Resmi Gazete'de yayımlanan yeni yönetmeliğe göre, elektrik üretiminde kullanılan kömür sahası ve zeytin ağaçlarının aynı yere rastlaması halinde Bakanlık, zeytinliklerin yok edilmesi için "kamu yararı" adına şirketlere izin verebilecek.
Bugün itibarıyla, Resmi Gazete'de yayımlanan "Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" ile, elektrik üretiminde kullanılan kömür sahası ve zeytin ağaçlarının aynı yere rastlaması durumunda, zeytinliklerin şirketler tarafından kesilebilmesinin önü açıldı. Böyle bir durumun oluşması halinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, zeytinliklerin yok edilmesi için "kamu yararı" adına şirketlere izin verebilecek.
Ortalama 300-400 yıl yaşayan bir zeytin ağacının verimli hale gelmesi 35 yılı bulduğu için bugün bir ağacı kesip daha sonra yerine tekrar dikmek büyük bir çevre tahribatı oluşturur.
Mevcut tablo bu şekildeyken sosyal medyadan da Bakanlığın yeni yönetmeliğine tepki yağdı.
YENİ YÖNETMELİK
Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelik değişikliğinde şu ifadelere yer verildi:
"Ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetlerinin tapuda zeytinlik olarak kayıtlı olan alanlara denk gelmesi ve faaliyetlerin başka alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda madencilik faaliyeti yürütecek kişinin faaliyetlerin bitiminde sahayı rehabilite ederek eski hale getireceğini taahhüt etmesi şartıyla Genel Müdürlük tarafından belirlenen çalışma takvimi içerisinde zeytin sahasının madencilik faaliyeti yürütülecek kısmının taşınmasına, sahada madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ilişkin geçici tesisler inşa edilmesine kamu yararı dikkate alınarak Bakanlıkça izin verilebilir.
Zeytin sahasının taşınmasının mümkün olmadığı durumlarda sahada madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ilişkin geçici tesisler inşa edilmesine kamu yararı dikkate alınarak Bakanlıkça izin verilebilmesi için madencilik faaliyeti yürütecek kişinin madencilik faaliyetleri bitiminde sahayı rehabilite ederek eski hale getireceğini ve Tarım ve Orman Bakanlığınca uygun görülecek alanda dikim normlarına uygun, faaliyet yürütülecek saha ile eşdeğer büyüklükte zeytin bahçesi tesis edeceğini taahhüt etmesi zorunludur. Bu fıkra kapsamında zeytin sahasının taşınmasına ilişkin tüm masraflardan ve zeytin sahasının taşınmasından kaynaklanan tüm taleplerden madencilik faaliyeti yürütmesi yönünde lehine karar verilen kişi sorumludur. Bu fıkra kapsamında zeytin sahasının taşınmasına ilişkin usul ve esaslar Tarım ve Orman Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça, zeytin bahçesi tesis edilmesine ilişkin usul ve esaslar Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenir."
KARARDA AKBELEN AYRINTISI
Öte yandan Kararın Muğla’nın Milas ilçesinde Akbelen Ormanı’ndaki bilirkişi keşfiyle aynı güne denk gelmesi dikkat çekti. Diken'den Ayşegül Kasap'ın haberine göre, Akbelen Ormanı savunucularından aktivist Deniz Gümüşel, “Bu değişiklik zeytincilik kanunu yok sayan bir değişiklik. Doğrudan Akbelen Ormanları’nda bugün yapılacak olan keşfi etkilemeye yönelik bir değişiklik” dedi.
Akbelen Ormanı sakinleri keşif günü maden yönetmeliğinin değiştirilmesini ‘adrese teslim bir karar’ diye değerlendirdi: “Bu daha önce defalarca denendi ve kamuoyunun yoğun baskısıyla çekilmek zorunda kaldı. Bugün bilirkişi keşfi yapılacak Akbelen Ormanı davasında da kömür madeni işletmesi için YK Enerji AŞ’ye verilmek istenen alanda, ormanla iç içe geçmiş en az 100-150 dönümlük zeytinlik alan var. Akbelen Ormanı’nı çevreleyen 1500 dönümde de zeytinlik var. Davada iptal edilen bilirkişi raporunda zeytinlik alanlardan hiç bahsedilmediği için İkizköy avukatları itiraz etmişti. Diğer itiraz noktalarıyla birlikte bilirkişi raporu mahkemece iptal edilmişti.”
"BİLİRKİŞİNİN ELİNİ RAHATLATMAK İÇİN YAPILMIŞ BİR DEĞİŞİKLİK"
Aktivist Gümüşel kararla ilgili şunları söyledi: “Bu değişiklik zeytincilik kanunu yok sayıyor. Doğrudan Akbelen Ormanları’nda bugün yapılacak keşfi etkilemeye yönelik. 780 dönümlük ormanın ortasında yaklaşık 150 dönümlük bir zeytinlik var. Köylülerin atadan, dededen kalma zeytinlikleri var. Bilirkişinin elini rahatlatmak için yapılmış bir değişiklik olduğunu düşünüyoruz.”
Akbelen Ormanı’nı savunan avukatlar yönetmelikte yapılan değişikliğin iptali için dava açacak.
NE OLMUŞTU?
Akbelen Ormanı’nda 740 dönümlük alındaki ağaçlar, Yeniköy ve Kemerköy termik santrallerine linyit sağlamak üzere maden açmak için YK Enerji tarafından kesilmek istenmişti. İkizköylüler maden için alınan izinlere itiraz etmiş ve 22 Nisan 2021’den itibaren bölgede nöbete başlamıştı.
17 Temmuz’da Orman Genel Müdürlüğü ekipleri Akbelen Ormanı’nda ağaç kesmeye girişmiş, köylüler ekipleri engellemişti.
28 Temmuz’da başta Manavgat olmak üzere Türkiye’nin birçok yerinde yangınlar çıkmış ve uzun süre havadan destek sağlanmadığı için kontrol altına alınamamıştı. Bu yerlerden biri de Muğla’ydı. Yöre halkı yangınlara müdahaleyle uğraşırken bu kez de YK Enerji’nin işçileri fırsat bu fırsat diyerek ağaçları kesmişti. Yangınları bahane eden şirket bir gecede 105 ağaç kesmişti.
Yangınlarla boğuşan İkizköy halkı, ağaç kıyımına karşı eylem başlatmış, bölgeye jandarma gönderilmişti. Jandarma erleri nöbet tutan köylülere orantısız müdahale etmişti.
"ZEYTİNCİLİK KANUNUMUZ BİR KEZ DAHA DELİNMEK İSTENİYOR"
Sektörün hiç bir şekilde görüşü alınmadan Zeytincilik kanununun bir yönetmelik aracılığıyla bir kez daha delinmek istendiğini söyleyen Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Başkanı (UZZK) Dr. Mustafa Tan, Bakanlık kararına tepki gösterdi.
Bloomberg HT'nin haberine göre Tan, kamuoyu ile paylaştığı açıklamada, "Zeytincilik sektörümüz son anda bize ulaşan bu baskın yönetmelikle bir kez daha huzursuz edildi. Sektörümüzün hiç bir şekilde görüşü alınmadan Zeytincilik kanunumuz bir yönetmelik aracılığıyla bir kez daha delinmek isteniyor. Zeytin ağacımızı ve kanunumuzu hukuka karşı bu girişimlere karşı 25 yıldır TBMM’de tam yedi kez koruduk. Bu kez de koruyacak, bir kez daha hak yerini bulacak ve kazanacağız. Yargı süreci başlamadan yönetmeliği iptal ederek elinizi kutsal zeytin ağacından derhal çekin" çağrısında bulundu.
