Dünya genelinde etkisini hissettiren küresel ısınma ve buna bağlı olarak gelişen iklim değişikliği, Brezilya'nın Belem kentinde düzenlenen BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 30. Taraflar Konferansı (COP30) kapsamında masaya yatırıldı.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından hazırlanan 'Küresel Soğutma Raporu 2023 (Global Cooling Watch 2023)', aşırı sıcaklar ile artan soğutma talebi arasındaki kısır döngüye dikkat çekti.
UNEP Basın Sekreteri Bethany Rachel Woodthorpe-Evans moderatörlüğünde gerçekleşen toplantıya; UNEP İcra Direktörü Inger Andersen, UNEP İklim Değişikliği Bölümü Direktör Yardımcısı Ruth Zugman do Coutto, Brezilya Çevre ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Adalberto Maluf, İklim Eylemi Singapur Elçisi Ravi Menon ve Barcarena Belediye Başkanı Renato Ogawa katılım sağladı.
2040'ta su kıtlığı çeken ülke olacağız! Mevcut su politikaları kuraklığı önleyemez
EMİSYONLARIN ÜÇTE İKİSİ ENERJİ TÜKETİMİNDEN KAYNAKLANIYOR
Açıklanan rapora göre, 2022 yılında soğutma sistemlerinde kullanılan gazlar ve iklimlendirme ekipmanlarının yarattığı küresel sera gazı emisyonları 4,1 milyar ton karbondioksit eşdeğerine ulaştı.
Raporda yer alan çarpıcı verilere göre, bu devasa emisyon miktarının yaklaşık üçte biri soğutucu gaz sızıntılarından meydana gelirken, üçte ikisi ise soğutma cihazlarını çalıştırmak için harcanan enerjiden kaynaklandı.
MEVCUT EĞİLİMLE CİHAZ STOKU ÜÇ KATINA ÇIKACAK
İklim krizinin bir sonucu olarak küresel sıcaklıkların yükselmesi ve gelir düzeylerindeki artış, soğutma sistemlerine olan talebi patlattı.
Uzmanlar, bu durumun soğutma ekipmanı stokunun 2050 yılına kadar üç kattan fazla artmasına neden olacağını öngörüyor.
Raporda, mevcut politikaların devam etmesi ve sadece soğutucu gazların kademeli azaltılması senaryosunda bile, 2050 yılında soğutma kaynaklı emisyonların 7,2 milyar ton karbondioksit eşdeğerine yükseleceği tahmini yer alıyor.
Sıcaklar sadece terletmiyor, DNA'nızı da değiştiriyor!
SÜRDÜRÜLEBİLİR SOĞUTMA YOLU İLE YÜZDE 60 TASARRUF FIRSATI
UNEP raporu, mevcut gidişata güçlü bir alternatif olarak 'Sürdürülebilir Soğutma Yolu' stratejisini öneriyor.
Bu stratejinin uygulanması halinde, 2050 yılına kadar dünyadaki soğutma cihazı sayısının yaklaşık yüzde 40 oranında azaltılabileceği belirtiliyor.
Daha da önemlisi, bu strateji sayesinde emisyonların 2,6 milyar ton karbondioksit eşdeğeri azaltılabileceği vurgulanıyor.
Önerilen strateji; şehirlerde doğal altyapı sistemlerinin kurulmasını, pasif soğutma yöntemlerinin tercih edilmesini, düşük enerjili hibrit sistemlere geçişi ve hidroflorokarbon gazlarının azaltılmasını içeriyor.
KENTSEL ISI ADASI ETKİSİ SICAKLIKLARI 10 DERECE ARTIRIYOR
Raporun içeriğine dair değerlendirmelerde bulunan UNEP İcra Direktörü Inger Andersen, çalışmanın hem soğutmaya ihtiyaç duyan kişilerin bu hizmete erişimini kolaylaştırmayı hem de sektörden kaynaklanan emisyonları azaltmayı hedeflediğini belirtti.
Aşırı sıcaklar nedeniyle her yıl yarım milyon insanın hayatını kaybettiğine dikkat çeken Inger Andersen, şunları söyledi:
"Aşırı sıcaklardan kaynaklanan ölümlerin büyük bir kısmı, kentsel ısı adası etkisinin sıcaklıkları 10 dereceye kadar artırabildiği şehirlerde görülüyor.
Yani sokakta yürürken hissettiğimiz o 'beton fırın' etkisi, artık tam anlamıyla bir şehir fırınına dönüşüyor."
Küresel ısınma uçuşları da vuruyor: Türbülanslar artacak!
YOKSUL NÜFUS BÜYÜK RİSK ALTINDA
Küresel ısınmayı sınırlandırma hedeflerine ulaşılamadığını hatırlatan Inger Andersen, bunun ölümcül sıcak hava dalgalarının daha sık ve şiddetli yaşanacağı anlamına geldiğini ifade etti.
Inger Andersen, "2050'ye gelindiğinde, tehlikeli sıcaklıklarla karşı karşıya kalan yoksul şehir nüfusunun yüzde 700 artabileceği öngörülüyor" dedi.
Soğutmaya erişimin su, enerji ve hijyen gibi temel bir hak olarak görülmesi gerektiğinin altını çizen Inger Andersen, bu ihtiyacın karşılanmasının milyarlarca insanın hayatını kurtarabileceğine vurgu yaptı.
SADECE KLİMAYA GÜVENMEK ENERJİ ŞEBEKELERİNİ ÇÖKERTEBİLİR
Soğutmanın sadece klima cihazı takmak olarak algılanmaması gerektiğini savunan Inger Andersen, bütüncül bir yaklaşım çağrısında bulundu. Andersen sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bu ısı krizinden yalnızca klimayla kurtulamayız.
Eğer sadece klimaya yönelirsek, sera gazlarını artırır, maliyetleri yükseltir, elektrik şebekelerinde aşırı yüklenmeye yol açar ve talebi tetikleriz.
Bunun yerine akıllı binalar, uygun maliyetli soğutma, doğal soğutma yöntemleri ve çevresel altyapı gibi çözümleri düşünmeliyiz.
Şehir ortamına doğayı entegre ederken, enerji kullanımını ve soğutmanın karbon ayak izini azaltacak yollar bulmalıyız."
Beton dökmekten suya yer kalmadı: Su politikaları iflas etti!
GÜNEY ASYA'DA 1 MİLYAR İNSAN TEHDİT ALTINDA
Toplantıda söz alan İklim Eylemi Singapur Elçisi Ravi Menon ise Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) raporlarına atıfta bulunarak şöyle konuştu:
"Güney ve Güneydoğu Asya'da yaklaşık 1 milyar insan aşırı sıcaklardan etkilenebilir.
Isı stresi halk sağlığını olumsuz etkiliyor. Bilimsel kanıtlar bunun giderek arttığını gösteriyor.
Ayrıca sıcak hava, açık havada çalışmayı zorlaştırarak iş gücü verimliliğini düşürüyor ve soğutma talebindeki rekorlar nedeniyle elektrik sistemleri üzerinde baskı oluşuyor."
YEREL YÖNETİMLERDEN DOĞAL ÇÖZÜM ÖRNEKLERİ
Brezilya Çevre ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Adalberto Maluf, şehirleri artan sıcaklıklara uyumlu hale getirmenin ve dayanıklı yapılar oluşturmanın öncelikli konulardan biri olması gerektiğini kaydetti.
Barcarena Belediye Başkanı Renato Ogawa ise bölgede yaşanan sıcaklık artışını hatırlatarak, Barcarena'nın doğal soğutma yöntemlerine yaptıkları katkılara dair bilgi verdi.
Program, UNEP İklim Değişikliği Bölümü Direktör Yardımcısı Ruth Zugman do Coutto'nun raporun ayrıntılarını paylaşmasıyla sona erdi.
