Vaka sayılarının 19 bin eşiğinin altına düşmemesi endişe yaratırken Sağlık Bakanı Koca’nın Delta varyantının yüzde 90’ı geçtiğine ilişkin açıklaması sıkıntılı tablonun boyutunu ortaya koydu. Yoğun Bakım Derneği Başkanı Prof. Dr. Oktay Demirkıran da, yoğun bakımlardaki doluluk oranının yüzde 70’e çıktığını belirtti. Doç. Dr. Ayşegül Çopur Çiçek ise “Virüs hızlı şekilde değişmeye devam ediyor. İleride Delta’dan başka mutasyonları konuşacağız” dedi.
SALGIN ZİNCİRİNİN KIRILMASINDA BELİRLEYİCİ KRİTER AŞI
Hiç doz yaptırmayan 18 milyonu işaret eden uzmanlar, zincirin kırılmasında ilk neşterin buraya vurulması gerektiğini belirtti. Hastanelerdeki ezici çoğunluğun aşısızlardan oluşması da tabloyu teyit etti. ABD’deki Jackson Enstitüsü Baş Araştırmacısı Prof. Dr. Derya Unutmaz “Ölümlerdeki artış Delta’yla bağlantılı. Aşıda henüz yüzde 40-50’lere yaklaşıyoruz. Yeterli insana uygulama yapılmadı. Sonbahara kadar kararsızlık bertaraf edilmeli” uyarısında bulundu.
AŞIDA TEREDDÜT KIRILIRSA DELTA'NIN ÖNÜ KESİLİR
Türkiye’deki vakaların yüzde 90’ında görülen Delta varyantının etkisine bir de 18 milyon aşısız eklenince uzmanlardan, okulların açılmasına 2 hafta kala kritik çağrılar geldi. Prof. Dr. Derya Unutmaz “Aşı tereddüdünü kırabilirsek sonbahara kadar Delta’nın önünü tamamen kesmiş oluruz” dedi. Prof. Dr. Oktay Demirkıran ise “Yoğun bakımlardaki doluluk yüzde 70. Dikkatli davranmazsak bu oran artabilir” uyarısında bulundu.
Koronavirüs salgınında ortaya çıkan yeni varyantlar, dünya genelinde bağışıklığın önünde duvar oluştururken Hindistan’da ortaya çıkan Delta varyantı, salgında 4’üncü dalga etkisi yarattı.
Türkiye’de yaklaşık 18 milyon aşısızın da etkisiyle günlük vakalar 20 bin civarında seyrederken Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, bu sayıların yüzde 90 oranında Delta kaynaklı olduğunu söyledi. Okulların açılmasına 2 haftanın kaldığı kritik süreçte, sonbaharda daha da artması beklenen vaka sayılarını işaret eden ABD’deki Jackson Laboratuvarı Enstitüsü Baş Araştırmacısı Prof. Dr. Derya Unutmaz, Delta varyantına etkilerine ilişkin açıklamalarda bulundu.
Türkiye’de vaka sayıları ile ölüm oranlarının artmasının Delta varyantıyla bağlantılı olduğunun altını çizen Prof. Dr. Unutmaz “Eğer şu ana kadar yapılan aşılama olmasaydı 100 bin vaka sayılarını çok rahatlıkla görürdük. Belki ölümler 1000’in üzerine çıkardı ki bunu aşılamanın az olduğu bazı ülkelerde görüyoruz. Bu, Delta’nın ne kadar bulaşıcı ve tehlikeli olduğunu gösteriyor. Aşıyla bunun önünü kestik. Fakat şu anda özellikle Delta’ya karşı çift doz BioNTech çok önemli. Ya da 2 doz Sinovac-1 doz BioNTech; 3’üncü doz burada gerekli. Bunun için henüz daha yüzde 40-50’lere yaklaşıyoruz. Yeterince insan aşılanmadı maalesef. Aşı tereddüdünü kırabilirsek sonbahara kadar Delta’nın da önünü tamamen kesmiş oluruz” dedi. Prof. Dr. Unutmaz, 2 doz BioNTech aşısı olanlar için üçüncü doza gerek olmadığını, bu aşının en az 6-8 ay koruyuculuğu olacağını söyledi.
YENİ BİR VARYANT DURUMUNDA 4’ÜNCÜ DOZ GEREKİR:
‘Virüsün tekrar mutasyona uğraması ve yeni bir varyant oluşması durumunda 4’üncü doz olarak yeni bir aşı gerekebileceğini ifade eden Unutmaz “Delta varyantı gerçekten çok rekabetçi. Onu yenebilecek virüslerin çıkma olasılığı daha düşük. Ama bu ‘olmaz’ demek değildir. Fakat 3’üncü dozda bence bunu önemli şekilde halledeceğiz. Bu, ‘Tamamen virüs sıfırlanacak, hiç kimse hasta olmayacak’ anlamına da gelmemeli. Buradaki amaç virüsle yaşamayı tolere edebilecek düzeye getirmemiz. İsterseniz 10 doz yapın, artık bu virüsü dünyadan çıkaramazsınız” şeklinde konuştu. Aşı karşıtları ile aşı yaptırmakta tereddüt yaşayanlara da seslenen Unutmaz “Aşının içindeki madde, virüsün içinde binlerce kat daha fazla var. Yani eğer öyle bir durum söz konusuysa koronavirüs ile enfekte olduğunuzda o risk binlerce kat daha fazla demektir. Önünüzde böyle bir tehdit var. Orada seçim yapmak gerekiyor” ifadelerini kullandı.
YOĞUN BAKIMLARDAKİ DOLULUK YÜZDE 70’İ BULDU:
Türk Yoğun Bakım Derneği Başkanı Prof. Dr. Oktay Demirkıran ise yoğun bakımlardaki doluluk oranına dikkat çekti. Hastalığın aşısını yaptırmayanlarda çok ağır seyrettiğini belirten Prof. Dr. Demirkıran “Maalesef hayatlarını kaybedebiliyorlar, 35-55 yaş arası hastalar maalesef aşısız iseler daha ağır biçimde hastalıkları seyrediyor. Yoğun bakım süreci çok zorlu bir süreç gerçekten, hastalar buraya yattıktan sonra onları kurtarabilmek için inanılmaz bir çaba harcıyoruz. Doluluk oranı şu anda yüzde 60-70’ler civarında görülüyor. Bazı şehirlerde ciddi doluluklar olduğunu öğrenmeye başladık. Maalesef çok ciddi bir rehavet gözlüyoruz. Oran artabilir, dikkatli davranmak lazım” uyarısında bulundu.
YOĞUN BAKIM HASTALARININ BÜYÜK PİŞMANLIĞI
Koronavirüs salgınında servislerde ve yoğun bakımlarda yatan hastaların neredeyse tamamı aşısızlarda oluştu. İzmir’de Kovid’e yakalanan ve tedavisi yoğun bakım servisinde süren 46 yaşındaki 2 çocuk babası Erhan Dalıcı aşı olmadığı için yaşadığı pişmanlığı anlattı. Halen tedavi altında olduğu yoğun bakım servisinde aşı yaptırmayanlara seslenen Dalcı “Çocuklarımdan ve eşimden uzak kaldım. Allah bu hastalığı kimseye yaşatmasın. Dışarda güneş mi kar mı var ? Bunu burada bilemiyorsunuz. Hastalar burada tedavi görürken gözlerini açmıyorlar. Onları görünce ne kadar büyük bir hata yaptığımı fark ettim. Gençler ‘bize bir şey olmaz’ demesin. Ben de ‘bana bir şey olmaz’ dedim. Hayattaki en büyük pişmanlıklarımdan birisi aşı olmamamdır. Kimse gençliğine güvenmesin” dedi. Erzurum’da aşısını yaptırmadığı için virüse yakalanan ve 27 gün yoğun bakımda yaşama mücadelesi veren 25 yaşındaki Şaban Kara ise “Gencim virüs bir şey yapmaz, Kovid’e yakalanmam’ diyerek aşı olmadım, bu düşünce çok yanlış, çok pişmanım” ifadelerini kullandı.
Vakaların çoğu şüpheli yeni varyant kapıda
Yoğun bakım servislerinin dolma noktasına geldiği Rize’de Doç. Dr. Ayşegül Çopur Çiçek, yeni mutant tehlikesine dikkat çekti. “Delta varyantı yüzde 35-40 seviyesinde, yüzde 60-70’lik kesim ise elimizdeki mevcut kitin tespit edemediği şüpheli varyantlar olarak kayıtlarımıza geçiyor. İleriki günlerde başka mutasyonları da konuşacağız” dedi.
Doğu Karadeniz’de çay ve fındık hasadıyla başlayan göçler, koronavirüs vaka sayılarında patlamaya neden oldu. Rize’deki hastanelerde ek Kovid servisleri açılırken, yoğun bakım servisleri de dolma seviyesine geldi. Hastanelerde yatanların çoğunluğunun aşısız olduğunu belirten Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ayşegül Çopur Çiçek, yeni varyant tehlikesine dikkat çekti. İleriki süreçte başka mutasyonların da görülebileceğini kaydeden Doç. Dr. Çiçek “Birkaç hafta öncesinde günlük test ortalamamız 750-800 bandındayken şu anda günlük test sayımız iki binleri bulmaya başladı. Bunun da yaklaşık yüzde 25’ini pozitif vakalar olarak raporlamak durumunda kalıyoruz. Daha önce bu pozitif vakalarında yüzde 90’ı İngiltere varyantıyken, son dört beş gündür İngiltere varyantını hiç görmez olduk. Delta varyantı yüzde 35-40’lar seviyesinde, geriye kalan yüzde 60-70’lik kesim ise elimizdeki mevcut kitin henüz tespit edemediği diğer şüpheli varyantlar olarak kayıtlarımıza geçiyor. Bu da virüsün değişimlerini hızlı bir şekilde devam ettirdiğini ve ileriki süreçlerde Delta’dan, Delta Plus’tan başka mutasyonları da konuşacağımız anlamına geliyor” uyarısında bulundu. Toplumsal bağışıklığın önemine de değinen Doç. Dr. Çiçek “Aşı yaptırmış kişiler aslında aşı olmayanları da korumuş oluyorlar. O yüzden aşı karşıtlığı yapmadan aşılarımızı olmamız lazım” dedi.
‘Hastanelerdeki yoğunluk dayanılmaz noktalarda’
Koronavirüs vakalarının Delta varyantının etkisiyle tüm dünyada tekrar tırmanışa geçtiğini söyleyen Adana Tabip Odası Başkanı Uzman Dr. Selahattin Menteş, hergün yüzlerce insan ölmesine rağmen toplumda rehavete tepki gösterdi. Hastanelerdeki tüm yatakların dolmasına karşın kayıtsız ve vurdumduymaz tavırların devam ettiğini belirten Dr. Menteş “Bilimsel olarak yapılan tüm uyarılara karşın 4’üncü pik tüm hızıyla artarak devam ediyor. Adana Şehir Hastanesi başta olmak üzere Adana’nın her hastanesinde yeni Kovid servisleri açmaya devam ediyoruz. Yeni açtığımız servisler ve yoğun bakımlar hızla doluyor ve yeni hastalar gelmeye devam ediyor. Acillerde hasta yoğunluğu artık dayanılamaz noktalara geldi” uyarısında bulundu. Sıcak yaz aylarında bazı vatandaşların ‘Beni klima çarptı, hafif bir kırgınlığım var’ diye ortada dolaşmaya devam ettiğine de değinen Menteş “Bu tür durum yaşayanların derhal test yaptırmasını ve kendisini sonuçlar çıkıncaya kadar izole etmesini istiyoruz” dedi.
Tek doz hiçbir işe yaramıyor
Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. İsmail Balık, aşılamanın ilk günlerinde aşı yaptıranların Sinovac aşısı olduğunu söyleyerek “Bu aşıların etkinliği 3’üncü aydan itibaren azalmaya başlıyor. Bunlara mutlaka hemen 3’üncü doz aşı yapılması gerekiyor” dedi. Hastalanma ve yoğun bakıma girme bakımından daha fazla riskli olanları sıralayan Prof. Dr. Balık “İlk sırayı hiç aşı olmamış olanlar alıyor. 2’nci sırada tek doz aşı olmuş olan kişiler; henüz 2’nci aşısını olmamışlar. 3’üncü sırada ise 2’nci aşısını daha yeni olmuş olanlar, 4’üncü sırada da 2 doz aşı olmuş ve aradan 3 aydan daha fazla zaman geçmiş olan kişiler. Dolayısıyla hiç aşı olmamış olanların bir an önce aşılarını yaptırmaları gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu. “Tek doz aşı neredeyse hiçbir işe yaramıyor” diyen Prof. Dr. Balık, 3 doz aşısını olanlarda 4’üncü dozun gerektiğine dair tartışmalara ilişkin ise “4’üncü doz kesinlikle şu aşamada gerekli değil. Şu anda Delta varyantı için 3 doz aşılı olmak yeterli oluyor” ifadelerini kullandı.
