TÜİK verilerinde mutfaktaki yangın görünmüyor, hükümet ‘kuyrukları bitirdik’ diyor ama sokağın gerçeği başka... Raflarda etiketlerin günde iki kez değiştiği yetmezmiş gibi bazı marketler un, şeker, yağ gibi temel gıdalarda satışı belirli adetlerle sınırlandırdı. Vatandaş ucuz ekmek için de kuyruk oluşturdu. Vahim tablo ‘Karneyle satış günlerine dönmeye bir adım kaldı’ tepkilerine yol açtı.
İstanbul’da ekmek bir ayda üçüncü kez zamlanıp 3.5 liraya çıkınca vatandaşlar ekmeğin 1 lira 25 kuruşa satıldığı Halk Ekmek büfelerine akın etti. Oluşan uzun kuyruklar ise sosyal medyada paylaşılan görüntülere yansıdı.
‘BİZDEN ÖNCE VARDI, BİTİRDİK’ KUYRUKLARI GERİ DÖNDÜ
Hayalden öteye geçmeyen kağıt üstündeki rakamlara, hükümet kanadından gelen pozitif tablo mesajlarına rağmen bilimin üstünü çizen ‘model’le geriye gidiş artık en somut haliyle sokağa yansıyor. Cumhurbaşkanı’nın “Bizden önce kuyruklar vardı” sözleriyle eleştirdiği döneme benzer görüntüler ekmek kuyruklarıyla kadraja yansıdı. İstanbul’da vatandaşlar 1 lira 25 kuruşa ekmek alabilmek için uzun kuyruklar oluşturdu.
İKİ PAKETTEN FAZLA SÜT, 10 LİTREDEN FAZLA YAĞ YASAK
Marketlerde de geçmişteki karne uygulamasını andıran kotayla satış dönemine geçildi. Bazı zincir marketler, kurdaki artışa bağlı olarak fiyatı hızla yükselen ürünleri müşterilere sınırlı sayıda satmaya başladı. Müşterilere, 2 paketten fazla süt, 10 litreden fazla sıvı yağ almanın yasak olduğu duyuruldu. Sokağın gerçeğini ortaya koyan karar, vahameti günden güne artan ‘filedeki sıkıntıya’ acil önlem alınması gerektiğini gösterdi.
Yüksek kur ve enflasyonla beraber alım gücü düşerken, maliyetler arttı. Bu durum fiyatlamada belirsizlik yaratırken, üst üste gelen zamlar marketlerde ürün satışına sınırlama getirdi. İstanbul’da bazı zincir marketlerde yağ, süt, un, şeker ve sigarada satışları sınırlandırdı. Kotalı satış dönemi yeniden başlarken ekmeğe peş peşe gelen zamlar Halk Ekmek kuyruklarının metrelerce uzamasına neden oldu. İstanbul’da gramajı düşürülüp 3 liraya satılan ekmek fiyatı yeni zamla 3.5 TL’den satılmaya başlandı.
Türk Lirası değer kaybında rekor üstüne rekor kırarken kur ve enflasyon da artıyor. Maliyet artışı kurla beraber zirveye çıkınca peş peşe zamlar gelmeye devam ediyor. Sürekli yapılan zamlar fiyatlamada belirsizliğe neden oldu.
Fiyatlama yapamayan marketler ürün satışına sınırlama getirdi. İstanbul’da bazı zincir marketlerde fiyatı hızla yükselen ürünleri müşterilere sınırlı sayıda satmaya başladı. Marketler, temel gıda ürünleri başta olmak üzere yağ, süt, un, şeker ve sigarada satışları sınırlandırdı. İstanbul’da farklı semtlerde bulunan marketlerde süt 2 paketten satılmıyor. 2 adet 5 kilogramlık sıvı yağ almanın yasak olduğunu söyleyen Fatih’te bulunan bir market çalışanı, ‘’Yağ ve sigarada sınırlandırma var. Gerçi bugün itibarıyla sigaraya zam geldi, sınırlandırma kalktı. Mesela 5 kilogramlık yağdan 2 tane alamıyorsunuz. Amaç her müşteriye ürün satmak ve diğer müşterilere yok dememek’’ dedi.
Bazı marketlerin kendi stoklarında bulunan ürünü eritmemek ve daha sonra yüksek fiyatlara satabilmek için stok kısıtlamasına gittiğini belirten Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKONDER) Mali İşler Komisyon Başkanı Murat Bal, ‘’Bu satış kısıtlaması sayıyla oluyor. Bu durum tamamen market yönetimlerinin çalışanlarına verdiği talimatlar doğrultusunda oluyor. Market sahipleri elindeki ürünleri düşük fiyattan satmak istemiyor, çünkü zam geleceğini düşünüyor’’ ifadelerini kullandı. Bal, marketçilerin bu yaptığının açık olmasa da kapalı stokçuluk olduğunu söyledi. Öte yandan ekmek zamları sonrası birçok ilde de Halk Ekmek kuyrukları metrelerce uzadı. Geçtiğimiz hafta gramajı 210’a düşürülüp 3 liraya satılan ekmek, yeni zamla 3.5 TL’den satılmaya başlandı.
YABANCI DA ALIM KUYRUĞUNDA
TL’nin değer kaybetmesiyle birlikte Bulgar vatandaşların ilgi gösterdiği Edirne’de, ülkenin para birimi levayı bozarak 8 liraya alan Bulgarlar hem alışveriş yapıp hem de kendilerine göre uygun otellerde konaklıyor. Bulgaristan’dan alışveriş için gelenlerin sayısı her geçen gün artarken sınır kapısında da kuyruklar oluştu. Edirne’nin yanı sıra Gürcistan’ın para birimi Lari 4.5 TL’ye dayanınca Gürcistanlı’lar Artvin’e, İranlı’lar bavullarla Van’a akın etti.
‘DUTY FREE AK PARTİ İKTİDARINA NASİP OLDU’
Marketlerde kotalı satış yapılmasını sosyal medya hesabından değerlendiren Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Mente, ‘’Marketleri duty free gibi sınırlı satış yapılan yerler haline getirmek de AK Parti iktidarına nasip oldu. İstanbul’da bazı marketlerde yağ, süt, un, şeker ve sigarada satışlar sınırlandırıldı’’ dedi. Gelecek Partisi Kurucular Kurulu Üyesi Abdullah Başcı da oluşan halk ekmek kuyruklarını paylaşarak ‘’Bahçelievler’in merkezinde soğuk havada vatandaş ucuz ekmek kuyruğunda. İnsanlar aç geçim derdine düştü. Milletin ahı götürür şahı’’ ifadelerini kullandı.
