İber Yarımadası'ndaki son Müslüman devleti olarak bilinen, 13. ve 15. yüzyıllar arasında var olan Gırnata Emirliği'nin başkenti Granada'da (eski adıyla Gırnata) Katolik Krallar döneminde (1474-1516) ortadan kaldırılan Müslüman tarihinin izleri günümüzde aranıyor.
Endülüs İslam medeniyetine ait araştırmalar yapan arkeolog Dr. Amjad Suliman, AA muhabirine verdiği demeçte, Granada antik kent merkezinde, "Bab al-Fukhareen" (Çömlekçiler Mahallesi) olarak bilinen bölgedeki bir binanın zemininde yaklaşık 1,5 aydır yürüttükleri kazılarda kentteki 8 Müslüman mezarlığından birini ortaya çıkardıklarını söyledi.
Realejo adıyla bilinen Granada'nın bu tarihi bölgesinde, kentteki 8 Müslüman mezarlığından 3'ünün bulunduğunu aktaran Suliman, ortaya çıkardıkları Çömlekçiler Mezarlığı'nda şimdiye kadar 40'tan fazla Müslüman'a ait kalıntılar bulduklarını, bu küçük alanda toplamda 150 kadar Müslüman'ın gömülü olduğunu tahmin ettiklerini belirtti.
Suliman, "Granada, Endülüs topraklarında Müslümanların son sığınak yeriydi ve burada ortaya çıkartılan antik mezarlardaki gömü yoğunluğu bize o dönemde yaşayan Müslümanların sayısının ne kadar fazla olduğunu gösteriyor." dedi.
Bulunan insan kalıntılarının gömülme şekline, etrafındaki eşyalara bakarak Müslümanlara ait olduğunu anladıklarını belirten Suliman, küçük bir alanda yapılan kazılarda, yerin altında üç mezar tabakasına ulaştıklarını, aynı zamanda üzerlerinde Arapça yazılar olan, El Hamra Sarayı'ndakilere benzer çok sayıda çanak, çömlek parçaları bulduklarını dile getirdi.
Endülüs bölgesinde 1995'ten bu yana çıkarılan yasalarla, yapılan her inşaatta ve restorasyonda arkeologlarla çalışma zorunluluğu olduğunu hatırlatan Suliman, "Geçmişte inşaat çalışmalarında bulunan insan kalıntıları ya tekrar toprağa gömülüp üzerine inşaat yapılıyordu ya da çöpe atılıyordu. Özellikle son 20 yıldır bu işler çok daha düzenli ve kontrollü yapılıyor. Bu zamana kadar yapılan kazılarda sadece belgelendirilmiş olanları hesapladığımızda 10 binden fazla Müslüman'a ait kalıntılar çıkartıldı." değerlendirmesinde bulundu.
Binaların veya arsaların zeminlerinden çıkartılan kalıntılar, antropolojik analizlerden sonra günümüzde kullanılan bölgedeki Müslüman mezarlıklarına defnediliyor.
Granada'da günümüzde, büyük çoğunluğunu göçmenlerin oluşturduğu yaklaşık 40 bin kadar Müslüman yaşıyor.
