Türkiye'nin ulusal savunma sanayii projesi Milli Muharip Uçak (MMU) KAAN ile ilgili yaşanan motor tedarik sorunu ve yerli motor TF-35000'in geliştirilme süreci, KAAN'ın geleceği ve seri üretim takvimi açısından kritik bir dönemeçte.
27 Eylül 2025 tarihinde New York'taki Türkevi'nde basına konuşan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın, uçağın ilk versiyonlarında kullanılması planlanan ABD menşeli General Electric F-110 turbofan motorlarının lisans onayı için ABD Kongresi'nden yanıt beklendiğini açıklaması, KAAN projesi üzerindeki uluslararası baskıyı bir kez daha gözler önüne serdi.
Bakan Fidan, bu durumun müttefiklik ruhuna yakışmadığını belirterek, Türkiye'nin alternatif arayışlara yönelebileceği sinyalini verdi.
F-110 MOTORLARI KAAN'IN SERİ ÜRETİMİ İÇİN NEDEN ÖNEMLİ?
Euronews'te yer alan habere göre, KAAN savaş uçağının teknik özellikleri doğrultusunda, ilk üretim serileri olan Blok 10 ve Blok 20 konfigürasyonlarında F-110 motorunun kullanılması planlanıyor.
Halihazırda Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki F-16'larda da kullanılan bu motor, projenin test ve geliştirme aşamalarında zaman kazanmak için stratejik bir tercihti.
TUSAŞ tarafından yürütülen proje kapsamında, 2024 yılının Şubat ayında ilk uçuşunu gerçekleştiren KAAN prototipinde de bu motorlar yer almıştı.
Ancak CAATSA yaptırımları ve siyasi engeller nedeniyle motor tedarikinde yaşanan sıkıntılar, MMU KAAN'ın 2028 olarak hedeflenen seri üretim başlangıcını ve Türk Hava Kuvvetleri'ne ilk teslimatları riske sokuyor.
F-110 motorunun teknik kapasitesi, artyakıcı ile 29 bin lbf itki gücüne ulaşarak KAAN'ın yüksek performans hedeflerini (1.8 Mach azami hız, 16.764 metre servis tavanı) destekliyor.
Ancak motorun ABD'ye olan bağımlılığı, Türkiye'nin askeri ve jeopolitik bağımsızlık hedeflerine gölge düşürüyor.
5. NESİL SAVAŞ UÇAKLARINDA ULUSLARARASI REKABET
KAAN'ın hikayesi, Türkiye'nin 1999'da program ortağı olduğu F-35 projesinden, 2017'de Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi alımı sonrası 2019'da çıkarılmasıyla ivme kazandı.
F-35 ve S-400 krizi, Türkiye'yi kendi ulusal 5. nesil savaş uçağını geliştirme hedefine yöneltti.
5. nesil uçaklar, düşük görünürlük (Stealth teknolojisi), art yakıcı kullanmadan süpersonik hızda uçabilme (Supercruise), sensör füzyonu ve ağ merkezli harp kabiliyeti gibi üstün özellikleriyle hava üstünlüğü için hayati önem taşıyor.
2016'da resmi olarak başlatılan KAAN projesi, TUSAŞ ve İngiliz BAE Systems iş birliğiyle ilerledi.
Türkiye, F-16'ların yerini alması hedeflenen bu platformla, ABD'nin F-22 ve F-35, Çin'in J-20 ve Rusya'nın Su-57 gibi uçaklarının bulunduğu 5. nesil rekabetine katılmayı amaçlıyor.
KAAN'ın Blok 10 konfigürasyonunda bu kabiliyetlere yaklaşık yüzde 90 oranında ulaşılması hedefleniyor.
YERLİ MOTOR TF-35000 NE ZAMAN ENTEGRE EDİLECEK?
KAAN'da yerli motor kullanılması, Türkiye'nin ihracat özgürlüğü ve tam bağımsız savunma sanayii hedefi için vazgeçilmez bir adım.
Bu amaçla, TEI (TUSAŞ Motor Sanayii AŞ) ve TRMOTOR tarafından geliştirilen TF-35000 turbofan motoru projesi büyük bir titizlikle sürdürülüyor.
İlk planlarda 2028 itibarıyla yerli motorun kullanılması hedeflense de, son güncel verilere göre TF-35000'in KAAN'a entegrasyonu için yeni hedef tarih 2032 olarak belirlendi.
35 bin lbf itki gücü sunması planlanan bu yerli motorun, uçağa tam süpersonik seyir yeteneği kazandırması ve Stealth uyumlu düşük kızılötesi izli egzoz tasarımı ile 5. nesil gereksinimlerini karşılaması bekleniyor.
Motorun ilk prototip aşamasına yıl sonunda geçilmesi planlanıyor.
KAAN'IN TEKNİK ÖZELLİKLERİ NELER?
TUSAŞ'ın açıkladığı güncel teknik verilere göre Milli Muharip Uçak KAAN, sınıfının üstün yeteneklerini bünyesinde barındırıyor:
Kanat Açıklığı: 13,4 m (44 ft)
Uzunluk: 20,3 m (66 ft)
Azami Kalkış Ağırlığı: 34.750 kg (76.500 lb)
Azami Hız: 1.8 Mach (@ 40.000 ft)
İtki (Mevcut): 2 x 13.150 kgf (2 x 29.000 lb - F-110 Motoru)
Servis Tavanı: 16.764 m (55.000 ft)
Pozitif / Negatif G Limiti: +9 / -3,5 G
Kanat Alanı: 71,6 m² (771 ft²)
Yükseklik: 5 m (16 ft)
Bu özellikler, uçağın yüksek manevra kabiliyeti, geniş harekat yarıçapı ve üstün hız performansı ile geleceğin muharebe ortamına hazırlandığını gösteriyor.
Uçakta ayrıca ASELSAN üretimi MURAD AESA radarı, sensör füzyonu, yapay zeka destekli görev bilgisayarları ve dahili silah yuvaları gibi ileri teknolojiler yer alacak.
ABD'den ANKA-3 analizi: Türkiye, bölgenin en güçlü hava kuvveti olabilir!
