Aydın’ın Kuşadası ilçesinde her yıl merakla beklenen nadir bitki türlerinden biri olan Tülüşah yeniden yüzünü gösterdi. Bilimsel adıyla Rhaponticoides mykalea, halk arasında “Aydın Gaşağı” olarak da bilinen Tülüşah, bu yıl ilk kez zeytinlik alanlarda çiçek açtı. Nesli tükenme riski nedeniyle koruma altında bulunan bitki için uzmanlar ve çevreciler hem uyarıyor hem de dikkat çağrısı yapıyor.
SİTELERİN GÖLGESİNDE BİR DOĞA MUCİZESİ
Samson Dağları’nın antik adından ilhamla adlandırılan Tülüşah, Kuşadası’nın hem doğal hem de kültürel sembollerinden biri olarak biliniyor. Bu yıl ilk olarak imar planlarında park olarak ayrılmış zeytinlik alanlarda çiçeklenmeye başlayan Tülüşahlar, sitelerin ve yapılaşmanın arasında yaşam savaşı veriyor. Bitkilere zarar gelmemesi için ilgili belediyelere ve Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü’ne bilgi verilerek önlem alınması sağlandı.
KOPARMANIN BEDELİ AĞIR: 557 BİN TL
Tülüşah’ın koparılması ya da doğasına zarar verilmesi halinde uygulanacak ceza miktarı da oldukça dikkat çekici. Koruma altındaki türlerden biri olan bu bitkiyi koparanlar, 557 bin TL’ye varan idari para cezasıyla karşı karşıya kalıyor. Uzmanlar, bu cezanın hem caydırıcılık hem de türün sürdürülebilirliği açısından hayati önem taşıdığını vurguluyor.
BİLİMSEL İZLEME VE KORUMA SÜRECİ DEVAM EDİYOR
Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği (EKODOSD) Başkanı Bahattin Sürücü, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından en yüksek risk kategorisi olan “CR - Kritik Tehlikede” sınıfında değerlendirilen Tülüşahların, Aydın Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü’nün Tür Koruma Eylem Planı çerçevesinde takip edildiğini söyledi. Sürücü, “Daha önceki yıllarda yapılan yanlış uygulamalar nedeniyle bazı bölgelerde tür tamamen kayboldu. Aynı hataların tekrar etmemesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.
YAYILIM ALANI HER YIL AZALIYOR
Tülüşah, en yoğun olarak Yaylaköy’den başlayıp Soğucak eteklerine kadar uzanan bir hat üzerinde doğal olarak yetişiyor. Bu yıl iklim koşullarına bağlı olarak bazı bölgelerde henüz çiçeklenme gözlemlenmese de, önümüzdeki günlerde sıcaklıkların artmasıyla birlikte bu nadir bitkinin güzelliği daha net görülebilecek. Davutlar yolu, İkiçeşmelik, Taşocağı yolu ve Güvercinada çevresinde daha seyrek olmakla birlikte yine Tülüşah örneklerine rastlanabiliyor.
YAŞAM ALANLARINA YÖNELİK TEHDİT DEVAM EDİYOR
Yapılaşma baskısı, dolgu çalışmaları ve doğal alanların imara açılması gibi etkenler, Tülüşah’ın yaşam alanlarını ciddi biçimde tehdit ediyor. Sürücü, Tülüşahların korunabilmesi için sadece bitkinin değil, habitatının da titizlikle korunması gerektiğini belirtiyor. “Uyarıcı tabelalar dikilmeli, imar planlarına bu türün bulunduğuna dair özel notlar eklenmeli. Bu tür hassasiyet gösterilmezse türün tamamen yok olması işten bile değil” diyen Sürücü, önleyici adımların önemine vurgu yaptı.
BİR SEMBOLÜ GELECEĞE TAŞIMAK
Kuşadası’nda sitelerin arasında hayatta kalmayı başaran Tülüşahlar, bölge halkı ve doğa korumacıları için büyük bir miras niteliği taşıyor. Bu özel türün sadece bugünün değil, gelecek kuşakların da görebilmesi için korunması gerektiğini belirten uzmanlar, ekolojik hassasiyetin tüm plan ve projelerde önceliklendirilmesi gerektiğini ifade ediyor.
EKOSİSTEMİN NAZLI ÇİÇEĞİNE SAHİP ÇIKIN
Her yıl mayıs ve haziran aylarında çiçeklenen Tülüşah, sadece görsel güzelliğiyle değil, bulunduğu bölgenin biyolojik çeşitliliğine katkısıyla da dikkat çekiyor. Kuşadası’nın florasını zenginleştiren bu nazlı çiçeğin korunması için vatandaşların bilinçli olması, doğaya saygının bir göstergesi olarak görülüyor.
