Prof. Dr. Hasan Sözbilir, 3 yıl önce İzmir için başlattıkları "deprem erken uyarı sistemi" projesinde sona geldiklerini belirterek detayları anlattı. Projenin tamamen yerli olduğuna dikkat çeken Sözbilir, sistem sayesinde depremin 16 saniye öncesinden bilinebileceğini aktardı. Sözbilir, kentin 12 ayrı noktasına yerleştirecekleri sistemi 6 aylık deneme sürecine sokacaklarını kaydetti.
Türkiye'nin "deprem ülkesi" olduğu gerçeğini her fırsatta dile getiren deprem uzmanları, bu doğa olayına ilişkin uyarılarına devam ediyor. Yurdun neredeyse her yerinden geçen fay hatlarına karşı tedbirli olunması gerektiğini kaydeden uzmanlar, bu yolun "deprem bilinci" ve "depreme dayanıklı yapı"dan geçtiğini sıklıkla dile getiriyor.
Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Genel Jeoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, tarihte pek çok deprem felaketi yaşayan İzmir için başlattıkları "deprem erken uyarı sistemi" projesi hakkında konuştu. Çalışmalarda sona gelindiğini aktaran Prof. Dr. Sözbilir, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ile imzaladıkları protokol kapsamında 12 ayrı noktaya sistemi yerleştireceklerini ifade etti.
TAMAMEN YERLİ SİSTEM
Üniversitenin jeoloji, jeofizik, inşaat, bilgisayar ve elektronik bölümü hocalarından oluşan bir ekip kurduklarını belirten Prof. Dr. Sözbilir, "Bu ekip 3 yıl boyunca çalışıp, projeyi tamamladı. Hem yazılı hem tasarım hem de mekanizma açısından tamamen yerli, yeni bir deprem uyarı sistemi geliştirdik. Geliştirdiğimiz sistemi önümüzdeki aydan itibaren 6 aylık bir deneme sürecine sokacağız. İzmir'de farklı lokasyonlardaki 12 AFAD istasyonuna yerleştireceğimiz bu sistem saniye saniye bize oluşacak depremlerle ilgili bilgi aktaracak." ifadelerini kullandı.
DEPREMİ 16 SANİYE ÖNCEDEN BİLECEK
Bu sistemin daha önce İstanbul, Bursa, Kocaeli gibi yerlerde kurulduğunu dile getiren Sözbilir, sistemin birçok ilde kurulması gerektiğine dikkat çekti.
Sözbilir, "Deprem erken uyarı sistemleri, diyelim ki 70 kilometre uzaklıktaki bir fay deprem oluşturduğu anda onu algılıyor. Mesela Bayraklı ilçesine gelebilecek bir depremi 16 saniye öncesinden öğrenebiliyoruz. Bu sayede insanlara bilgi verilebilir ya da büyük ölçekli yapılarla ilgili önlem alınabilir. Amaç deprem olduğu anda kaynağında yakalamak. Fayın bizden ne kadar uzak olduğuna göre depremin geliş süresi değişir. Bu bilginin online ve gerçek zamanlı olarak bilgisayarlara naklini gerçekleştirecek." diye konuştu.
'İZMİR'DE 17 FAY 6 İLA 7.2 BÜYÜKLÜĞÜNDE DEPREM ÜRETEBİLİR'
İzmir'de son 100 yılda fayların yıkıcı bir deprem üretmediğini belirten Sözbilir, 17 fayın 6 ila 7.2 büyüklüğünde deprem üretebileceğini kaydetti.
Denizdeki faylardan birinin 30 Ekim 2020'de kırıldığını anlatan Prof. Dr. Sözbilir, "6.9 büyüklüğünde deprem olmuştu ve 117 vatandaşımız yaşamını yitirmişti. 'Denizdeki hangi faydan kaynaklanan bir depremde ne tür bir tsunami tehlikesine maruz kalabiliriz?', 'Hangi kıyılarımızı su basar?', 'Bu sular ne kadar içeri girecek?', 'O bölgede altyapı stokumuz nasıl?', 'Nüfus yoğunluğumuz ne kadar?' gibi konuları önceden bilmemiz gerekiyor." dedi.
TUZLA FAYI'NA DİKKAT
İzmir faylarını kesip inceleme yaptıklarını da söyleyen Prof. Dr. Sözbilir, 5 fayda çalışmaları tamamladıklarını söyleyip "Tuzla Fayı'nın 2 bin yıllık deprem üretme aralığı var. Son depremi de yaklaşık 2 bin yıl önce yaptığı için bu fayın deprem üretme zamanının yaklaştığını söyleyebiliriz. 7'ye varan büyüklükte bir deprem üretme potansiyeli var." ifadelerini kullandı.
