Darbe girişiminin ardından FETÖ’yle mücadele için başlatılan ancak uygulamada izlenen yöntemler nedeniyle ‘suistimal’ tartışmalarına hedef olan OHAL, Meclis’e sunulan ekonomiye ilişkin torba yasayla birlikte kabul edildi. Yasayla, terörle mücadele kapsamındaki ek gözaltı süreleri, görevden uzaklaştırma ve ihraçlar 1 yıl daha devam edecek. TMSF’nin şirketlere kayyum atamaları gibi bazı uygulamalar ise 2024’e kadar uzatıldı.
‘HÜKÜMET ERKEN SEÇİME OHAL DÜZENİNDE GİTMEK İSTİYOR’
Sıkıntılı uygulamalara zemin hazırlayan OHAL düzenlemelerinin uzatılması tartışmaları beraberinde getirdi. Muhalefet hükümetin erken seçime hazırlandığını savundu. İYİ Partili Lütfü Türkkan “Bir yıl içinde erken seçim yapılabilir. Buna hazırlanıyorlar” dedi. Türkkan “22 saatlik genel kurulda Türkiye’yi otokratik ülkeler arasına biraz daha yaklaştıracak bir yasayı çıkardık” vurgusu yaptı. Parlamentonun işlevsizleştirildiği vurgulandı.
2024'E KADAR OHAL
Hükümetin Olağanüstü Hal yetkilerini 2024’e kadar uzatan torba yasa teklifi kabul edildi. Ek gözaltı süresinin 12 güne çıkarılması ve memuriyetten yürütmenin kararıyla atılma 1 yıl, şirketlere kayyum atanması ise 3 yıl daha uzatıldı. Sandığa işaret eden muhalefet, kararın Türkiye’yi demokrasi liginden daha da uzaklaştıracağını vurguluyor.
OHAL yetkilerini Temmuz 2024’e kadar uzatan torba yasa 17 buçuk saatlik mesainin ardından Meclis’ten geçti. Teklif, Genel Kurul’da 61 ret oyuna karşılık AK Parti ve MHP’den gelen 265 oyla kabul edilerek yasalaştı. Kabul edilen kanunla ekonomiye ilişkin düzenlemeler de yapıldı. Üç madde ile OHAL sonrası getirilen bazı uygulamalar uzatıldı.
Terörle mücadele kapsamında gözaltı sürelerinin 12 güne kadar uzatılması ve kamu görevlilerinin uzaklaştırılması, ihracı, rütbelerinin geri alınması gibi uygulamaların süresi 31 Temmuz 2021’den itibaren 1 yıl daha uzatıldı. Teklifin ilk halinde 3 yıl olan süre gelen tepkiler üzerine 1 yıla düşürülmüştü.
Terör örgütlerine aidiyeti, iltisakı bulunan veya irtibatlı kişilerin sahibi veya ortağı oldukları şirketlere yönelik yürütülen soruşturma ve kovuşturmalarda TMSF’nin kayyım olarak atanmasına ilişkin hükümde ise süre kısıtlamasına gidilmedi. Bu hükmün 31 Temmuz 2021’den itibaren üç yıl daha uzatılması kararlaştırıldı.
Erken seçimin kaçınılmaz olduğunu savunan CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, Meclis’in 23 saattir çalıştığını belirterek “Ellerinde yapılacak bir sürü iş vardı. Tütün üreticileri, çek yasası, eczacıların beklentileri… Bunların hepsi bir torbaya girdi. Araya OHAL’i üç yıl uzatan düzenlemeleri koydular.
Muhalefetin direnci belli yerlerde sonuç verdi. Gözaltı sürelerinin 12 güne uzatılması, memuriyetten yürütmenin kararıyla doğrudan çıkarılmayla ilgili düzenlemeler bir yıla indirildi. Üç yıllık sürenin bir yılını, seçim zamanında bile yapılsa Türkiye’nin yeni yönetiminin kullanacağına geç fark ettiler” diye konuştu.
İYİ Parti Grup Başkanvekili Lütfü Türkkan ise “Türkiye’yi demokrasi liginden biraz daha uzaklaştıracak, Türkiye’yi otokratik sistemle yönetilen ülkeler arasına biraz daha yaklaştıracak bir yasayı çıkardık sabah 7.30’da” diye konuştu.
3600 ek gösterge ve EYT beklentisine işaret eden Türkkan “Böyle bir yasa için çalışsaydık biz de tatlı bir yorgunlukla bayrama girerdik. Ne getiriyorlar; OHAL” tepkisini gösterdi. “Meclisimiz Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçtikten sonra 80 tane kanun çıkardı. Bunların yarısından fazlası bir önceki kanunu düzeltme hali. Bir parlamento 80 kanun çıkarıp, Cumhurbaşkanı Erdoğan 80 kanun hükmünde kararname yayınlamışsa bu parlamentonun hiçbir hükmü kalmamıştır, parlamento işlevsizleşmiştir” diyen Türkkan, iktidarın erken seçime hazırlandığını belirterek, Erdoğan’ın seçilemeyeceğini savundu. İYİ Parti Aksaray Milletvekili Ayhan Erel de düzenlemenin anayasaya aykırı olduğunu iddia etti.
Düzenlemeyle, iktidarın “OHAL şartlarını Meclis denetimi olmadan 1 yıl daha sürdürmek istiyorum. İnsanları, istediğim şekilde gözaltına alabilirim, kamudan ihraç edebilirim, kimseye hesap vermem” dediğini savunan Erel “Bu maddeyle anayasal özgürlüklerin pervasızca kısıtlanması, OHAL rejimine ait bazı uygulamaların devam ettirilmesi kabul edilemez” şeklinde konuştu.
HDP Ağrı Milletvekili Abdullah Koç ise düzenlemenin, işkenceye ve kötü muameleye ortam hazırlamak için getirildiğini ileri sürdü.
Kanun teklifinin, sendikacılara karşı gözaltı sürelerini uzatmayı amaçladığını savunan Koç “OHAL rejimi bitti, anayasaya aykırı bir biçimde OHAL’in devamı sağlanmaya çalışılıyor” ifadelerini kullandı. FETÖ’nün 2016’daki darbe girişiminin ardından ilan edilen OHAL, 2018’de sona ermişti. 2018’deki cumhurbaşkanlığı seçimi OHAL koşullarında gerçekleşmişti. Hükümet, OHAL yetkilerini 2018’de 3 yıllığına uzatmıştı. 2019 yerel seçimler de OHAL gölgesinde yapılmıştı.
YETKİSİZ TÜTÜN SATIŞINA CEZA ERTELENDİ
Ekonomiye ilişkin düzenlemeler de içeren kanun teklifinde öne çıkan bazı maddeler şöyle:
İşverenlerin, işgücü maliyetlerini düşürerek istihdamı korumaları ve artırmalarını desteklemek için 2016-2020’de uygulanan asgari ücret desteği 2021’de de sağlanacak.
Tarım ve Orman Bakanlığından yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlara yönelik getirilen cezanın yürürlük tarihi 1 Ocak 2022 olacak.
Karşılıksız çek düzenleme suçundan 30 Nisan 2021 itibarıyla mahkum olanlara, ödenmemiş çek bedellerinin onda birini 30 Haziran 2022’ye kadar, diğer taksitleri anılan tarihten itibaren 2’şer ay arayla 15 eşit taksitte ödemeleri halinde mahkumiyetin bütün sonuçlarını ortadan kaldırma imkanı tanınacak.
2020’de meydana gelen depremlerde, binaları zarar gören vatandaşlar için devletin konut kredisi açma ve bina yaptırma yükümlülükleri ile ilgili yapılacak iş ve işlemlerde olası mağduriyetlerin giderilerek hak kayıplarının söz konusu olmaması, afetzedelere eşit ölçüde yardım eli uzatılabilmesi için düzenleme yapılacak.
Kambiyo mevzuatı uyarınca faaliyet gösterecek firmalara, faaliyet izni veya yetki belgesi verilmesi aşamasında hem katılımcıların mali gücünün tespiti hem de piyasaya girişlerin kontrolü amacıyla Hazine ve Maliye Bakanlığına ücret alma yetkisi verilecek.
Gümrük hizmetleri ve kaçakçılıkla mücadele görevlerinde yer alan gümrük muhafaza personeline yüksek hizmetleri ve olağanüstü yararlılık göstermeleri durumunda ödül verilecek.
Güvenlik korucularının aylık ücretleri asgari ücretin altına düşmesi halinde aradaki fark tazminat olarak ödenecek.
Engelliler Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle, erişilebilirliğin sağlanabilmesi için gereken yükümlülüklerin yerine getirilememesi halinde ilgili belediye ile kamu kurum ve kuruluşlarına 1 yıl ilave süre uzatım yetkisi verilecek.
