Singapur uçağından sonra bu kez Katar ile İrlanda arasında pazar günü sefer yapan bir yolcu uçağı, Türkiye semalarında türbülansa girdi, altı yolcu ve altı kabin görevlisi yaralandı. Peş peşe gerçekleşen olaylar, iklim değişikliği ile türbülans arasında bir ilişki olup olmadığı sorusunu akıllara getirdi. Prof. Dr. Orhan Şen, türbülansların nedeninin küresel ısınmaya bağlı olduğunu belirterek "Türbülans hareketinden korunmak için uçaktayken kemeriniz takılı olması gerekiyor." diye konuştu.
Geçen hafta Singapur Havayolları'na ait uçakta yaşanan ve 1 can kaybına, 43 yaralıya neden olan şiddetli türbülansın ardından, bu kez Katar Havayolları'nda korku dolu anlar yaşandı. 211 yolcuyla Katar'dan İrlanda'ya giden uçak, Türkiye üzerinde türbülansa girdi. Bu kazada 12 kişi yaralandı. Peki, son dönemde türbülanslar neden artıyor? CNN TÜRK Meteoroloji Danışmanı Prof. Dr. Orhan Şen, türbülansların nedeninin küresel ısınma olduğunu belirterek "Açık hava türbülansları son dönemde küresel ısınmaya bağlı sıcaklık ve rüzgarlarla arttı. Rüzgarla dağ dalgaları da artıyor ve kuvvetleniyor, atmosferdeki karışımlar değişiyor. Uçuştan önce meteorolojiden bu bilgiler alınırsa, risk en aza indirilir." dedi.
CNNTürk'ün haberine göre Şen şu ifadeleri kullandı:
NASA’da sivil havacılıkta bu türbülansın etkisi ve kazalarla ilgili projelere katıldım. Dolayısıyla bunların nasıl olduğunu, neden kaynaklandığını hem rüzgar tünelinde yaptık hem de bire bir yaşadık. Havada iki tane türbülans var. Biri CAT dediğimiz açık hava türbülansı. Biri de hani o şimşek, yıldırım yapan bulutlar var ya onun içindeki türbülanslardır. Bu türbülanslar rotaya ilişkin meteorolojinin raporuna yansır. Türbülans riskli bulut varsa uçak pilotları o bulutlara girmezler. Açık hava türbülansları da jet akımlarının (kuvvetli rüzgarların olduğu yerler) çatal yaptığı bölgelerde ve dağ dalgalarında oluyor. Sıradağların olduğu yerlerde türbülans görülme olasılığı daha fazla. Açık hava türbülansları son dönemde küresel ısınmaya bağlı sıcaklık ve rüzgarlarla arttı. Rüzgarla dağ dalgaları da artıyor ve kuvvetleniyor, atmosferdeki karışımlar değişiyor. Uçuştan önce meteorolojiden bu bilgiler alınırsa, risk en aza indirilir. Türkiye’nin türbülans haritası da günlüktür ve her üç saatte bir değişir. Uçuş saatine yakın bu veriler alınmalı. Çünkü, açık hava türbülansları uçak radarı tarafından görülmez.”
“TÜBÜLANS DİKEY RÜZGAR HAREKETİDİR”
Bu türbülans dediğimiz düşey harekettir. Yani bu dikine rüzgardır. Zaten atmosferdeki rüzgardır her şeyi yapan. Şimdi bu rüzgarın havada çeşitli halleri ortaya çıkıyor. Eğer İstanbul’dan Akdeniz üzerine doğru gidiyorsanız şöyle bir sallanır uçak. Çünkü orada Toroslar vardır. Rüzgarın normal dalgalarının dağ, tepe gibi yükseltilerle dalgaların normalin dışına çıkmasıyla oluşur. İkinci türbülans da yaralanmalara yol açan, atmosferde jet akımları vardır. Bu jet akımları maksimum rüzgar korlarıdır. Yılan gibi dolaşır atmosferde. Yani batıdan doğuya kadar neredeyse bütün dünyayı dolaşır. Bunlara baktığınız zaman nereden baksan saatte 200-250 kilometre hızları vardı. Bu korların etrafında türbülans oluşur. Özellikle de bunun çatal yaptığı kısımda Türkiye’ye baktığımızda büyük ihtimalle de Katar uçağı bu taraftan geçmiştir.
“UÇAKTA KEMERİMİZ TAKILI OTURMALIYIZ”
Türbülans hareketinden korunmak için uçaktayken kemeriniz takılı olması gerekiyor. Kemeriniz takılıysa uçak en güvenilir ulaşım aracıdır. Süre olarak 5-10 dakikaya kadar sürebilir. Türbülansta uçağa hiçbir zarar gelmez. Pilot türbülansın olacağını önceden bilebilir. Uçuşa 1-2 saat kala pilot meteorolojiden türbülansa dair bilgiyi alır. Çok şiddetli türbülansın olduğu yerlere girmeden kuleye danışarak rotasını da değiştirebilir.
