Afganistan’da tahliye kaosu sürerken ABD kendileri için çalışanların Türkiye’ye gidebileceğini açıkladı. Ardından AB, geçişlerin önlenmesinde Ankara’nın rol oynayacağını belirtti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Boris Johnson ve AB Konseyi Başkanı Michel ile telefon trafiği sonrası İngiltere Savunma Bakanlığı yetkililerinin Türkiye’de ‘mülteci merkezleri’ kurulacağını işaret ettiği ileri sürüldü. Guardian gazetesi de benzer planın varlığına yer verdi. Dışişleri Bakanlığı iddiaları yalanladı. Ancak ardı ardına gelen çıkışlar soru işaretlerine yol açtı.
Bu cüretin nedeni mutabakat mı
KILIÇDAROĞLU: Erdoğan ‘Anlaşma yapmadım” dediğin ülkeler Türkiye’nin fikrini alma ihtiyacı dahi duymadan bunları söyleyebilecek hale mi geldi? Yoksa anlaşma yaptın diye mi bu kadar cüretkârlar? (İngiltere’ye) Sizin sorumsuzluğunuzun ceremesini halkımız mahallesinde çekmeyecek.
Türk halkının iradesine aykırı
AKŞENER: Koltuğu kurtarmak için şimdi de İngilizlerin mi taşeronu oluyorsun Sayın Erdoğan? (İngiltere Başbakanı’nı etiketleyerek) Mültecilerle ilgili bu tür anlaşmalar Türk halkının iradesine aykırı ve bizim açımızdan da meşru değil. Erdoğan gidince bu tür kamplara izin vermeyeceğiz.
Egemenlik hakkı ihlal ediliyor
DAVUTOĞLU: Türkiye, İngiltere’nin parçası değil. Bu açık şekilde Türkiye’nin egemenlik haklarının ihlali.
Artık başka ülkeler Türkiye’ye inisiyatif kullanır hale gelmişse bu zelil bir diplomasidir. Afganistan’da Batı’yla iş birliği yapanların sığınacağı ülke Türkiye değil. Bunu hangi yolla yaparlarsa yapsınlar.
‘İNGİLTERE TÜRKİYE’DE MÜLTECİ MERKEZİ KURMAK İSTİYOR’ İDDİASI
Avrupa’dan Türkiye’ye rol biçen açıklamalara yenisi eklendi. Londra’nın, Türkiye’de bir ‘mülteci merkezi’ kurmak istediği İngiliz basınında yer aldı. Ankara iddiayı yalanladı. Muhalefet liderleri, iktidara tepkili. KILIÇDAROĞLU: Anlaşma yaptın diye mi bu kadar cüretkârlar. AKŞENER: Koltuğu kurtarmak için İngilizlerin mi taşeronu oluyorsun.
DAVUTOĞLU: Bu açık bir şekilde Türkiye’nin egemenlik haklarını ihlaldir.
BU CÜRET NEREDEN GELİYOR
Afganistan’ın beklenmedik bir hızda Taliban’ın eline geçmesi Batı’ya dönük göç baskısını artırdı. Avrupa’dan bir aylık süreçte gelen açıklamalar bu konuda Türkiye’ye bir rol biçilmeye çalışıldığını ortaya koydu. Almanya Başbakanı Angela Merkel, 22 Temmuz’da Türkiye’ye sığınmacılar konusundaki rolü dolayısıyla övgülerde bulunurken “Türkiye ile mülteci anlaşmasının devam etmesini umuyorum” dedi. Dört gün sonra Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz, Afgan mülteciler açısından Türkiye’nin daha doğru bir yer olduğunu ileri sürdü. Kabil’in düşmesinin ardından 18 Ağustos’ta Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Afganların Avrupa’ya gelişlerinin önlenmesinde Türkiye’nin ‘çok önemli rol oynayacağını’ söyledi. Söz konusu açıklamalar muhalefetin tepkisine yol açarken Brüksel’deki Erdoğan-Biden görüşmesinin içeriği ile zirvede resmi görevli bir tercümanın bulunmaması göçmenler konusunda yeni bir anlaşmanın yapılıp yapılmadığına dair kuşkuları artırdı. Başkentler, Kabil Havalimanı’ndan tahliye operasyonlarına devam ederken İngiliz basınında yer alan bir iddia ‘yeni göçmen anlaşması’ tartışmasını büyüttü.
İngiliz Savunma Bakanı Ben Wallace, Mail on Sunday gazetesinde önceki gün yayımlanan yazısında Afganistan’daki gelişmelere değinerek “İçişleri Bakanı ile birlikte bir sonraki aşamayı planlıyoruz. Bu ülkeye getirme yükümlülüğümüz olan Afganlar için Afganistan’ın dışındaki bölgede işlem merkezleri oluşturacağız” ifadelerine yer verdi. Mail on Sunday, Wallace’ın yazısının ardından yayımladığı analiz haberinde “Savunma Bakanlığı’nın, Pakistan ve Türkiye gibi ülkelerde bu merkezleri oluşturmayı değerlendirdiğini” yazdı. Guardian gazetesi de aynı gün yayımlanan haberinde “İngiltere’nin Pakistan ve Türkiye gibi ülkelerde Afgan mülteciler için iltica merkezleri oluşturmayı planladığını” ileri sürdü.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ise yaşananların ardından göçmen gündemine ilişkin sosyal medya paylaşımlarını sürdürdü. Kılıçdaroğlu, şu ifadeleri kullandı: “İngiltere Savunma Bakanı Wallace, kendilerine hizmet etmiş Afganlara, Türkiye’de ‘mülteci merkezleri’ kuracaklarını ilan etti ve Afganları ülkemize davet etti. Kendilerine mülteci seçecekler, kalanlar ülkemizde bırakılacak. Şimdi Erdoğan’a sorum şu: ‘Ben anlaşma yapmadım’ dediğin ülkeler, artık Türkiye Cumhuriyeti’nin fikrini alma ihtiyacı dahi duymadan bunları söyleyebilecek hale mi geldi? Yoksa anlaşma yaptın diye mi bu kadar cüretkârlar? Hangisi doğru? Bir kere dürüst ol Erdoğan. İngiltere’ye de buradan sesleniyorum: Size hizmet eden Afganları ölüme terk etmiş olmanız insanlık dışıdır. Ancak şu konuda emin olun ki sizin sorumsuzluğunuzun ceremesini halkımız mahallesinde çekmeyecek. Kimseyi bizim topraklarımıza bu usulle getiremezsiniz”
CHP liderinin paylaşımının ardından Dışişleri Bakanlığı söz konusu iddiayı yalanladı. Dışişleri, İngiliz basınında yer alan Afgan mülteciler için Türkiye’de iltica başvuru merkezi kurulacağı yönündeki haberler için “Bugüne kadar hiçbir ülkeden tarafımıza iletilmiş bu yönde resmi bir talep bulunmamaktadır. Bu yönde bir talep iletilse dahi, bunu kabul etmemiz mümkün değildir” açıklamasını yaptı. Kılıçdaroğlu da “Millet İttifakı karşı çıkmasa ülke çıkarlarını korumak aklınızdan dahi geçmiyor. Biz sesimizi çıkarıyoruz, yarım saat sonra siz uyanıyorsunuz. Antetli A4 Bakanlığı’na dönüştünüz. Yüzlerce yıllık hariciye geleneğimize yazık” eleştirisinde bulundu.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ise Dışişleri açıklamasına işaret ederek muhalefete tepki gösterdi. Mülteci merkezlerine ilişkin “Böyle bir talep yok, talep gelse dahi bunu asla kabul etmeyiz” diyen Altun “Wallace, makalesinde ‘İngiltere’ye getirmekle yükümlü olduğumuz Afganlar için Afganistan dışındaki bölgede bir dizi merkez kuracağız’ diye bir cümle kuruyordu. Makalenin hiçbir yerinde ‘Türkiye’ geçmiyor, ima dahi edilmiyordu” görüşünü savundu. Milli Savunma Bakanı Akar “Öyle bir şey konuşulmuş da değil. Mümkün de değil” açıklaması yaptı.
Öte yandan BBC Türkçe, Wallace’ın ağzından verdiği haber için özür açıklaması yayımladı. Haberdeki Türkiye ve Pakistan’da mülteci merkezleri kurulacağına dair görüşün İngiliz savunma kaynaklarına olduğu belirtildi. İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener de Twitter üzerinden İngiltere Başbakanı Boris Johnson’a seslendi. Akşener Guardian gazetesinin ‘Türkiye’de ve Pakistan’da kurulacak sığınma merkezleri’ içerikli gönderisini alıntılayarak “Sayın Başbakan Boris Johnson; Afgan mültecilerle ilgili bu tür anlaşmalar Türk halkının iradesine aykırıdır ve bu nedenle bizim açımızdan gayri meşrudur. Bir sonraki seçimden sonra Sayın Erdoğan gittiğinde topraklarımızda bu tür kamplara izin vermeyeceğiz. Dikkatli olun” ifadelerini kullandı. Akşener ayrıca “Koltuğu kurtarmak için şimdi de İngilizlerin mi taşeronu oluyorsun Sayın Erdoğan?” paylaşımı yaptı.
Gelecek Partisi lideri Ahmet Davutoğlu da FOX TV yayınında iktidarı eleştirdi. Davutoğlu, şunları söyledi: “Afganistan’dan son dönemde gelen sığınmacılar, diğer sığınmacılardan farklıdır. Çünkü orada bir ülkeyi aşıp geliyorlar. Afgan sığınmacıların hepsi geri dönmeli, arada İran var, Suriye gibi doğrudan Türkiye’ye giren gruplar değil bunlar. Türkiye İngiltere’nin parçası olan bir ülke değil. Dışişleri Bakanlığı yalanlamak durumunda kaldı. Peki yalanlayacaksınız da bu açıklamanın Erdoğan’ın İngiliz Başbakanı ile yaptığı görüşmeden sonra yapılmasına ne anlam vereceksiniz? Bu açık bir şekilde Türkiye’nin egemenlik haklarını ihlaldir. Bu açıklama yapıldığı anda İngiliz Büyükelçisi çağırılır ve şu söylenir, ‘Türkiye adına bu açıklamayı nasıl yaparsınız?’ Aynı şekilde ABD açıklama yapıyor, Afganistan’dan çıkacak kendi işbirlikçileri için ‘Türkiye’den vize alabilirsiniz’ diyor. Bir dakika, kimden izin aldın? Türkiye Amerika’nın 51. eyaleti değil. Nereden çıkartıyorsunuz bunu? Artık başka ülkeler Türkiye’ye inisiyatif kullanır hale gelmişse bu zelil bir diplomasidir. Bunun kabul edilebilmesi mümkün değil. Afganistan’da Amerika ile işbirliği yapanların sığınacağı ülke Türkiye değil. Amerika bunu hangi yolla yaparsa yapsın. Şimdi neden Erdoğan, ‘Eyy Johnson, eyy İngiltere’ diye seslenemiyor? ‘Benim adıma nasıl konuşursun’ diyemiyor? Çünkü Türkiye’nin elinde o diplomatik koz yok, o derece itibar sahibi değil. Niye İngiliz Başbakanı Türkiye’ye gelip yüz yüze konuşmayı tercih etmiyor? Niye Avrupa’dan Türkiye’ye artık üst düzey bir ziyaret olmuyor? Niye mülteci konusu dahil yüz yüze konuşulamıyor?”
ÖZTRAK: MUHABİR 'TÜRKİYE' YAZMIŞSA BAKAN SÖYLEMİŞTİR
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Kılıçdaroğlu’nun “İngiltere Savunma Bakanı Wallace, kendilerine hizmet etmiş Afganlara Türkiye’de ‘mülteci merkezleri’ kuracaklarını ilan etti ve Afganları ülkemize davet etti” paylaşımına tepki gösterdi. Varank, sosyal medya hesabından “İngiltere Savunma Bakanı’nın kaleme aldığı yazıda Türkiye’nin ismi bile geçmiyor. Okumaktan aciz birilerinin elinde kullanışlı sosyal medya şaklabanına dönen Kılıçdaroğlu’nun asırlık partiyi düşürdüğü durum üzücü” paylaşım yaptı. CHP Sözcüsü Faik Öztrak da Varank’a şöyle yanıt verdi: “Yerli aşıda çuvallayan Varank koltuğunu kurtarmak için Genel Başkanımıza hakaret etmeye kalkmış. İngiliz Savunma Bakanıyla yaptıkları mülakatta İngiliz muhabirler bakan Türkiye’de Afgan göçmenler için bölge düşünüyor yazıyorsa bunu bakan söylemiştir. Trollüğü bırak da işini yap.”
AFGANLARA VATANDAŞLIK VERİLECEK Mİ?
Afgan sığınmacıları Meclis gündemine taşıyan İYİ Parti Milletvekili Lütfü Türkkan, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’dan “Suriyelilere yapıldığı gibi Afganlara da Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı verilmesi düşünülmekte midir?” sorusunun yanıtlanmasını istedi. Türkkan, Soylu’ya yönelttiği soru önergesinde “İran, Afganların geçişlerine göz yummakta, destek vermekte. Ülkemizin sınır güvenliğinde zafiyet mi bulunuyor” diye sordu. “Ülkemize özellikle yasa dışı yollarla giriş yapan Afganların kendi ülkelerine geri gönderilmesi konusunda Bakanlık olarak bir çalışmanız bulunmakta mıdır?” ifadelerini kullandı.
Para teklifi saygısızlık, göçmen kampı değiliz
Cumhurbaşkanı Erdoğan, sosyal medya hesaplarından Afganistan’daki gelişmeler ve düzensiz göç konusuyla ilgili yürüttüğü diplomasi trafiğine ilişkin paylaşımda bulundu. “Afganistan’daki gelişmeler ve düzensiz göç konusuyla ilgili uluslararası alanda yoğun bir diplomasi yürütüyoruz” ifadesini kullanan Erdoğan “Bölgemizde istikrarı sağlamak, ülkemizi göç baskısına karşı korumak ve milletimizin huzurunu temin etmek için gereken tüm adımları atmaya devam edeceğiz” dedi. MKYK toplantısının ardından konuşan AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik ise “Türkiye bir göçmen kampı değildir. Bazı devletlerden açıklama yapılıyor. ‘Türkiye’ye daha fazla maddi yardımda bulunalım.’ Bütün bunlar saygısızlıktır, Türkiye’nin bir mülteci daha alacak gücü yoktur” ifadelerini kullandı. Çelik, Türkiye’nin sınırlarına hakim olduğunu savundu. -
