Avrupa ve İngiltere’den sonra Türkiye’nin İsrail’den de plastik çöp ithalatı yaptığı belirlendi. Çevreyi zehirleyen çöpler Seyhan’da bulunmuştu. Yapılan araştırmalar çöpün MÜSİAD Genel İstişare Kurulu Üyesi Bilal Nadir Gök’ün şirketi tarafından ithal edildiği tespit edildi. Gök, Gazze’deki katliamlara en yüksek düzeyde tepki gösterildiği süreçte yapılan ithalatı kabul etti. İsrail’in çevreyi kirleten ülkeler arasında bulunmamasının nedeninin ise çöpünü Türkiye’ye göndermesi olduğu belirtildi.
Türkiye 2022 yılında Eurostat verilerine göre Avrupa Birliği’nin (AB) en büyük plastik atık ithalatçısı konumuna geldi. AB üyesi ülkelerden ihraç edilen plastik atığın yüzde 29’u Türkiye’ye gönderildi. Avrupa Konseyi’nin bu ay OECD üyesi olmayan ülkelere gerçekleşen plastik atık ihracatını zorlaştırma kararıyla, Türkiye dışına yönelen atık ihracatının da tekrar buraya yönelmesi ve Türkiye’nin AB’den yaptığı atık ithalatı payının arttırması bekleniyor. AB üyesi olmayan ülkeler ile yapılan atık ticareti de artıyor.
İSRAİL’İN PLASTİK ATIKLARI ADANA’DA
İsrail’in Gazze’yi yerle bir etmesinin ardından Türkiye ile İsrail arasında süren ticaret ve boykot tartışmaları çerçevesinde, İsrail ile yapılan plastik atık ticareti de bir kez daha gündeme geldi. Yeşil Gazete’den Armağan Kabaklı’nın haberine göre Türkiye’deki geri dönüşüm firmalarının İsrail’den plastik atık ticaretini sürdürdüğü, gazeteciler tarafından belgelendi.
Bir kahve zincirinin boykot edilmesi ve zincir kahvecide oturan gençlere müdahale edilmesini destekleyen MÜSİAD Yüksek İstişare Kurulu Üyesi ve AK Parti Milletvekili adayı Bilal Nadir Gök’ün firması Adanus Plastik, 2023 yılında İsrail ile atık ticareti yaptığı, İsrail’den hem atık ithal ettiğini hem de ihracat yaptığını kabul etti.
Gök, sosyal medya mesajında “Gazze olaylarından sonra İsrail’den gelen talep ve teklifleri vicdani boyutta değerlendirerek kabul etmediklerini belirttiği paylaşımında, bir atık ithalatçısı olarak kendilerini ‘çevreci’ olarak tanıttı; 6 Şubat depremlerinden etkilenen kişilere yardım toplanan ‘Türkiye Tek Yürek’ programında da ‘bilabedel’ 5 milyon TL. yardımda bulunduklarını ‘not etti.’
ATIKLAR SULAMA KANALINI DA ZEHİRLİYOR
Avrupa Birliği ülkelerinden ithal edilen plastik atıkların boş arazilere, sulama kanallarının kenarına ve tarım alanlarına gelişigüzel bir şekilde terk edildiği ve yakılarak bertaraf edildiği belgelenen Adana’da İsrail menşeili atıklar da bulunmuştu. İsrail’i kınayan ve Filistin’e destek veren Bilal Nadir Gök’ün firmasının da aralarında bulunduğu geri dönüşüm sektörünün, 2023 yılında Birleşmiş Milletler (BM) Comtrade verilerinden Materials Research L3C’nin derlediği verilere göre İsrail’den 11 milyon 650 bin 848 kilogram plastik atık ithal ettiği ortaya çıktı.
EN ÇOK İTHALAT YAPAN FİRMA ADANA’DAN
2023 yılında Comtrade verilerine göre 32 firma İsrail’den plastik atık ithal etmiş. Aralarında Gök’ün de bulunduğu Adanalı firmalar İsrail’den en çok ithalat yapan firmalar. AKP Sözcüsü ve Adana Milletvekili Ömer Çelik ve Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan’ın da ziyaret ettiği Adana’da faaliyet gösteren Akbulut Geri Dönüşüm isimli firma 1 milyon 704 bin 610 kilogram ile İsrail’den en yüksek hacimli atık ithalatını yapan firma. Onu 1 milyon 498 bin 160 kilogram ile APEX Geri Dönüşüm, 1 milyon 376 bin 700 kilogram ile BANKO Kimya izliyor.
‘İSRAİL KİRLETİCİ LİSTESİNDE YOK ÇÜNKÜ ÇÖPÜNÜ BİZE GÖNDERİYOR’
Türkiye’nin başka ülkelerin plastik çöplerini ya da bunu ithal edenlerin sürekli olarak iddia ettikleri gibi “atık hammaddelerini” kısmi olarak azalsa da ithal etmeye devam etmesinin, gerek Türkiye’nin kendi atık yönetim altyapısı gerekse de çevresi için ciddi bir tehdit olduğunu ifade eden Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, şunları söyledi: “Bu durumun geldiği nokta artık bir sömürgecilik şeklidir. Çünkü henüz kendi çöplerinizi toplayamıyorsunuz ama bir şekilde başkalarının çöpünü alıyorsunuz. Bunu alan şirketleri bir de teşvik ediyorsunuz. Sonra da Akdeniz’i en çok plastikle kirleten ülke oluyorsunuz.”
Önceleri sadece AB ülkeleri, İngiltere ve ABD’den atık ithalatının bilindiğini belirten Gündoğdu, “ Ama görüyoruz ki artık İsrail’den de çöp ithal ediyormuşuz. Bunun kabul edilebilir bir tarafı elbette yok. Bizim çöp ithalatını yasaklayıp, bunu yapan şirketlere teşvik vermeyi bırakmamız lazım” dedi.
Gündoğdu, istatistiklerde İsrail’in Akdeniz’i kirleten ülkeler arasında yer almadığını da hatırlatarak şunları söyledi: “Neden? Çünkü ürettiği çöpü toplayıp başka ülkelere gönderiyor. Sonra biz bu çöpleri Seyhan Nehri kenarında buluyoruz. AB artık bu işin sürdürülebilir bir tarafı olmadığını kavramaya başladı ve bir düzenleme yayınladı. Önümüzdeki 2,5 yıl içinde AB’den plastik çöp OECD üyesi olmayan ülkelere gitmeyecek ama OECD ülkelerine gitmeye devam edecek. Türkiye de bir OECD ülkesi ve bu çöplerin yeni adresi de Türkiye olabilir. Çöp ithal edenlere teşvik verilmeye devam edilir ve Türkiye bu işi yasaklamazsa ne yazık ki daha çok çöpü ülkemizde görebiliriz. AB, OECD ülkeleri için bazı şartlar yayınlayacak. O şartlar da Türkiye’nin ithalatçı pozisyonunu koruyup koruyamayacağını belirleyecek. Eğer bu şartlar içerisinde ülkelerin kendi çöpünün en az yüzde 80’inin yönetmesi olursa o zaman AB Türkiye’ye çöp göndermeyecek ama yine de bunlar hep temenni”.
