, ŞBS stokları da 60,7 milyon dolardan 59,6 milyon dolara geriledi.
‘YATIRIMLARA DİREKT VERGİ ARTIŞI YOK OLAY SADECE YETKİ’
Ekonomi yönetimi, tasarrufçuların döviz talebini kısmak için bankalara zorunlu karşılıkları artırma gibi ek yükler getirmişti. Bu adımların ardından tasarruf sahiplerinin döviz cinsinden elde ettikleri faiz gelirlerinde vergilendirme konusunda hazırlıklar yapılıyor. 80 maddelik yasa teklifine eklenen maddeyle, dövizden elde edilen faiz gelirleri ve yabancı para fonlarından sağlanan kazançlarda uygulanan vergi oranlarının yüzde 40’a kadar artırılabilmesi için Cumhurbaşkanı’na yetki verilmesi öngörülüyor. Sosyal medyada paylaşım yapan ekonomistler değerlendirmelerde bulundu.
Beşyüzyedi hesabı ilgili maddenin uygulanmasıyla ilgili belirsizlikler ve sürecin fiili uygulamaya yansımasıyla ilgili noktalara dikkat çekerek “Bu yasalaşmadan, şimdi bile ‘1 kata kadar artırma yetkisi’ var zaten. Yetki almak ile fiilen uygulamak ayrı. Fiiliyatı takip edip yorumlayacağız günü gelince. Her tür fon vb yatırım aracına uygulanacak verginin hangi süre elde tutana, ne şekilde uygulanacağı da oldukça serbest belirlenebilecek. Yani belki 3 ay tutan ile 13 ay tutan farklılaşacak. Fiili uygulama gelsin, göreceğiz. Yüzde 15 olan bir stopaj çat diye yüzde 40 olacak diye görmemek lazım. Bu tür bir kararın yatırımcı kararlarına, döviz akımlarına, piyasada oluşacak enerji ve baskıya etkileri var; bunu herkes biliyor. MB’nin ‘yavaş adım atıyorsak etki analizlerinden!’ düsturu yine devrede olacaktır diye düşünüyorum. Böyle bir karar 2-3 milyar daha vergi toplayalım diye değil; sıcak parayı üfleyerek yiyelim diye alınacaktır…” Ekonomist İris Cibre de “Verilen vergiyi artırma oranı yetkisini borsa ve döviz ürünlerine yüzde 40 vergi geliyor diye duyuruyor gazeteler. Arkadaşlar, daha önce Cumhurbaşkanı yetkisi fonlar ve döviz ürünlerde 1 katına kadar ve borsada yüzde 15’ine kadar artırmaktı. Artırıldı mı? Hayır. Şimdi, daha ortada böyle bir artırım bilgisi yokken neden veryansın var anlamıyorum. Olay sadece yetki.”
‘ELDE DÖVİZ DEĞİL BU SEFER ALTIN TUTULUR’
Ekonomist Uğur Gürses “TL’yi enflasyona karşı yeterince korunacak hale getirmeden döviz kazançlarına ilave vergi getireyim derseniz döviz tutanları ya bankacılık sistemi dışına çıkarırsınız ya da altın tutmaya yöneltirsiniz” dedi.
