CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) son 10 yıllık kredi verilerinin borçlanmanın yön değiştirdiğini ortaya koyduğunu belirterek, “Kredi artık ev almak için değil; kira, fatura ve gıda gibi temel ihtiyaçları karşılamak için kullanılıyor. Bu tablo, orta sınıfın hızla eridiğini gösteriyor” dedi.
KONUT HAYALİ KÜÇÜLDÜ, İHTİYAÇ BORCU PATLADI
Gürer’in paylaştığı verilere göre, 2014 yılında kullanılan her dört tüketici kredisinden biri konut alımı içindi. O dönemde konut kredilerinin toplam tüketici kredileri içindeki payı yüzde 24,1 seviyesindeydi. Bugün ise bu oran yüzde 8’e kadar geriledi.
Aynı dönemde ihtiyaç kredilerinin payı dramatik biçimde arttı. 2014’te yüzde 55 olan ihtiyaç kredisi oranı, 2024’te yüzde 88,8’e fırladı. Gürer bu tabloyu, “Borç artık ev için değil, mutfak için alınıyor. Krediyle kira, fatura ve gıda ödeniyor” sözleriyle özetledi.
2025’TE DOKUZ AYDA REKOR: BORÇLANMA HIZ KESMİYOR
2024 yılında toplam tüketici kredisi (konut, taşıt, ihtiyaç) tutarı 1 trilyon 852 milyar TL iken, 2025’in ilk dokuz ayında bu rakam 1 trilyon 994 milyar TL’yi aştı. Böylece sadece dokuz ayda, bir önceki yılın tamamı geride bırakıldı.
2025’in ilk üç çeyreğinde kullanılan kredilerin dağılımı ise borcun niteliğini net biçimde ortaya koydu:
1 trilyon 772 milyar TL ihtiyaç kredisi
181 milyar TL konut kredisi
39 milyar TL taşıt kredisi
Gürer’e göre bu tablo, ekonomide “yatırım refleksinin” yerini “hayatta kalma refleksine” bıraktığını gösteriyor.
VADELER KISALDI, BASKI ARTTI
Kredi faizlerindeki artışın vadeleri de kısalttığını belirten Gürer, özellikle ihtiyaç kredilerinde ciddi bir risk birikimine dikkat çekti. 2024 itibarıyla kullanılan ihtiyaç kredilerinin yaklaşık yüzde 75’i 3 ila 12 ay vadeli.
“Eskiden insanlar 10 yıllık konut planları yapardı. Şimdi üç ayda bir borç kapatıp yeniden borçlanıyorlar” diyen Gürer, kısa vadeli borç döngüsünün hanehalkı üzerinde ciddi bir psikolojik ve ekonomik baskı yarattığını vurguladı.
BORÇ 10 YILDA 12 KAT ARTTI
2014 yılında 151 milyar TL olan toplam tüketici kredisi hacmi, 2024’te 1 trilyon 852 milyar TL’ye yükseldi. Bu artışın refah değil, enflasyon kaynaklı olduğunu belirten Gürer, “Borç büyüyor ama alım gücü büyümüyor” dedi.
GENÇLER BORÇLA HAYATA BAŞLIYOR, EMEKLİLER BORÇLA AYAKTA DURUYOR
Gürer’in dikkat çektiği bir diğer çarpıcı veri ise yaş gruplarına göre borçlanma eğilimi oldu.
18-25 yaş grubunda kredi kullanan kişi sayısı 2014’te yaklaşık 965 bin iken, 2024’te 2 milyon 866 bine çıktı. Gürer, “Gençler daha işe başlamadan borçla tanışıyor, gelecekte kazanacakları maaşı bugünden tüketiyor” dedi.
Öte yandan 65 yaş üstü emeklilerde de kredi kullanımının arttığını belirten Gürer, “Geçinemeyen emekli, torununa harçlık veremeyen dede bankaya gidiyor. Türkiye’de artık 7’den 70’e borçla yaşanıyor” ifadelerini kullandı.
“BU TABLO ORTA SINIFIN ÇÖKÜŞÜDÜR”
Toplam kredi kullanan kişi sayısının 10 yılda 10,7 milyondan 26,8 milyona çıktığını hatırlatan Gürer, sözlerini şu değerlendirmeyle tamamladı:
“Kredilerin konuttan nakit ihtiyacına kayması, orta sınıfın eridiğinin açık göstergesidir. Bankalar kâr rekorları kırarken, dar ve orta gelirli vatandaş faiz çarkında öğütülüyor. Bu tablo sürdürülemez; sosyal ve ekonomik sonuçları ağır olur.”
