AFAD tarafından yayımlanan yeni yönetmelikle, afet sonrası bina hasar tespit süreçleri mesleki yeterlilik ve teknolojik imkanlarla yeniden düzenlendi. Hasar derecelendirmesi detaylandırılırken, tespitler dijital ortamda arşivlenip tapu kayıtlarına işlenecek.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) tarafından hazırlanan “Afetler Sonrası Bina Hasar Tespiti Yapılmasına İlişkin Genel Kurallar Hakkında Yönetmelik” Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yeni düzenleme, afet sonrası bina hasar tespit sürecini mesleki yeterlilik, veri arşivi ve teknolojik altyapı açısından yeniden yapılandırıyor.
Yönetmelik kapsamında hasar tespiti yapacak ekipler, yalnızca inşaat mühendisleri, mimarlar ve inşaat teknikerlerinden oluşacak; diğer meslek gruplarının hazırladığı raporlar geçersiz sayılacak. Hasar tespit ekiplerinin yılda en az bir kez eğitim alması zorunlu tutuluyor.
Binaların hasar dereceleri “hasarsız”, “az hasarlı”, “orta hasarlı”, “ağır hasarlı”, “acil yıktırılacak”, “yıkık”, “değerlendirme dışı”, “girilemeyen”, “tespit edilemedi” ve “kapsam dışı” olarak on farklı kategoride sınıflandırıldı. Bu derecelendirme sadece afet sonrası oluşan hasarları kapsıyor; binanın ekonomik ömrünü tamamlaması veya zemin kaynaklı hasarlar dikkate alınmıyor.
TÜM TESPİT EDİLEN BİNALAR FOTOĞRAFLANACAK
Hasar tespiti üç aşamada yürütülecek: afet etkisi belirleme, ilk hasar tespit ve itiraz hasar tespiti. İtiraz sürecinde talep değerlendirmeleri yapıldıktan sonra gerekli görülen binalarda yeniden inceleme gerçekleştirilecek. Ayrıca, hasar tespit sürecindeyken meydana gelen büyüklüğü kritik artçı depremler sonrası, yeniden tespit yapılması Başkanlığın görüşüne göre kararlaştırılacak.
Tüm tespit edilen binalar fotoğraflanacak ve bu görseller yerel afet hasar tespit grubu tarafından dijital ortamda arşivlenecek. Orta ve ağır hasarlı binaların durumu, itiraz süreci tamamlandıktan sonra tapu müdürlüğüne bildirilerek tapu kayıtlarına işlenecek. Güçlendirme ve yapı kullanma izinleri tamamlanan binaların tapu kayıtlarındaki hasar bilgileri kaldırılırken, yıkım ve enkaz kaldırma işlemleri sonrası ilgili kayıtlar silinecek.
Teknolojik imkanlardan da yararlanılması planlanan yönetmelikte, çatı, baca gibi zor ulaşılan bina bölümlerindeki hasarların tespitinde optik ve kızılötesi kameralarla donatılmış insansız hava araçlarının kullanılmasına izin veriliyor. Böylece daha kapsamlı ve doğru hasar tespiti yapılması amaçlanıyor.
