Yargı paketine eklenmek istenen 'etki ajanlığı' düzenlemesine 'yeni mağduriyetler yaratılacak' eleştirileri yöneltilirken aynı yasanın karıştırdığı Gürcistan'da tepkileri gözeten Cumhurbaşkanı "Kökeninde Moskova var" diyerek veto hakkını kullandı. Türkiye'deki tasarı için de hukukçular 'Rus modeli paket demokratik bir ülkeye yakışmaz' uyarısında bulundu. Ankara'nın amacı, kapsamı belirsiz tasarının Meclis'e gelmeden geri çekilmesi için adım atması bekleniyor.
'MUĞLAK TASARIYLA HER ELEŞTİRİ CEZA KAPSAMINA SOKULABİLİR'
Hükümetin 9'uncu yargı paketine dahil edeceği belirtilen ve kamuoyunda 'etki ajanlığı' olarak bilinen düzenleme büyük tepki çekti. Devlet sırlarının güvenliği için halihazırda zaten bir yasa bulunduğunu hatırlatan muhalefet temsilcileri ve hukukçular "Muğlak tasarıyla her eleştiri ceza kapsamına alınabilir" dedi. Öte yandan pakette suç kapsamında görülen Avrupa Birliği fonlarının iktidara yakın kuruluşlar tarafından kullanıldığının ortaya çıkması tartışma yarattı.
GÜRCİSTAN'DA ISRARLI TEPKİLER SONRASI BENZER YASA VETO YEDİ
Türkiye'de tartışmalar sürerken Gürcistan'da kabul edilen 'Yabancı etkisinin şeffaflığı yasası' da ülkeyi ikiye böldü. İnsan hakları kuruluşları, hükümetin muhaliflere 'vatan haini' suçlaması yönelteceğini söyledi. Tasarıda Rusya'nın etkisine dikkat çekildi. Sokak tepkilerinin artması sonrası Gürcistan Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili, yasayı veto etti. Brüksel ise söz konusu kanunun yürürlüğe girmesi durumunda Tiflis'in AB üyeliğinin zora gireceği uyarısında bulundu.
‘DEMOKLES’İN KILICINI ÜSTÜMÜZDEN KALDIRIN’
3.7 milyon nüfuslu Gürcistan'da Cumhurbaşkanı'nın "Avrupa standartlarıyla çelişiyor" dediği etki ajanı yasasına karşı Tiflis'te yüzbinlerin katılımıyla sokak eylemleri düzenlendi. Protestocular, yasanın muhalifleri cezalandırmak için bir aygıt olarak görüldüğünü dile getirdi.
RUSYA MODELİ PAKET BU ÜLKEYE YAKIŞMAZ
Adalet Bakanlığı’nın hazırladığı 9. Yargı Paketi’nde yer alan ‘Etki ajanlığı düzenlemesi’ne tepkiler sürüyor. Hukukçuların ve muhalefetin ısrarla karşı çıktığı tasarının bir benzeri Gürcistan Meclisi’nden geçti ama Cumhurbaşkanı “Kökeninde Rusya var” diyerek veto etti. Şimdi iktidardan teklifi TBMM’ye gelmeden geri çekmesi için adım atması bekleniyor.
ir süredir Türkiye gündemini meşgul eden 9. Yargı Paketi, daha Meclis’e gelmeden büyük tartışmaları beraberinde getirdi. Eleştirilerin odağındaki “Etki ajanlığı” adıyla adlandırılan düzenleme, Adalet Bakanlığı’nın hazırladığı “reform” diye lanse edilen yargı paketinde yer aldı. Buna göre; etki ajanlığı, Türk Ceza Kanunu’nun “Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk” bölümüne “diğer faaliyetler” şeklinde yeni bir suç tanımı olarak giriyor. Gerekçede “Devletin varlığının korunması ve tehlikeyle karşı karşıya bırakılmaması” deniliyor. Casusluk dışında bu suçu işleyenlere, 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor. Hükümet “Amaç, yeni tip ajanlık faaliyetiyle mücadele” savunması yaparken hukukçular, düzenlemenin ifade özgürlüğüne ciddi zararlar vereceğini ileri sürüyor. Uzmanlar “Pahalılık aldı başını gidiyor ya da ‘İnsanlar pazar yerinde alışveriş yapamıyor’ haberi, ‘devletin iç siyasal yararlarına aykırı’ hareket olarak kabul edilebilir. Özellikle gazetecileri zor günler bekliyor” uyarısında bulundu.
“ABA ALTINDAN SOPA”
CHP İzmir milletvekili ve TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Üyesi Rıfat Nalbantoğlu, düzenlemenin Moskova temelli olduğuna dikkat çekerek şunları kaydetti: “2012 yılında Rusya’da yaşama geçirilen ancak savaş nedeniyle 2022’de kapsamı genişletilen etki ajanlığı kavramı, son yıllarda bütün dünyada tartışılıyor. Halen Rusya’nın dışında ABD, İngiltere, Avustralya, Bosna Hersek gibi ülkelerde de benzer yasal düzenlemelerin olduğu görülmektedir. Ancak bu ülkelerdeki düzenlemelerde suç ve cezaya konu olacak iş ve eylemler açık bir şekilde belirtilmiştir. Tanımlar ve ifadeler nettir. Bizde muğlak ifadeler ve belirsizlikler nedeniyle keyfi ve takdire bağlı suçlamalarla cezalandırmalara yol açacağı kuşkusu doğurmaktadır. Taslağın bu şekilde yasalaşması halinde söz konusu düzenleme AKP’nin kendisi gibi düşünmeyen toplumun bütün kesimlerine aba altında sopa göstermesi gibi algılanacak, yeni ihlallere ve hak kayıplarına zemin oluşturacaktır.”
Anadolu Basın Birliği Genel Başkanı M. Bora Zora da “Dezenformasyon Yasası ile birlikte gazeteci artık eli yüreğinde haber yapar hale geldi. Yeni internet yasası, Anadolu basınına ciddi yükler bindirirken, gazetecileri asli görevlerinden uzaklaştırmaya başladı. Etki ajanlığı ile gazeteciler için yeni bir suç tanımı daha getiriliyor. Bu tasarı basını iyice abluka altına alacak düzenlemeler içeriyor. Basının üzerine bir de bu yükü yüklemeyin” şeklinde konuştu. Öte yandan pakette suç kapsamında görülen Avrupa Birliği fonlarının iktidara yakın kuruluşlar tarafından kullanıldığının ortaya çıkması da ayrı bir tartışma yarattı.
GÜRCÜLER SOKAKTA
Aynı uygulama, uzun süredir Gürcistan’ı karıştırmış durumda. Gürcü Hayali Partisi’nin sunduğu “yabancı etkinin şeffaflığı” konulu yasa tasarısına parlamentoda ilk onay 17 Nisan’da, ikinci onay 1 Mayıs’ta verildi. Genel Kurul’da 14 Mayıs’ta yapılan üçüncü ve nihai oylamada tasarı, 30 “hayır”a karşılık 84 “evet” oyuyla kabul edilerek yasalaştı. Düzenleme, fonlarının yüzde 20’sinden fazlasını yurt dışından alan Gürcistan’daki kuruluşların “yabancı bir gücün çıkarlarını gözeten organizasyon” şeklinde kaydolmalarını veya para cezalarıyla karşı karşıya kalmalarını öngörüyor. Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili, kanunu “Rus Yasası” diye nitelendirerek veto etti. Yasanın anayasa aykırı olduğunu belirten Zurabişvili “Gürcistan’ın Avrupa Birliği ile entegrasyonuna taş koymaktadır. Yürürlükten kaldırılmalıdır” ifadesini kullandı. Ancak iktidar partisi, parlamentoda veto kararını aşacak çoğunluğa sahip.
