Alman ekonomisi için 2023 yılı bir kriz yılı olmasa da bir durgunluk yılı olarak tarihe geçecek. Ekonomi bu yıl yüzde 0,4 oranında küçülecek. Ekonomistler bu durgunluğu 13 ana nedene bağlıyor.
KARAR
Alman ekonomistler Almanya’nın yaşadığı ekonomik durgunluğun nedenlerini tartışıyor. Durgunluğun nedenleri sadece ekonomik değil, sosyal ve global etkenler de var. Frankfurter Allgemeine Zeitung gazetesi Alman ekonomisinin sorunlarını 13 ana başlıkta değerlendirdi.
1. Globalleşmenin yavaşlaması: Alman ekonomisinin ana ihracat kalemi iş makinaları ve otomobil. Almanlar yurt dışına sattıkları iş makinaları ile üretilen ürünleri ithal edip bir ekonomik döngü oluşturmuştu. Almanya global ekonomiye en bağımlı ülke. Ve globalleşme yıllardır yavaşlıyor ve geriliyor. Bunun nedeni sadece Ukrayna savaşı ve Çin’le yaşanan rekabet değil. Global ticaret finans krizinden beri aynı zamanda yavaşlama trendine girdi.
2. Enerji fiyatları arttı: Bunun da yegane nedeni Rusya’dan artık enerji ithalatının durması değil. Almanya zaten enerjinin ucuz elde edildiği bir ülke değildi. Klasik enerji kaynaklarından örneğin gaz, kömür ve atom santralleri gibi vazgeçilirken, alternatifler henüz tam oluşturulmadı. İklim koruması için alınan tedbirler de enerji fiyatların arttırıyor. Alman Zanaatkarlar Odası Başkanı Jörg Dietrich yaşanan bu açmazı şu sözlerle değerlendiriyor “Bu hesap tutmaz’’
3. Dış yatırımlar iyice azaldı: Almanya geçtiğimiz yıl yurt dışında 130 milyar euroluk yatırım yaptı. Ancak Almanya’ya gelen dış yatırımların miktarı 10 milyar euro ile sınırlıydı. Bu mesafe hiçbir zaman bu denli yüksek olmamıştı. Gelmeyen yatırımlar işsizliğe hatta bazı sanayi bölgelerinin kapanmasına yol açıyor.
4. Elektro otomobiller çok pahalı: Otomobil sektörü Almanya’nın en önemli ihracat kalemi. Sektör gittikçe daha fazla elektro otomobil üretiyor. Ancak fiyatlar çok pahalı ve dünya ile rekabet etme gücüne sahip değil. Volkswagen tarafından üretilen mini otomobil E-Up’ın fiyatı 27 bin euro. Buna rağmen başarılı olamadı ve üretimi bu yıl sonunda son bulacak.
5. Yeni branşlar yaratılamıyor : Bazı branşlar zamanla anlamını kaybediyor. Yeni branşlar ve şirketlerle bu değişimin ikame edilmesi gerekiyor. Ancak yeni branşlar ve şirketler Almanya’da yok denecek kadar az. Alman borsası DAX’da işlem gören şirketlerin ortalama yaşı 88. DAX’a yeni giren 4 şirket de eski şirketlerin parçalanmasından doğdu.
6. Almanlar yeni tekniklere açık değil : Mühendisleri ile dünyaca ünü olan Almanya, yeni teknolojileri kurup geliştirme konusunda çekimser. Örneğin internet alt yapısı dünyadaki öncü ülkeler arasında yer almıyor. Bunun yerine sürekli yeni kurallar ve yasalar uygulayan Almanya, yeniliklerin önünü tıkıyor. Yani teknoloji ve yenilik tutkusu eksik.
7. Otoyollar, tren yolları ve dijital alt yapı yeterli değil : İnanması belki biraz güç ama Almanya’nın alt yapı yatırımları yetersiz. En azında dünyanın en iddialı ekonomisi ülkesi olarak yeterli alt yapıya sahip değil. Son yıllarda iyice gerileyen alt yapı yatırımlarının artması gerekiyor. Özellikle taşıma, enerji ve iletişim alanlarında.
8. Ağır bürokrasi yavaşlatıyor: Sıradan bir tren güzergahının inşa edilmesi bile 25 yılı buluyor. Çünkü ağır bir bürokrasi var. Eğer bu değişmezse Almanya’da şimdi planlanan tren güzergahları ancak 2048 yılında bitecek. Bir enerji parkının inşa edilebilmesi için yüzlerce mercinin onay vermesi gerekiyor. Alman Norm Kontrol Dairesi yaptığı açıklamada bürokrasi masraflarının bir yılda 18 milyar eurodan 27 milyar euroya çıktığını açıkladı.
9. İş gücü yeterli değil : Yukarıda anlatılan sorunların yanında bir de yeterli işçi eksikliği sorunu var. Eksiklik sadece uzman personel eksikliği değil, kalifikasyon gerekmeyen işler için de işçi bulunamıyor. Almanya’da en çok bebeğin doğduğu yıllarda doğanlar gelecek yıl 60 yaşında olacak. Çalışan açığı gittikçe daha da artacak.
10. Göç sağlıklı yönetilemiyor: Göçmenle Alman ekonomisinin en önemli istikrar faktörü. Geçtiğimiz 8 yıl içinde Almanya’daki yeni iş istihdamının yüzde 60’ı yabancılar (çoğu Avrupalı) tarafından dolduruldu. Ancak Almanya’nın gerçekte ihtiyaç duyduğu miktarda göçmenin gelmesi, organize edilmesi çok güç boyutlarda. Almanya’nın işçi açığını kapatabilmesi için her yıl 400 bin yeni çalışanın gelmesi gerekiyor ki bu aileleri ile 1 milyon kişi anlamına geliyor. Bu kadar kişinin topluma ve piyasa entegre edilmesi mümkün değil. Almanya henüz mevcut göçmen ve mültecileri entegre etmeyi başarabilmiş değil.
11- Konut sayısı yetersiz: Yeni gelen göçmenler bir yana ülkede olanlar için de konut sayısı yeterli değil. Özellikle büyük kentlerde. Hükümet her yıl 400 bin yeni konut yapma projesini gerçekleştiremediği için bundan vazgeçti.
12- Almanlar artık üşengeç : Çalışkanlıkları ile dünyaya nam salmış Almanlar artık çalışmaktan kaçınan üşengeç bir halk oldu. Çalışan sayısı azalması ve iş imkanlarının artmasına rağmen Almanlar daha az çalışmak istiyor. Özellikle genç jenerasyon çalışma saatlerinin düşmesini talep ediyor. Toplumda çalışma ve üretme tutkusu gittikçe azalıyor.
13- Okulların kalitesi düşüyor : Son Pisa araştırması Alman okullarındaki kalitenin düştüğünü gösteriyor. Ancak eğitim kalitesindeki düşüş trendi 2010 yılından itibaren başlamıştı. An itibarıyla eğitimin kalite düzeyin Pisa 2001 sonuçlarının altında. Pisa kalitesinin düşmesinin en büyük nedenlerinden biri de göçmenler ve eğitimin önemini henüz kavrayamayan göçmen kökenli aileler.
