CHP’nin yayımladığı Kasım Ayı Basın Özgürlüğü Raporu, gazetecilerin yargı baskısı, dijital sansür ve ekonomik yaptırımların gölgesinde çalıştığını ortaya koydu. Rapora göre Kasım ayı boyunca onlarca gazeteci mahkemelerde ifade vermek zorunda kaldı.
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer’in kamuoyuyla paylaştığı rapora göre, sadece Kasım ayı içerisinde en az 68 gazeteci, yaptıkları haberler ve sosyal medya paylaşımları nedeniyle hakim karşısına çıkarak savunma yapmak zorunda kaldı. Yargılamalar sonucunda ağır hapis cezaları dikkat çekti.
Tutukluluğunun 158’inci gününde mahkemeye çıkan gazeteci Fatih Altaylı, "Cumhurbaşkanına fiili saldırı" suçlamasıyla yargılandığı davada 4 yıl 2 ay hapis cezasına çarptırıldı. Yargı kararları bununla sınırlı kalmadı; Ekim 2022’de yapılan bir operasyonla gözaltına alınan 7 gazeteci hakkında verilen 6 yıl 3 ay hapis cezası istinaf mahkemesi tarafından onandı. Ayrıca gazeteciler Sedef Kabaş ve Hakan Dirik 10’ar ay, Rahime Karvar ise gazetecilik faaliyetleri nedeniyle 1 yıl 13 ay hapis cezasına mahkum edildi.
ŞAFAK BASKINI VE İFADE MESAİSİ
Ruşen Çakır, Şaban Sevinç, Yavuz Oğhan, Soner Yalçın ve Batuhan Çolak gibi kamuoyunun yakından tanıdığı isimler, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) soruşturması kapsamındaki haber ve yorumları gerekçe gösterilerek evlerine düzenlenen şafak baskınlarıyla gözaltına alındı ve "mevcutlu" olarak ifadeye götürüldü.
- Rojda Altıntaş: Yaptığı bir haber nedeniyle "haberleşmenin gizliliğini ihlal" şüphesiyle ifade verdi.
- Kayhan Ayhan: BirGün editörü, İzmir’de duvara boykot yazıları yazan gençlerin tutuklanmasını haberleştirdiği için emniyete çağrıldı.
- İsmail Arı: Hakkında RTÜK’ün şikayeti üzerine dava açıldı.
- BirGün ve T24 Yöneticileri: BirGün yöneticileri Selçuk Özbek ve Gökay Başcan ile T24 Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Candan Yıldız, yayınlanan haberler nedeniyle soruşturma geçirerek ifade verdi.
- Alican Uludağ: Şule Çet davası hükümlüsü Berk Akand’ın tahliyesini duyurduğu için "yanıltıcı bilgi yayma" suçlamasıyla soruşturmaya uğradı.
- Öznur Değer ve Osman Akın: JinNews Haber Müdürü Değer ve Yeni Yaşam gazetesi eski Yazı İşleri Müdürü Akın hakkında davalar açıldı.
SOSYAL MEDYA HESAPLARINA ENGEL
Raporda dijital medyadaki erişim engelleri de geniş yer buldu. Tutuklu bulunan İBB Başkanı ve Cumhurbaşkanı Adayı Ekrem İmamoğlu’nun şahsi X hesabının engellenmesinin ardından, Cumhurbaşkanlığı Aday Ofisi’ne ait X hesabı da farklı kullanıcı adlarıyla açılmasına rağmen üç kez erişime kapatıldı. "İstanbul İddianamesi" adlı internet sitesi ve X hesabı da sansürden nasibini aldı.
Erişim engelleri şu başlıklarla devam etti:
- Anadolu Ajansı’na liyakatsiz atamalar yapıldığına dair haberler,
- Gazeteci Alican Uludağ’ın Gebze’de metro inşaatı nedeniyle çöken binadaki ihmalleri vurgulayan paylaşımı,
- TÜGVA’ya ilişkin iddiaları gündeme getiren gazeteci Serdar Akinan’ın X hesabı ve YouTube kanalı erişime engellendi.
EKONOMİK SORUNLAR VE RTÜK CEZALARI
Basın üzerindeki baskının ekonomik boyutu da raporda vurgulandı. Medya sektöründeki daralma sürerken, Kasım ayında Sözcü TV’de 14 gazetecinin işine son verildiği, Hürriyet Gazetesi’nin ise Ankara’daki basım faaliyetlerini durdurduğu belirtildi.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ise cezai yaptırımlarına devam etti. Kurul, Kasım ayında beş yayın kuruluşuna ceza kesti. Sözcü TV’deki "Türkiye’nin Sözü" programında CHP Genel Başkan Yardımcısı Suat Özçağdaş’ın iktidara yönelik eleştirileri, kanala idari para cezası verilmesine gerekçe oldu. Rapor, gazetecilerin sadece adli değil, ekonomik ve idari yaptırımlarla da kuşatıldığını kayda geçirdi.
