Zeytinliklerin madencilik faaliyetlerine açılmasını öngören tartışmalı 11. madde, muhalefetin itirazlarına rağmen Meclis komisyonunda kabul edildi. Düzenleme, koruma altındaki doğal alanlarda da madenciliğin önünü açarken, kaçak madenlere af getiriyor.
AK Parti milletvekillerinin imzasıyla Meclis’e sunulan ve zeytinlik alanların madencilik faaliyetlerine açılmasını öngören yasa teklifinin 11. maddesi, muhalefetin tüm itirazlarına rağmen TBMM komisyonunda kabul edildi. Teklif, çevre koruma alanlarında da madenciliğin önünü açıyor.
Zeytinlik alanların madencilik faaliyetlerine açılması yönünde büyük tartışmalara neden olan düzenleme, TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’nda kabul edildi. Komisyonda AK Partili Mustafa Varank başkanlığında yürütülen görüşmelerde, teklifin 11. maddesi muhalefetin ve çevre örgütlerinin tepkilerine rağmen oylama sonucunda kabul edildi.
ZEYTİNLİKLER VE KORUNAN ALANLAR TEHLİKEDE
Kabul edilen maddeye göre, özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde bulunan zeytinlik alanlar, belirli şartlar altında madencilik faaliyetlerine açılabilecek. Yalnızca zeytinlikler değil, özel çevre koruma bölgeleri, milli parklar, sulak alanlar, SİT alanları ve yaban hayatı geliştirme sahaları da risk altında. Yasa teklifine göre, bu bölgelerde yürütülecek maden ve enerji projeleri için yetki, doğrudan Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’ne (MAPEG) verilecek.
Ruhsat sürecinde ilgili kurumlardan 4 ay içinde yanıt alınamazsa, MAPEG tarafından ruhsat verilmiş sayılacak. Bu düzenleme, çevresel etki değerlendirme (ÇED) süreçlerini fiilen işlevsiz hale getirebileceği gerekçesiyle uzmanlarca eleştiriliyor.
ÇEVRECİLERDEN UYARI: GERİ DÖNÜŞÜ OLMAZ TAHRİBAT
Çevre örgütleri, teklifin yasalaşması durumunda doğa tahribatının kaçınılmaz olacağı görüşünde. Özellikle zeytinliklerin endüstriyel faaliyetlere açılmasının hem tarım alanlarının daralmasına hem de yerel ekosistemlerin zarar görmesine yol açacağı belirtiliyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği ve çok sayıda meslek kuruluşu da yasaya karşı tepki gösterdi.
KAÇAK MADENLERE AF GELİYOR
Teklifin bir diğer dikkat çeken maddesi ise, ruhsatsız şekilde faaliyete başlamış enerji yatırımlarına af getirmesi. Buna göre, yapı ruhsatı bulunmayan ve hali hazırda üretim yapan tesisler için ruhsat zorunluluğu kaldırılacak. Daha önce haklarında yıkım kararı verilmiş ya da idari ceza uygulanmış işletmeler faaliyetlerine devam edebilecek. Bu düzenleme, çevre hukukçuları tarafından “kaçak madenciliğe meşruiyet kazandırma” olarak değerlendiriliyor.
Ayrıca, stratejik ve kritik madenlerde ‘acele kamulaştırma’ yapılabilecek; alınan kamulaştırma kararları doğrudan tapu hükmünde sayılacak. Bu da özel mülkiyet hakkının sınırlanması ve kamusal denetimin zayıflaması anlamına geliyor.
YASA TEKLİFİ GENEL KURUL GÜNDEMİNE GELECEK
Komisyondan geçen teklifin önümüzdeki günlerde TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmesi bekleniyor. Çevre örgütleri, meslek odaları ve muhalefet partileri, teklifin geri çekilmesi çağrısında bulunurken, düzenlemenin yasalaşması halinde yargıya taşınması gündemde.
