Tedbirsiz normalleşme Türkiye’yi bir ay içinde ‘her gün rekor’ tablosuna taşıdı... Gidişat daha sıkı önlemi gerektiriyorken 2 Mart’ta açılma havası başladı. Kalabalık kongreler, lokantalar salgın zincirini besledi. Günlük 50 bin pozitifle Türkiye küresel listede ilk dörde girdi. Aşıda tedarik sıkıntısının sürdüğü, yoğun bakımların dolduğu dönüm noktasında yeni pikin frenlenebilmesi için acil ve sonuç odaklı adımların atılması gerekiyor.
Kademeli normalleşme salgını tetikledi. 1 Mart’ta 9 bin olan vaka sayısı 6 Nisan’da 49 bine dün ise 54 bine ulaştı. Korkunç artışla dünyadaki her 100 pozitiften 8’i Türkiye’de tespit edildi. Mutasyon etkisiyle yaşanan artışla Avrupa kapandı.
Türkiye’de adım atılmadığı gibi tırmanış haritaya yansıtılmadı. Kongreler doldu, halı sahalar açıldı. ‘Ramazan’da karantina’ çağrıları karşısında yalnızca cumartesi yasağının geri getirilmesi yeterli görüldü.
DAHA FAZLA VAKİT KAYBETMEDEN 28 GÜN KAPANMA ŞART
Tehlike yadsınamaz boyuta ulaşınca da evde teravih kararı alındı. Uzmanlar “Test sayıları artarsa vakalar katlanır” uyarısında bulundu. Yoğun bakımlarda kritik sınıra ulaşıldı.
İstanbul Tabip Odası “Kademeli normalleşme fiyaskoyla bitti. Sosyal destek sağlanarak 28 gün tam kapanma gerekli” açıklaması yaaptı. Prof. Dr. Mustafa Sünbül “4 haftalık kapanma yangını bir miktar söndürebilir. Mevcut duruma bir çözüm gerekiyor” dedi.
YÜZ VAKADAN 8’İ TÜRKİYE’DE
GÖZ GÖRE GÖRE GELDİĞİMİZ YER
Aşılamanın yavaş ilerlemesi, sosyal hareketlilik ve rehavet ile birlikte vakalarda pik yapan Türkiye dünyada dördüncü sıraya yükseldi. Her 100 vakanın 8’inin olduğu ülke haline geldi. Hastaneler ile yoğun bakımlar alarm vermeye başladı.
Uzmanlar mevcut kısıtlamaların sorunu çözemeyeceğini vurgulayarak 4 haftalık kapanmanın şart olduğunu belirtti. ‘Yeni tedbirler gerek’ çağrısı yaparak yapılması gerekenleri sıraladı: Aşılama hızlanmalı. Tam kapanma olmalı. Test sayısı artırılmalı. Toplu organizasyonlar yasaklanmalı.
Türkiye’de 2 Mart’ta başlayan kontrollü normalleşme ve ardından gelen rehavet ile sosyal dolaşımın artmasıyla vaka sayısında yükselmeye neden oldu.
Uzmanların AVM’ler kapanmalı, spor salonları ve yüzme havuzları açılmamalı, test sayısı artmalı, aşı çalışmaları hızlandırılmalı uyarıları tam olarak yerine getirilmeyince vaka sayısı 50 bini aştı. Türkiye günlük vaka sayısında dünyada Hindistan, Brezilya ve ABD’den sonra dördüncü sıraya yerleşti. Günlük ölüm sayısında da vakalarla paralellik yaşandı.
Uzmanlardan “Bu gidişle yoğun bakımlarda yer kalmayacak” uyarıları yapılmaya başlandı. Göz göre göre gelen alarm verici tablo yeni ve daha radikal önlemlerin alınması gerektiğini ortaya koydu.
YOĞUN BAKIMLAR ALARM VERİYOR
Türk Yoğun Bakım Derneği Başkanı Prof. Dr. İsmail Cinel, yaptığı açıklamada “Artış ivmesi son 15 günde çok fazla. Bu ivme ile gidersek herkes yer aramaya başlayacak” ifadelerini kullandı. “Acil değilse hastaneye gelmeyin” uyarısı yapan Cinel “Beş dakikada bulaşan virüs bir dakikada bulaşır hale geldi” dedi. Cinel vaka artışının sürmesi durumunda 10 gün içinde yoğun bakımlarda yer kalmayacağını söyledi.
BU TEDBİRLER SORUNU ÇÖZEMEZ
İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Erk, yalnızca aşılama ya da yalnızca sokağa çıkma kısıtlamalarıyla vaka sayısının kontrol altına alınamayacağını vurguluyor: “Türkiye’de alınmakta olan mevcut önlemlerle bu iş kesin olarak çözülemez. Türkiye dünya sıralamasında giderek en ön sıralara tırmanmaya devam eder. Günlük 240 bin civarında test yapılıyor, buna rağmen vaka sayısı 40 binin üzerinde. 500 bin test yapılsa vaka sayıları 80-90 bin olur.”
Tam kapanmanın gerekli olduğunu belirten Erk, vaka sayılarının kontrol altına alınması için dört başlıkta adım atılması gerektiği görüşünde: “Aşılama hızlanmalı. Tam kapanma sağlanmalı. Test sayısı artırılmalı. Toplu organizasyonlar yasaklanmalı.”
TERAVİH KARARI GENÇ KALINMIŞ
Sırbistan ve Şili’de aşılamanın yoğun olduğunu ancak kapanma uygulanmadığı için vaka sayılarının yüksek kaldığını belirten Erk, İsrail ve İngiltere gibi örneklerin takip edilerek hem aşılamanın hem de kapanmanın birlikte uygulanması gerektiğini kaydetti.
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın teravih namazlarına ilişkin ‘Evde kılınmalı’ kararının da olumlu bir adım olduğunu söyleyen Erk “İbadethaneler açık olduğu sürece Türkiye’de pandemi sorunu tam olarak çözülemez. Bu geç kalmış ama olumlu bir adım. Her türlü toplantının mutlaka sınırlandırılması gerekiyor” yorumu yaptı.
ŞU AN ORTAM ADETA YANGIN YERİ
Nüfusa oranla en çok vakanın görüldüğü Samsun, Çanakkale gibi kentlerden hekimler de ek önlemlerin alınması gerektiğini vurguluyor. Sağlık Bakanlığı’nın güncel haritasında 5 haftadır nüfusa oranla en çok vakanın görüldüğü Samsun’da vaka artışı sürüyor.
Kentte 20-26 Mart tarihleri arasında 100 bin kişide 586 olan vaka sayısı, bir sonraki hafta 678’ye çıktı. İstanbul Tabip Odası, kentte Kovid-19 vaka sayısının 6 haftada 10 kat arttığını açıkladı. İstanbul’da haftalık vaka sayısı, 27 Mart - 2 Nisan tarihleri arasında 100 bin kişide 591 vaka seviyesinde.
Tabloyu değerlendiren Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Sünbül “İki haftalık veya dört haftalık tam kapanma belki bu yangını bir miktar söndürebilir. Şu an ortam adeta yangın yeri gibi, o nedenle buna bir çözüm gerekiyor” dedi ve ekledi: “Bu vaka artışının hastanelere yansımaları da son derece olumsuz, artık yatak bulmakta bile zorluk çekiyoruz. Cenazeler, düğünler, nişanlar, mevlitler ve aile içi ziyaretleri bir süre tamamen kaldırmak gerekiyor. Aksi takdirde bunun önünü almak çok zor. Bu salgını önlemek için mevcut önlemler artık yeterli değil.”
SEYEHAT KISITLAMASINI GELMELİ
Onsekiz Mart Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alper Şener, yaptığı açıklamada, tam kapanmanın değerlendirilmesi gerektiğini savundu: “Özellikle tam kapanmayı her zaman düşünmek, değerlendirmek lazım.
Çünkü olgu sayısındaki bu artış devam ettiği sürece hastanelerde ve yoğun bakımlarda yer bulamayacağız. Sağlık personelinin bu işe yetişmesi ciddi anlamda sorun yaratacak. Geçmişte yaptığımız gibi belirli zaman dilimleri içerisinde tam kapanmayı, şehirler arasındaki trafiğin kapanması dahil olmak üzere düşünmek ve gündeme almak gerekiyor.”
İTO’DAN BEŞ ACİL ÖNLEM TALEBİ
Kontrolden çıkan durumu değerlendiren İstanbul Tabip Odası da artan vaka sayılarına karşı alınması gereken acil 5 tedbiri duyurdu.
Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Rukiye Eker Ömeroğlu “Yaygın test yapılmalı ve aşılama hızlandırılmalı. 28 günlük tam kapanma uygulanmalı. Filyasyon ve izolasyon çalışmaları sistematik hale getirilmeli. Kamuya ait binalarda kamu çalışanlarından oluşan eksiksiz bir ekiple birinci basamak sağlık örgütlenmesi hayata geçirilmeli. Salgınla ilgili bütün veriler paylaşılmalı” dedi.
Örnekoğlu ayrıca 28 gün tam kapanmanın olması gerektiğini de vurguladı. Kötüleşen virüs tablosunun kontrol altına alınması için İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve İzmir Büyükşehir Belediyeleri bilimsel dayanışma kurulları da “4 haftalık kapanma şart” çağrısı yaptı.
ZORLU COĞRAFYADA YETERSIZ AŞILAMA
Sağlık ekipleri yetersiz de olsa Anadolu’nun zorlu coğrafyasında aşılama çalışmalarına devam ediyor. Van’ın Çatak ilçesinde sağlık ekipleri, kent merkezine 83 kilometre mesafedeki dağlarla çevrili köylerde risk grubundaki yaşlıları aşılıyor.
BEYAZ ÖNLÜKLE FARKINDALIK YÜRÜYÜŞÜ
‘Çok yüksek riskli’ kategorisinde yer alan Kocaeli’nde İl Sağlık Müdürü Yüksel Pehlivan ve beraberindeki sağlık çalışanları, vaka sayılarının katlanarak arttığı kentte, kafe ve restoranları tek tek gezerek uyarılarda bulundu. Pehlivan ve yanındaki sağlık çalışanlar, vaka sayılarının 3,5 kattan fazla arttığı ilin en işlek cadde ve sokaklarındaki kafe ve restoranlarda incelemeler yaparak önlemlere uyulması çağrısında bulundu.
Amaçlarının vatandaşlarda farkındalık oluşturmak olduğunu belirten Pehlevan “Bu sadece sağlık personelinin mücadelesi ile kazanılacak bir savaş değil. Bütün vatandaşlarımızın bu kurallara uymasını istiyoruz” dedi.
Yüksel Pehlevan ve beraberindeki beyaz önlüklü sağlık çalışanları, denetlemeler esnasında ellerinde, maske, mesafe ve temizlik konularında uyarı yazılarının bulunduğu dövizleri cadde ve sokaklarda dağıtarak farkındalık yürüşü de gerçekleştirdiler.
HAYALET VAKALARLA POZİTİF SAYISI 100 BİNE DAYANACAK
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı ve Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği üyesi Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, koronavirüs salgınında son dönemlerde vaka sayılarının artmasının normal olduğunu söyledi.
Ertuğrul “Mart ayının başından beri bir serbestleşme yaşadık. Ve bu serbestleşmeyle beraber İngiltere varyantının da toplumda hakim suş haline gelmesi olgu sayılarımızı artırmaya başladı. Ne yapılması gerektiğine gelince çok acil bir tam kapanmaya doğru gidilmesi gerekiyor. Bu kapanma sırasında olabildiğince çok aşının yapılmalı. Bunun olması için de hükümetin bir an önce bir karar alması gerekiyor. Serbestleşmeyle olgu sayıları daha da artacaktır. Vakalar günlük olarak 50-55 hatta 60 bine doğru gideceğini de görürüz eğer bir kapanma gerçekleşmezse, kısıtlamalar gerçekleşmezse” dedi.
Ertuğrul, vakaların daha da artacağına dikkati çekerek “Aslına bakarsanız bu bizim tespit edebildiğimiz sayı. Yani asemptomatik olanlar toplumda dolaşmaya devam ediyorlar ve biz onları tespit edemiyoruz. Olgu sayılarının 60 binleri göreceğini söyledim zaten. Belki de daha da yukarıya çıkar bir tam kısıtlamaya girmezsek eğer. Asemptomatiklerle beraber bu olgu sayılarının 80-100 bine kadar dayanacağını görebiliriz ve öngörebiliriz. Bizim bir an önce bir tam kapanma gerçekleştirmememiz durumunda ramazan bizim için gerçekten kötü geçecek demektir” diye konuştu.
Öte yandan, Sağlık Bakanlığı, son 24 saatte 302 bin 108 koronavirüs testi yapıldığını ve 54 bin 740 kişinin testi pozitif çıktığını, 276 kişinin de hayatını kaybettiğini açıkladı.
AŞI OLAN ‘SALGIN BİTTİ’ REHAVETİNE KAPILIYOR
Türkiye’de en fazla vakanın olduğu Samsun’da, alınan önlemlere rağmen pozitiflerin artışı sürüyor. İngiliz mutasyonunun çok hızlı yayıldığını ifade eden İl Sağlık Müdürü Muhammet Ali Oruç, “Geçtiğimiz yıla oranla virüsün bulaş ve yayılım hızının iki kat arttığını görüyoruz” dedi.
Mutasyonun artması sebebiyle vakaların artığına değinen Oruç “5 haftalık artışa baktığımızda şu an artış ivmesinin biraz yavaşladı. Azalmaya başlamadık ama artış hızımız azaldı. Önümüzdeki günlerde tedbirlere daha fazla riayet ederek bu artışın iyice azalacağını ve maviye döneceğimizi söyleyebilirim.
Sahada gördüğümüz bir başka konu ise; aşıyı yapar yapmaz bir rehavet ortamı oluşuyor. Sanki bir kişiye aşı yapıldı, pandemi bitti, bulaş bitti gibi bir rehavet görüyorum. Biz vatandaşların belli bir kısmını aşılamadan, bağışıklık kazandırmadan bu iş bitmiş değil. Son bireyimiz aşılanana kadar önlemlere riayet etmemiz lazım” diye konuştu.
ÖĞRETMEN BEKLERKEN FUTBOLCUYA AŞI ÇIKTI
TFF Başkanı Nihat Özdemir, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ile yaptığı görüşme sonrasında futbolcuların da aşı kapsamına alındığını duyurdu. Koron avakalarındaki rekor artış futbol dünyasını da olumsuz etkilemeye başlayınca TFF Sağlık Bakanlığı ile masaya oturdu.
Özellikle Milli Takım arasında bir çok futbolcuda pozitif vakaya rastlanması aşı konusunda da önemli gelişmeler yaşanmasına neden oldu.
TFF Başkanı Özdemir; konuyu detaylı olarak ele aldıkların, devletin ilgili kurumlarıyla temasa geçtiklerini ve Bakan Koca ile görüşerek futbolcuların aşılama kapsamına alındığını açıkladı. Özdemir, ayrıca aşı çalışmalarının hemen başladığını da belirtti.
Özdemir’in açıklamaları sonrası TFF ve Kulüpler Birliği Vakfı bir araya geldi. Kulüpler Birliği Vakfının Maslak’taki merkezinde gerçekleştirilen toplantının ardından Trabzonspor Kulübü Başkanı Ahmet Ağaoğlu, alt liglerden başlayarak en üst liglere kadar tüm futbol takımlarına, personellerine, teknik ekip ve hakemlere 1 ay içinde aşı yapılacağını söyledi.
Öğretmenler aşı beklerken futbolculara öncelik tanınması sosyal medyada tepkilere neden oldu. “Futbolcuların neden önceliği var” denildi.
