Dünya Esnaf ve Sanatkârlar Derneği/ Ahi Enstitüsü tarafından yürütülen, İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü’nün desteklediği “Anadolu’nun Ahisiyiz, Türkiye’nin Ailesiyiz” projesi kapsamında deprem bölgesindeki esnafın sorunlarına ilişkin çevrimiçi bir toplantı düzenlendi. Gazeteci-yazar Fehmi Çalmuk’un moderatörlüğünü yaptığı toplantıya Hatay Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Aziz Fatih Yılmaz ile Adıyaman Madeni Sanatkârlar Esnaf Odası Başkanı Mahmut Yücel katıldı. Her iki başkan da, depremden bu yana geçen süreye rağmen ticari hayatın hâlâ normalleşmediğini, esnafın ciddi bir mali baskı altında olduğunu ve toparlanmanın çok uzun zaman alacağını belirtti.
Hatay’da ticaretin merkezini oluşturan Antakya ilçesinin büyük ölçüde yıkıldığı, esnafın hâlâ prefabrik çarşılarda faaliyet gösterdiği, kalıcı iş yerlerine taşınmanın ise 2026’dan önce mümkün görülmediği ifade edildi. Adıyaman’da ise hem altyapının eksikliği hem de üstyapının ciddi oranda zarar görmüş olması nedeniyle toparlanmanın en az 7-8 yıl süreceği öngörülüyor.
VERGİ, PRİM VE KREDİ ÖDEMELERİ ESNAFI ZORLUYOR
Esnafın yüksek vergi yükü, sigorta ve Bağkur primleri karşısında zorlandığı, Hatay’da 9 bin civarında esnafın kullandığı KOSGEB ve Esnaf Kefalet kredilerinin geri ödemelerinin başladığı, Adıyaman’da ise 350 bin TL kredi kullanan esnafın dokuz ayda 116 bin TL’yi aşan taksitlerle karşılaştığı aktarıldı. Elektrik faturalarının da kayıp-kaçak bedellerinin yansıtılması nedeniyle yüksek geldiği ifade edildi.
DENETİMLER VE GÖÇ TİCARET HACMİNİ DÜŞÜRÜYOR
Adıyaman’da, sanayi sitesinde deprem bölgesinde olunmasına rağmen her gün maliye denetimleri yapıldığı ve bu denetimlerde özellikle basit usuldeki esnafa ceza kesildiği belirtildi. Göç eden esnafın geri dönmemesi, ticaret hacmini olumsuz etkiliyor. Artan maliyetler nedeniyle birçok esnafın işçi çıkardığı ya da işletmesini tamamen kapatmaya yöneldiği, Adıyaman’da ev kiralarının 20 bin TL seviyesinden başladığı bilgisi paylaşıldı.
EMEKLİLİK SİSTEMİ VE MAAŞ EŞİTSİZLİĞİ TEPKİ ÇEKİYOR
Bağkur emekli maaşlarının düşüklüğü de dikkat çekti. Devlet memurlarına kıyasla daha az maaş alan esnaf emeklilerinin, ödedikleri yüksek primlere rağmen düşük gelirle yaşamaya çalıştıkları belirtildi. Sistemde yüksek prim ödeyenin daha düşük maaş aldığına dikkat çekilerek, bu durumun düzeltilmesi gerektiği ifade edildi.
ESNAFIN BEKLENTİSİ: YAPILANDIRMA, DESTEK VE VERGİ KOLAYLIĞI
Toplantıda, esnafın üzerindeki mali yükün hafifletilmesi ve toparlanma sürecinin desteklenmesi amacıyla bazı talepler dile getirildi. Basit usul vergilendirmenin devamının bir tercih değil zorunluluk olduğu, gerçek usule geçişin pek çok işletmenin kapanmasına yol açabileceği belirtildi. Borçların faizsiz ve uzun vadeli yapılandırılması gerektiği, mevcut ödeme koşullarının esnaf için karşılanamaz durumda olduğu ifade edildi. Ayrıca, deprem bölgesine özgü vergi ve elektrik tarifeleri içeren özel bir ekonomik destek paketinin hazırlanması istendi.
Krediye erişimde yaşanan güçlükler, özellikle Esnaf Kefalet Kooperatifleri aracılığıyla verilen kredilerdeki bekleme süreleri de toplantının gündemindeydi. Akaryakıt maliyetinin düşürülmesi için KDV ve ÖTV indirimi yapılması talep edildi. Cumhurbaşkanı’nın seçim öncesinde verdiği “vergisiz araç” vaadinin hatırlatıldığı toplantıda, bu sözün yerine getirilmesi beklentisi dile getirildi.
HATAY’DA FUARLA EKONOMİYE CAN SUYU ARAYIŞI
Hatay Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Aziz Fatih Yılmaz, 24-30 Kasım tarihlerinde Hatay’da deprem sonrası düzenlenecek ilk mobilya fuarının dördüncüsünün Expo alanında yapılacağını duyurdu. Bu fuarın şehrin ekonomisine ve esnafın yeniden ayağa kalkmasına katkı sağlayacağına inandıklarını söyledi.
