Türkiye genelinde kent içi raylı sistem kullanımı ve altyapısı son yıllarda dikkat çekici bir büyüme kaydetti.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) ulaşım verileri ışığında hazırlanan sunuma göre, 2015 yılında 555,7 kilometre olan toplam raylı sistem hat uzunluğu, 2024 yılı itibarıyla yüzde 89 oranında artarak 1052,4 kilometreye ulaştı.
Bu genişlemeyle birlikte yolcu sayılarında da büyük bir artış yaşandı.
2015 yılında 1,19 milyar olan yıllık yolcu sayısı, 2024 yılında 1,91 milyar seviyesine çıkarak yüzde 61'lik bir büyüme gösterdi.
Türkiye genelinde şu an 13 şehirde, toplam 64 farklı hat üzerinde raylı sistem işletmeciliği yapılıyor.
METRO YOLCUSU REKOR KIRDI
Raylı sistem türleri arasında metro hatları, hem uzunluk hem de taşınan yolcu sayısı bakımından liderliği elinde tutuyor.
2024 yılı verilerine göre sadece metro ile taşınan yolcu sayısı 1 milyar barajını aştı.
Son on yıllık dönem incelendiğinde metro yolcu sayısındaki artış yüzde 55, tramvay yolcu sayısındaki artış yüzde 52 olarak gerçekleşti.
En dikkat çekici büyüme ise hafif raylı sistemlerde yaşandı; bu sistemlerdeki yolcu artışı yüzde 107'yi buldu.
Pandemi döneminde yaşanan sert düşüşün ardından tüm raylı sistem türlerinde yolcu sayıları pandemi öncesi seviyelerin üzerine çıktı.
Başkentin tek nostaljik tramvay hattı: 6 istasyonla 20 dakikalık tarihi gezi!
HAT UZUNLUĞU İKİ KATINA ÇIKTI
Altyapı yatırımlarının hız kesmeden devam ettiği bu süreçte, raylı sistem ağları önemli ölçüde uzadı.
2024 yılı sonu itibarıyla metro hatlarının toplam uzunluğu 387 kilometreye ulaşarak diğer sistemleri geride bıraktı.
2015-2024 yılları arasında metro hatlarına 165 kilometre (yüzde 74 artış), tramvay hatlarına 166 kilometre (yüzde 81 artış) ve hafif raylı sistem hatlarına 165 kilometre (yüzde 126 artış) eklendi.
İstanbul, 2015'ten bu yana en büyük hat uzunluğu artışını yaşayan il olurken, onu Kocaeli ve Antalya takip etti.
ANADOLU ŞEHİRLERİNDE TRAMVAY ETKİSİ
Veriler, raylı sistemlerin sadece metropollerde değil, Anadolu şehirlerinde de ulaşımın ana omurgasını oluşturduğunu gösterdi.
Nüfuslarına oranla tramvay kullanımı açısından Eskişehir ve Kayseri, Türkiye'nin zirvesinde yer aldı.
Eskişehir'de kişi başına düşen yıllık tramvay yolculuğu sayısı 51,9, Kayseri'de ise 39,1 olarak gerçekleşti.
Ayrıca, raylı sistem ağına sahip 13 ilin motorizasyon (araç sahipliği) oranları incelendiğinde; Eskişehir, Konya ve Kayseri'nin en düşük motorizasyon artışına sahip ilk üç şehir olduğu belirlendi.
Hem tramvay, hem hafif metro! TRAM34 raylara iniyor
ENERJİ VERİMLİLİĞİNDE ARTIŞ
Raylı sistemlerin çevresel etkileri ve enerji verimliliği de raporda öne çıkan başlıklar arasında yer aldı.
Pandemi sonrası dönemde (2021-2022), metro ve tramvay yolcu trafiği yüzde 62 oranında artış gösterirken, bu sistemlerin enerji tüketimindeki artış sadece yüzde 13 seviyesinde kaldı.
Bu veri, yolcu sayısı arttıkça raylı sistemlerin birim yolcu başına tükettiği enerjinin düştüğünü ve sistemin daha verimli hale geldiğini kanıtladı.
Hafif raylı sistemlerde de benzer bir tablo oluştu; yolcu sayısı yüzde 7 artarken enerji tüketimi yüzde 22 arttı, ancak yüksek hızlı trende yolcu artışı (yüzde 114) enerji artışının (yüzde 76) çok üzerinde gerçekleşti.
YENİ VERİ SETLERİ GELİYOR
TÜİK, gelecek dönemde ulaşım istatistiklerini daha da detaylandırmayı planlıyor.
Mevcut verilere ek olarak, raylı sistem istasyonları bazında konum verilerinin toplanması ve bu verilerin nüfus ızgaralarıyla (grid) entegre edilmesi hedefleniyor.
Bu sayede, nüfusun ne kadarının toplu taşımaya kolay erişebildiği (Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 11.2.1) daha hassas bir şekilde ölçülebilecek.
Ayrıca istasyon bazında yaş, cinsiyet ve eğitim seviyesi gibi demografik analizler yapılarak ulaşım yoksulluğu ile mücadele ve ekonomik refahın artırılmasına yönelik politikalar geliştirilebilecek.
Kocaeli raylı sistemlerle örülüyor! Tren, metro, tramvay, teleferik...
